Synagoga w Grodzisku Mazowieckim
![]() Pomnik upamiętniający synagogę, odsłonięty w 2016 roku | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Adres |
ul. 17 Stycznia |
Budulec |
drewno |
Data budowy |
1864 |
Data likwidacji |
1940 |
Data zburzenia |
lata 40 XX w. |
Położenie na mapie Grodziska Mazowieckiego ![]() | |
Położenie na mapie Polski ![]() | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego ![]() | |
Położenie na mapie powiatu grodziskiego ![]() | |
Położenie na mapie gminy Grodzisk Mazowiecki ![]() | |
![]() |
Synagoga w Grodzisku Mazowieckim – istniejąca w latach 1864-1940 drewniana synagoga w Grodzisku Mazowieckim, przy zbiegu ulic 17 Stycznia i Obrońców Getta.
Historia[edytuj | edytuj kod]
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Pomnik_Synagoga_Grodzisk_Mazowiecki_2.jpg/220px-Pomnik_Synagoga_Grodzisk_Mazowiecki_2.jpg)
Pierwszą synagogę w historii miasta zbudowano w XVIII wieku. W późniejszych latach, budynek świątyni był w bardzo złym stanie technicznym, co przyczyniło się do podjęcia decyzji przez grodziskich Żydów o budowie nowej synagogi. Początkowo zakładano, że nowy budynek będzie murowany, lecz przedsiębiorca Lejwe Gutgeld ofiarował duże ilości drewna pod budowę bożnicy, więc z pomysłu budowy murowanej synagogi zrezygnowano[1][2].
Nowa synagoga stanęła w roku 1864 przy zbiegu dzisiejszych ulic 17 Stycznia i Obrońców Getta. Budynek zbudowany z drewna posiadał dwuspadowy dach z gwiazdą Dawida na zwieńczeniu[1]. Według Ks. Mikołaja Bojanka, w synagodze znajdowała się okiennica składana z namalowanym na niej Orłem Białym[1]. W środku znajdowały się zdobienia autorstwa[3] Maurycego Apfelbauma.
Synagoga została zlikwidowana w 1940 roku. W latach 40 XX wieku, obiekt został rozebrany przez mieszkańców Grodziska Mazowieckiego. W latach PRL w miejscu dawnej świątyni powstała pralnia[1].
Dnia 15 lutego 2016 roku, czyli w 75 rocznicę likwidacji grodziskiego getta odsłonięto pomnik upamiętniający grodziskich Żydów[4]. Pomnik zbudowany jest z granitu oraz widnieje na nim wizerunek synagogi w Grodzisku. Pomnik stoi obok budynku przy ulicy Obrońców Getta 12, obok lokalizacji dawnej świątyni[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Synagoga w Grodzisku Maz. (ul. 17 Stycznia) | Wirtualny Sztetl [online], sztetl.org.pl [dostęp 2022-07-18] .
- ↑ Piotr Strzemieczny , Żydowski ślad Grodziska Mazowieckiego, Wydawnictwo Taurus Edukacja i Kultura, 2020, ISBN 978-83-64854-16-3 .
- ↑ Salomon Neuhaus - Nasze miasteczko Grodzisk [online], NKIE - Stowarzyszenie Nowa Kultura i Edukacja [dostęp 2022-10-21] (pol.).
- ↑ 24, Odsłonięto pomnik ku pamięci grodziskich Żydów [online], WPR24.pl, 17 lutego 2016 [dostęp 2022-07-18] (pol.).