Randower Kleinbahn
| Randower Kleinbahn | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane podstawowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Zarządca |
Randower Kleinbahn AG | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Długość |
48,7 km | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rozstaw szyn |
1435 mm | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sieć trakcyjna |
brak | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Dawny dworzec w Glashütte | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Historia | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lata budowy |
1897–1906[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok otwarcia |
1897 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok włączenia do PKP |
1945 (Stobno – Dobra) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Rok likwidacji |
1945 (Dobra – Nowe Warpno) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Randower Kleinbahn – w większości nieistniejąca, jednotorowa, niezelektryfikowana normalnotorowa linia kolejowa, która łączyła stację Stöven (Stobno Szczecińskie) ze stacją Neuwarp (Nowe Warpno). Linia miała długość 48,7 km[1].
Po 1945 r. linia została przecięta granicą polsko-niemiecką w dwóch miejscach i wobec tego skrócona do stacji Dobra Szczecińska. Oznaczono ją jako linię kolejową nr 429[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Randower Kleinbahn do 1945[edytuj | edytuj kod]
W 1892 r. podjęto starania o połączenie huty szkła Stolzenburger Glashütte z linią kolejową Bützow – Szczecin. W 1895 r. w Szczecinie założono spółkę Randower Kleinbahn AG z kapitałem zebranym przez państwo pruskie, prowincję Pomorze, powiat Randow, dyrekcję lasów i prywatnych udziałowców. Budowę i eksploatację lokalnej kolei powierzono przedsiębiorstwu Lenz & Co.. Linia ze Stobna do huty szkła została otwarta 10 maja 1897 r.[2] Była to wówczas linia wąskotorowa o rozstawie torów 750 mm.
Wkrótce powstały plany przedłużenia linii do Ueckermünde, ale nie zostały one zrealizowane ze względu na zakładaną niewielką rentowność. W 1905 r. powstało jednak przedłużenie do Nowego Warpna, które początkowo kończyło się prowizorycznie na obrzeżach miasta. W tym czasie zmieniono rozstaw szyn z wąskiego na normalny[3]. Budowę stacji końcowej zakończono 10 października 1906 r.[4]
Linia nr 429 po 1945[edytuj | edytuj kod]
.jpg)
Pod koniec kwietnia 1945 r. ruch na linii został zawieszony z powodu zbliżającego się frontu; wkrótce potem został wznowiony. Ponieważ granica polsko-niemiecka została w tym miejscu dokładnie wyznaczona dopiero później, wioski położone wzdłuż linii kolejowej początkowo pozostawały częścią radzieckiej strefy okupacyjnej. 8 sierpnia 1945 r. ruch na linii jednak ponownie ustał, ponieważ tory od Dobrej do Nowego Warpna zostały zdemontowane w ramach reparacji na rzecz Związku Radzieckiego. Odcinek o długości około 10 km od stacji Stobno Szczecińskie do stacji Dobra Szczecińska przejęły Polskie Koleje Państwowe na mocy zarządzenia Ministra Komunikacji z dnia 3 października 1946 r.[4][5] Uruchomiono na nim pociągi pasażerskie do Szczecina Głównego. 2 czerwca 1973 r. zawieszono ruch pasażerski[3]. Odcinek za Dołujami fizycznie zlikwidowano w 1987 r., a pozostałą część linii wyłączono z eksploatacji 28 listopada 2000 r.[2] Starotorze, zarówno po stronie polskiej, jak i niemieckiej, wykorzystano do budowy ścieżek rowerowych[6][7].
W styczniu 2022 r. PKP PLK ogłosiły przetarg na dokumentację projektową modernizacji linii kolejowych łączących Szczecin z granicą polsko-niemiecką, uwzględniając w przetargu także połączenie kolejowe Stobno – Dobra[8]. Istniejący odcinek miałby przejść remont, natomiast między Dołujami a Dobrą linia powstałaby od nowa. Linia miałaby być jednotorowa i zelektryfikowana oraz umożliwiać rozwinięcie przez pociągi prędkości maksymalnej 100 km/h[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Andrzej Kotula: Koleją podróż sentymentalna. sedina.pl, 2005-11-18. [dostęp 2019-05-16].
- ↑ a b c Linia kolejowa 429 (PL) • Stobno Szczecińskie – Dobra Szczecińska / Atlas Kolejowy Polski, Czech, Słowacji i Podkarpackiej Rusi [online], www.atlaskolejowy.net [dostęp 2023-06-14].
- ↑ a b Linia Stobno Szczecińskie – Nowe Warpno (429): historia [online], www.bazakolejowa.pl [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ a b Historia Randower Kleinbahn [online], redlica.pl, 16 lutego 2013 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
- ↑ Zarządzenie Ministra Komunikacji z dnia 3 października 1946 r. o ogłoszeniu czwartego wykazu przedsiębiorstw komunikacyjnych, podlegających przejściu na własność Państwa. [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2023-06-14].
- ↑ Wyborcza.pl [online], szczecin.wyborcza.pl [dostęp 2023-06-14].
- ↑ Oder-Neisse-Radweg – Gemeinde Löcknitz [online], loecknitz.eu [dostęp 2023-06-14].
- ↑ a b Dobra Szczecińska ma wrócić na mapę kolejową Polski. Tym razem skutecznie [online], Głos Szczeciński, 13 stycznia 2022 [dostęp 2023-06-14] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wolfram Bäumer, Siegfried Bufe (red.), Eisenbahnen in Pommern, Ostdeutsche Eisenbahngeschichte, Egglham München: Bufe-Fachbuch-Verl, 1988, s. 164, ISBN 978-3-922138-34-1 [dostęp 2023-06-14] (niem.).
- Heiko Bergmann, Die Randower Kleinbahn: Eisenbahn zwischen Haff und Heide, Milow: Schibri Verl, 1996, ISBN 978-3-928878-48-7 [dostęp 2023-06-14].
- Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny, Atlas Linii Kolejowych Polski 2014, Rybnik: Eurosprinter, B1, C1 (pol.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Randower Kleinbahn w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl