Przejdź do zawartości

Stan Ioan Pătraș

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stan Ioan Pătraș
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1908
Săpânța

Data i miejsce śmierci

1977
Săpânța

Miejsce spoczynku

Wesoły Cmentarz

Zawód, zajęcie

rzeźbiarz, artysta ludowy

Wesoły Cmentarz - nagrobek: detal.
Fotografia wyk. podczas projektu ,,Etnografia Karpat"
Wesoły Cmentarz, Rumunia

Stan Ioan Pătraş (ur. w 1908 roku w Săpânța, zm. w 1977 tamże) – rumuński artysta ludowy, znany przede wszystkim z tworzenia charakterystycznych nagrobków na Wesołym Cmentarzu[1].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Od 14 roku życia pracował jako cieśla, budując charakterystyczne dla regionu Maramuresz drewniane domy, bramy oraz nagrobne krzyże. W roku 1935 zaczął rzeźbić nagrobki charakterystyczne dla Wesołego Cmentarza w Săpânța. Do każdego nagrobka pisał też odpowiednie epitafium. W ciągu 40 lat pracy, do 1977 roku, sporządził ok. 600 nagrobków i epitafiów.

W Săpânța, w dawnym domu mieszkalnym artysty, znajduje się muzeum mu poświęcone, prowadzone przez jego następcę Dumitru Popa[2].

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Pomimo nowatorskiego pomysłu na Wesoły Cmentarz, w pracy rzeźbiarskiej, zarówno w tematach dekoracji, jak i kolorystyce stosował formy tradycyjnie symboliczne: białego gołąbka – symbol duszy, czarnego ptaka – symbol śmierci, kolor niebieski, zwany dziś Săpânța blue – interpretowany przez Pătraşa jako symbol nadziei, wolności i czystości niebios; zielony – symbol życia, żółty – symbol płodności, młodości i słońca, czerwony – symbol pasji i czarny – symbol śmierci. Za życia wykonał i opatrzył odpowiednim podpisem własny grób, który również znajduje się na Wesołym Cmentarzu.


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Łukasz Galusek, Aleksander Dumitru, Tomasz Poller, Transylwania. Twierdza rumuńskich Karpat, wyd. II, 2003.
  2. Reinhold Lehman, Cmentarz, „Tygodnik Powszechny”, nr 45, 2000, s.16.