Stanisław Maskowicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Stanisław Miro Maskowicz
Ilustracja
Stanisław Maskowicz - ppor. 14 pp (1921)
kapitan piechoty kapitan piechoty
Data i miejsce urodzenia

14 maja 1899
Radymno

Data i miejsce śmierci

1961
Cheektowaga

Przebieg służby
Lata służby

1917–1945

Siły zbrojne

Cesarsko-królewska Obrona Krajowa
Wojsko Polskie

Jednostki

34 pułk strzelców (Austro-Węgry)
14 pułk piechoty
Korpus Ochrony Pogranicza
(batalion KOP „Kleck”
batalion KOP „Orany”)
5 pułk strzelców podhalańskich

Stanowiska

dowódca plutonu
dowódca kompanii
oficer administracyjno-materiałowy pułku
kwatermistrz pułku

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-ukraińska
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
(kampania wrześniowa)

Odznaczenia
Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Medal Brązowy za Długoletnią Służbę
Odznaka pamiątkowa Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną”
Multimedia w Wikimedia Commons
Podpis kpt. Stanisława Maskowicza.
Rok 1930 - oficerowie 14 pułku piechoty. Siedzą od lewej: ppor. Dionizy Puliński, por. Konstanty Biesiekierski, por. Stanisław Maskowicz (już w mundurze KOP), ppor. Stefan Wójcik i chor. Dymitr Lek.
Kapitan Stanisław Maskowicz (z prawej) na ulicy A. Mickiewicza w Przemyślu.
Stanisław Maskowicz jako kapitan 5 pułku strzelców podhalańskich.

Stanisław Miro[a] Maskowicz (ur. 14 maja 1899 w Radymnie, zm. 1961 w Cheektowaga) – kapitan piechoty Wojska Polskiego, kwatermistrz 5 pułku strzelców podhalańskich w kampanii wrześniowej.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w dniu 14 maja 1899 r. w Radymnie, w ówczesnym powiecie jarosławskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Andrzeja (urzędnika skarbowego, zm. w 1923 r.) i Wiktorii z Błońskich (zm. w 1931 r.). Jego starszym bratem był Eugeniusz – oficer Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. Stanisław pobierał naukę w c. k. Gimnazjum w Jarosławiu - w dniu 3 marca 1917 r., będąc uczniem klasy Vb, wystąpił ze szkoły wobec faktu powołania go do c. i k. Obrony Krajowej[1] (kształcenie gimnazjalne dokończył we Lwowie).

I wojna światowa i służba w 14 pułku piechoty[edytuj | edytuj kod]

Podczas I wojny światowej służył w armii Austro-Węgier. W dniu 10 marca 1917 r. został wcielony (razem z Józefem Rodzeniem) do 34 pułku strzelców i przydzielony do kadry batalionu zapasowego, stacjonującego w Krakowie (pełnił służbę administracyjną). 28 października 1918 r. wstąpił w Jarosławiu ochotniczo do tworzącego się Wojska Polskiego - w stopniu kaprala służył w późniejszym 1 pułku piechoty Ziemi Jarosławskiej. Uczestnik wojen polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej w szeregach 14 pułku piechoty (walczył między innymi w pododdziałach szturmowych). Od lipca 1919 r. w Batalionie Zapasowym 14 pp. Jako żołnierz 14 pułku piechoty odbył kurs w warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty - w klasie 32. im. Obrony Lwowa. Kurs trwał od dnia 2 sierpnia 1920 r. do dnia 20 listopada 1920 r., a Stanisław Maskowicz ukończył go z 67 lokatą na 103 absolwentów[2]. Dekretem Wodza Naczelnego L. 3089 z 25 czerwca 1921 r. został mianowany podporucznikiem w piechocie z dniem 1 kwietnia 1921 roku[3].

Po zakończeniu działań wojennych S. Maskowicz przeniósł się do Włocławka, bowiem do tego miasta został dyslokowany 14 pułk piechoty (pułk przybył do miasta w maju 1921 roku). Do roku 1922 służył w Batalionie Zapasowym 14 pułku piechoty dowodząc plutonem strzeleckim i plutonem broni specjalnych. Dekretem Naczelnika Państwa i Wodza Naczelnego z dnia 3 maja 1922 r. (dekret L. 19400/O.V.) został zweryfikowany w stopniu podporucznika, ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 r. i 455. lokatą w korpusie oficerów piechoty[4]. Dekretem Prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego został z dniem 1 stycznia 1923 r. awansowany do rangi porucznika, w korpusie oficerów piechoty, ze starszeństwem z dniem 1 maja 1921 roku i 1. lokatą[5]. Przez kolejne lata pełnił służbę w 14 pułku piechoty[6][7][8], zajmując stanowiska dowódcy plutonu w 1. kompanii ckm i 2. kompanii ckm oraz dowódcy 7. kompanii strzeleckiej.

Służba w Korpusie Ochrony Pogranicza[b][edytuj | edytuj kod]

W dniu 31 marca 1930 roku ogłoszono jego przeniesienie, w korpusie oficerów piechoty, z 14 pułku piechoty do Korpusu Ochrony Pogranicza[9]. Przeniesiony został na mocy rozkazu Ministra Spraw Wojskowych (L. dz. 8005/Piech.400/30) do 9 batalionu KOP „Kleck”. Od dnia 1 kwietnia 1930 r. pełnił służbę na stanowisku dowódcy plutonu w kompanii granicznej. W tym samym roku zajmował 875. lokatę łączną pośród poruczników piechoty (1. lokatę w swoim starszeństwie)[10]. Służąc w batalionie Korpusu Ochrony Pogranicza[11] „Kleck” posiadał w późniejszym okresie przydział do kompanii karabinów maszynowych. Znajdował się w zarządzie kasyna oficerskiego (na stanowisku skarbnika) oraz pełnił funkcję referenta sportowego batalionu. Z dniem 22 września 1932 r. otrzymał osobistego ordynansa. W roku 1932 odznaczony został Odznaką Pamiątkową Korpusu Ochrony Pogranicza „Za Służbę Graniczną”. Pismem z dnia 1 kwietnia 1933 r. skierowanym do Szefa Biura Inspekcji G.I.S.Z. płk. dypl. Witolda Warthy, dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza - gen. bryg. Jan Kruszewski - wskazał por. Stanisława Maskowicza jako kandydata do awansu na kapitana[12]. Awansowany do stopnia kapitana piechoty został zarządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mościckiego z dnia 29 kwietnia 1933 r. - z 61. lokatą i starszeństwem od dnia 1 stycznia 1933 roku[13]. Rozkazem dowódcy KOP z dnia 19 maja 1933 r. został przeniesiony do batalionu KOP „Orany”, a od dnia 7 czerwca 1933 r. objął stanowisko dowódcy 4 kompanii granicznej „Wójtowo” w tymże batalionie. Na dzień 1 lipca 1933 r. Stanisław Miro Maskowicz zajmował 61. lokatę wśród kapitanów piechoty ze swojego starszeństwa (była to jednocześnie 2059. lokata łączna)[14]. W dniu 14 marca 1934 r. został przeniesiony, w korpusie oficerów piechoty, z KOP-u do 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu, co ogłoszono w czerwcu 1934 roku[15].

Służba w 5 pułku strzelców podhalańskich, kampania wrześniowa i niewola[edytuj | edytuj kod]

W przemyskim pułku służył do września 1939 r. pełniąc początkowo funkcję dowódcy 7. kompanii strzeleckiej. W 1937 r. objął stanowisko oficera materiałowego pułku. Na dzień 5 czerwca 1935 r. zajmował 62. lokatę wśród kapitanów piechoty ze swojego starszeństwa, a zarazem 1784. lokatę łączną pośród wszystkich kapitanów piechoty[16]. Z kolei na dzień 23 marca 1939 r. zajmował już 41. lokatę wśród kapitanów piechoty ze swojego starszeństwa[17] i nadal piastował funkcję oficera administracyjno-materiałowego 5 pułku strzelców podhalańskich. Odznaczony był już w tym czasie Srebrnym Krzyżem Zasługi[18][c].

Na dzień 1 września 1939 r., zgodnie z przydziałem mobilizacyjnym, zajmował stanowisko kwatermistrza w I rzucie 5 pułku strzelców podhalańskich, wchodzącego w skład 22 Dywizji Piechoty Górskiej[19][20]. Walczył na wrześniowym szlaku swego pułku, ranny pod Jaślanami, po kapitulacji dostał się do niemieckiej niewoli, z której zbiegł po kilkunastu godzinach. Ponownie wzięty do niewoli w dniu 9 października 1939 r. w Przemyślu, wywieziony do Krakowa i leczony w tamtejszym szpitalu jenieckim Polskiego Czerwonego Krzyża (na ul. Skarbowej 2). W dniu 28 grudnia 1939 r. przewieziony do koszar na Dąbiu, a stamtąd w dniu 2 stycznia 1940 r. wywieziony do oflagu. Przetrzymywany był w oflagach: VII C Laufen (do 28.05.1940 r.), XI B Braunschweig (od 28.05.1940 r.), II C Woldenberg (do 14.09.1940 roku), w centralnym szpitalu II Okręgu Wojskowego w Stargardzie (od 14.09.1940 r. do 27.09.1940 r.) i ponownie w oflagu II C Woldenberg (od 27.09.1940 r.). Jego numer jeniecki to 38[21][d]. Podczas pobytu w Woldenbergu uczęszczał na kursy pszczelarstwa i motorowe oraz zajmował się hodowlą pszczół.

