Rozbicie więzienia w Opatowie

Rozbicie więzienia w Opatowie

II wojna światowa
Czas	12 marca 1943
Miejsce	Opatów
Terytorium	Polska pod okupacją III Rzeszy (Generalne Gubernatorstwo)
Przyczyna	plan uwolnienia osób więzionych przez reżim III Rzeszy
Wynik	uwolnienie 80 osób
Strony konfliktu
Polskie Państwo Podziemne III Rzesza
Dowódcy
Józef Wiącek ps. „Sowa”
Siły
oddział partyzancki Jędrusie
Straty
jeden zabity volksdeutsch
Położenie na mapie Polski miejsce bitwy
50°48′18″N 21°25′29″E

Rozbicie więzienia w Opatowie – akcja przeprowadzona przez oddział partyzancki „Jędrusie” 12 marca 1943; atak, o którego przeprowadzeniu zadecydował Antoni Żółkiewski ps. „Lin” miał na celu uwolnienie osób przetrzymywanych w więzieniu w Opatowie przez okupacyjny reżim III Rzeszy.

Historia

11 marca 1943 roku reżim III Rzeszy po przegranej bitwie stalingradzkiej przeprowadzili w całej Polsce masowe aresztowania. Wielu spośród aresztowanych na ziemi opatowskiej stanowili członkowie oddziału „Jędrusie”. Decyzję o uwolnieniu aresztowanych w więzieniu w Opatowie podjął Antoni Żółkiewski ps. „Lin”, a odpowiedzialna za wykonanie rozkazu została Komenda Obwodu AK Opatów. Komendant tego obwodu zwrócił się po pomoc do „Jędrusiów”. Przywódca „Jędrusiów” Józef Wiącek ps. „Sowa” po rozmowie z komendantem placówki AK z Iwanisk, porucznikiem Chodurskim, podjął błyskawiczną decyzję o uwolnieniu aresztowanych. Członkowie „Jędrusiów” mieli stanowić grupę uderzeniową, zaś żołnierze z miejscowej placówki Armii Krajowej mieli ubezpieczać akcję i osłaniać wycofujących się więźniów. Ostatecznie musiano jednak zrezygnować z ubezpieczenia od strony budynku, gdzie mieściły się żandarmeria, punkt obserwacyjno-lotniczy i koszary. Bramę więzienia wysadzili Józef Wiącek ps. „Sowa” i Zbigniew Kabata ps. „Bobo”. Brama została wysadzona dopiero w czasie drugiego wybuchu, pierwszy tylko naruszył zawiasy. Strażnicy więzienni poddali się i z cel wypuszczono więźniów (część uwolnionych dołączyła do „Jędrusiów”). W czasie akcji wykonano wyrok na volksdeutschu Winnickim (komendant AK wydał na niego wyrok śmierci), zastępcy Landrata w Opatowie. W wyniku akcji uwolniono około 80 osób, które miano wkrótce przewieźć do Ostrowca Świętokrzyskiego. 29 marca 1943 roku oddział „Jędrusiów” przeprowadził akcję rozbicia więzienia w Mielcu, w wyniku której uwolniono 180 osób.

Upamiętnienie

• Przy bramie więziennej w Opatowie znajduje się tablica pamiątkowa upamiętniająca rozbicie więzienia w Opatowie.

Zobacz też

• Rozbicie więzienia w Pińczowie