Szlarnik żółty
| Zosterops flavus[1] | |||
| (Horsfield, 1821) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szlarnik żółty | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Szlarnik żółty[4][5] (Zosterops flavus) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Słabo poznany ptak występujący punktowo na wybrzeżach wysp Morza Jawajskiego. Według IUCN jest gatunkiem zagrożonym.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszego naukowego opisu taksonu dokonał amerykański zoolog Thomas Horsfield, nadając mu nazwę Dicaeum flavum. Opis ukazał się w 1821 roku w „Transactions of the Linnean Society of London”. Autor jako miejsce typowe wskazał wyspę Jawę[2][6]. Gatunek monotypowy[7][8][9]. Czasami takson ten był łączony z Zosterops chloris, Zosterops citrinella i Zosterops luteus, ale obecnie generalnie uważa się, że nie posiada on bliskich krewnych[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”[10].
- flavus: łac. flavus – „złotożółty, żółtawy”[11].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o szpiczastym, lekko zakrzywionym, średnio długim dziobie, górna szczęka w kolorze ciemnorogowym, dolna ołowianym. Nogi i stopy ołowianoniebieskie. Tęczówki jasnożółto-brązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Obie płcie mają górne części ciała w kolorze od oliwkowozielonego do pirytowożółtego. Przednia część głowy żółta, tył oliwkowożółty, podobnie jak kark i górne części ciała. Wokół oczu średniej wielkości biała obrączka oczna. Gardło, podgardle i pierś żółte. pokrywy podogonowe żółte. Ogon dość krótki. Lotki skrzydeł i sterówki ogona brązowo-czarne z żółtozielonymi brzegami. Młode osobniki mają węższe obrączki oczne[7][12]. Długość ciała 9,5 cm[7].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Szlarnik żółty występuje na nizinnych wybrzeżach kilku wysp okalających Morze Jawajskie: na zachodnim i południowym Borneo, wyspie Laut, północnej Jawie i Madurze[3][13]. Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 17,7 tys. km²[13].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Głównym habitatem szlarnika żółtego są lasy namorzynowe oraz skraje lasów wzdłuż wybrzeża, spotykany jest także w ogrodach w nabrzeżnych miastach, na podmokłych plantacjach kokosów, uprawach ziół i zaroślach. Jest gatunkiem osiadłym. Dieta tego gatunku składa się głównie z niewielkich owadów i małych gąsienic. Żeruje w stadach od 10 do 40 osobników, czasami do 50 osobników. Preferuje kwiaty słodliwki pospolitej[7]. Długość pokolenia jest określana na 2,4 roku[13].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Rozród stwierdzono w maju, ale na zachodniej Jawie wiele par z podlotami obserwowano pod koniec lipca, a na południowym Borneo podlota i osobnika młodocianego widziano w sierpniu. Gniazdo w kształcie niewielkiej miseczki zbudowane jest z cienkich źdźbeł traw, wyścielone drobnymi łodygami, a od zewnątrz pokryte pajęczyną. Umieszczone jest na wysokości 1 m nad ziemią. W lęgu 2, czasami 3 bladoniebieskie jaja o rozmiarze 15,4 na 11,4 mm. Brak informacji o okresie inkubacji i czasie przebywania piskląt w gnieździe[7].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody szlarnik żółty jest klasyfikowany jako gatunek zagrożony (EN, ang. Endangered). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten jest opisywany jako rzadki. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako silnie spadkowy z powodu niszczenia i fragmentacji siedlisk[3][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zosterops flavus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: szlarnik żółty Zosterops flavus (Horsfield, T 1821). Avibase. [dostęp 2023-08-02]. (ang.).
- ↑ a b c Zosterops flavus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-07-30].
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 354, 1999.
- ↑ T. Horsfield. XIV. Systematic Arrangement and Description of Birds from the Island of Java. „Transactions of the Linnean Society of London”. 13, s. 170, 1821. Londyn. (ang. • łac.).
- ↑ a b c d e f Bas van Balen & Christopher J. Sharpe: Javan White-eye Zosterops flavus, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-08-02]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-07-30]. (ang.).
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-07-31] (ang.).
- ↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-07-30] (ang.).
- ↑ flavus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-08-02] (ang.).
- ↑ Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 13: Penduline-tits to shrikes. Barcelona: Lynx Edicions, 2008, s. 453. ISBN 978-84-96553-45-3. (ang.).
- ↑ a b c d Javan White-eye Zosterops flavus. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-08-02]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].