Okres powojenny[edytuj | edytuj kod]

Po oswobodzeniu z niewoli przez wojska radzieckie (29 stycznia 1945 r.) przyjechał do Łańcuta, gdzie przebywała rodzina. W dniu 19 kwietnia 1945 r. zarejestrował się w Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Krakowie. Zagrożony aresztowaniem[e] wyjechał do Anglii, gdzie mieszkał przez kolejne lata[f]. W dniu 29 marca 1952 r. wypłynął z Liverpoolu na statku „Franconia” do Nowego Jorku, do którego przybył w dniu 9 kwietnia 1952 r. Obywatelstwo Stanów Zjednoczonych otrzymał w 1958 r. Mieszkał w Cheektowaga koło Buffalo (hrabstwo Erie w stanie Nowy Jork), gdzie zmarł w 1961 roku. Spoczywa na cmentarzu rzymskokatolickim św. Stanisława w Cheektowaga.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Żoną Stanisława Maskowicza była Zofia Sterne (córka Ignacego i Katarzyny) - urodzona 1 grudnia 1898 r. we wsi Płotycz[g], zmarła 2 grudnia 1979 r. w Warszawie. Z ich związku narodziło się trzech synów: Ryszard Andrzej (ur. 7 kwietnia 1926 r. we Włocławku, zm. tamże 12 lipca 1926 r.), Wiesław Stanisław (ur. 11 marca 1928 r. we Włocławku, zm. 31 marca 1989 r. w Denver)[h] oraz Andrzej (ur. 29 sierpnia 1937 r. w Przemyślu).

Awanse[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ W Dzienniku Personalnym Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z dnia 12 marca 1934 r. (str. 92) sprostowano imię tego oficera z: „Stanisław”, na: „Stanisław Miro”.
  2. ↑ Dane dotyczące przebiegu służby por. / kpt. Stanisława Miro Maskowicza w Korpusie Ochrony Pogranicza pochodzą z dokumentów Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie.
  3. ↑ Według biogramu kapitana Stanisława Maskowicza, opublikowanego na portalu „Genealogia. Stankiewicze z przyjaciółmi” (Lubelszczyzna - 1939 r.), był on również odznaczony Krzyżem Walecznych.
  4. ↑ Dane dotyczące pobytu kpt. Stanisława Maskowicza w niewoli pochodzą z Centralnego Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach.
  5. ↑ Z rodzinnych przekazów wynika, że podczas pobytu w jednym z oflagów kpt. Maskowicz wchodził w skład sądu oficerskiego. Podczas jednej z rozpraw ukarany został któryś z oficerów. Po powrocie kapitana do Polski (Łańcut) okazało się, że właśnie ten ukarany oficer pełni ważną funkcję w miejscowej administracji wojskowej. Poznał on kpt. Maskowicza, który przezornie nie został w domu na noc, unikając w ten sposób aresztowania przez przybyły nocą oddział wojska. Następnie kpt. Maskowicz opuścił Polskę i przedostał się do Anglii.
  6. ↑ W Anglii spotkał się z synem Wiesławem.
  7. ↑ Być może była to wieś Płotycza, oddalona od wsi Płotycz o około 30 km.
  8. ↑ Wiesław Maskowicz przybył z Londynu do Stanów Zjednoczonych w dniu 31 stycznia 1952 r. na pokładzie samolotu izraelskich linii lotniczych. Był żołnierzem Armii Stanów Zjednoczonych w stopniu starszego szeregowego i uczestnikiem wojny w Korei. Spoczywa na Fort Logan National Cemetery w Denver. Jego rodzicami chrzestnymi byli dr Zygmunt Pukianiec - lekarz 14 pp i Helena Maskowicz - żona kpt. Eugeniusza Maskowicza (brata jego ojca).

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Sprawozdanie 1917 ↓, s. 44.
  2. ↑ Księga Pamiątkowa 1830–29.XI.1930: szkice z dziejów piechoty polskiej ↓, s. 457.
  3. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 27 z 9 VII 1921, s. 1124.
  4. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych 1922 ↓, s. 130.
  5. ↑ Dziennik Personalny M.S.Wojsk. ↓, Nr 9 z 15 II 1923, s. 94.
  6. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 164, 453.
  7. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 156, 395.
  8. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 30, 252.
  9. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 III 1930, s. 118.
  10. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1930 ↓, s. 111.
  11. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 89, 909.
  12. ↑ Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Materiały do zestawienia propozycji awansowych poruczników piechoty na kapitanów ↓, s. 143.
  13. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 29 IV 1933, s. 116.
  14. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1933 ↓, s. 83.
  15. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 VI 1934, s. 181.
  16. ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty 1935 ↓, s. 81, 183-185, 194.
  17. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 40.
  18. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 40, 657.
  19. ↑ Kryska-Karski i Barański 1972 ↓, s. 14.
  20. ↑ Głowacki 1976 ↓, s. 326.
  21. ↑ Lista oficerów więzionych w obozie Woldenberg ↓, poz. 3152.
  22. ↑ Na podstawie [1]
  23. ↑ a b WBH, sygn. II.56.1150, str. 1.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Maskowicz&oldid=71430243”