Szlarnik pustelniczy
| Zosterops murphyi[1] | |||
| E. Hartert, 1929 | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
szlarnik pustelniczy | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
Szlarnik pustelniczy[4] (Zosterops murphyi) – gatunek małego ptaka z rodziny szlarników (Zosteropidae). Występuje endemicznie na wyspie Kolombangara w grupie wysp Nowa Georgia należącej do Wysp Salomona. Nie jest zagrożony wyginięciem.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał niemiecki przyrodnik Ernst Hartert w 1929 roku na łamach „American Museum Novitates”. Autor nadał gatunkowi nazwę Zosterops murphyi, a jako miejsce typowe podał wyspę Kulambangra[2][5].
Ostatnie badania genetyczne wskazują, że jest on gatunkiem siostrzanym ze szlarnikiem papuaskim (Zosterops griseotinctus)[6][7]. Nie wyróżnia się podgatunków[8][9][10][11].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
- Zosterops (Fosterops): gr. ζωστηρ zōstēr, ζωστηρος zōstēros „pas”; ωψ ōps, ωπος ōpos „oko”[12].
- murphyi: na cześć amerykańskiego ornitologa Roberta Cushmana Murphy’ego (1887–1973)[13] (This Zosterops is named in honor of Doctor Robert Cushman Murphy, in charge of the Whitney Expedition, to whom we are all indebted for many courtesies[5]).
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mały ptak o szpiczastym, zakrzywionym, stosunkowo dużym i długim jasnobrązowym dziobie. Nogi i stopy szare. Tęczówki brązowe. Nie występuje dymorfizm płciowy. Wokół oczu charakterystyczne, dosyć duże, białe obrączki oczne, które od strony dzioba są przerwane czarną plamką. Od dzioba do oczu i pod nimi czarniawe zabarwienia. Górna część głowy, kark i grzbiet żółtawo-oliwkowozielone. Policzki, gardło, górna część piersi, spód brzucha i pokrywy podogonowe żółte, boki zielonkawożółte. Ogon brązowy z oliwkowymi krawędziami. Młode osobniki nie zostały opisane. Długość ciała 13–14 cm. Masa ciała 14 g[9].
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Zasięg występowania (EOO, Extent of Occurrence) według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje tylko około 110 km²[14]. Szlarnik pustelniczy występuje tylko na wyspie Kolombangara w grupie wysp Nowa Georgia na Wyspach Salomona. Występuje najczęściej na terenach położonych na wysokości od 950 m n.p.m. do ponad 1600 m n.p.m., chociaż był także obserwowany niżej – na wysokości 660 m n.p.m. W zakresie wysokości 950–1350 m n.p.m. jego zasięg występowania pokrywa się ze szlarnikiem nadobnym (Zosterops kulambangrae)[6][15].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ptaka, którego habitatem jest las mglisty[9]. Dieta tego gatunku składa się głównie z małych owoców i owadów. Żeruje w górnych partiach lasu, głównie na wysokości ponad 5 m nad ziemią. Spotykany jest w dużych stadach dochodzących do 100, a nawet więcej osobników. Obserwowano wspólne żerowanie z loriką zieloną (Vini meeki) i miodówką krasnorzytną (Myzomela eichhorni)[6][9]. Długość pokolenia jest określana na 3,5 roku[14].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Ptaki z powiększonymi gonadami obserwowano w październiku i listopadzie[9]. Znalezione w październiku 1974 roku gniazdo umieszczone było 1,5 m nad ziemią na krzewie o wysokości 1,8 m rosnącym na wysokości 1620 m n.p.m. Miało postać niewielkiej otwartej miseczki o średnicy i głębokości około 5 cm, zbudowanej z maleńkich suchych gałązek. Znajdowały się w nim dwa nieopierzone pisklęta[6][9].
Status zagrożenia[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody szlarnik pustelniczy jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC, ang. Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana; powyżej 900 m n.p.m. nie jest to ptak rzadki. Trend populacji uznawany jest za spadkowy ze względu na niszczenie i fragmentację naturalnego habitatu[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zosterops murphyi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Denis Lepage: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi Hartert, EJO 1929. Avibase. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
- ↑ a b Zosterops murphyi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: ZOSTEROPIDAE Bonaparte, 1853 - SZLARNIKI - WHITE-EYES (wersja: 2023-03-12). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-10-07].
- ↑ a b Ernst Hartert, Birds collected during the Whitney South Sea Expedition. 8, Notes on birds from the Solomon Islands, „American Museum Novitates”, 364, Londyn 1929, s. 11 (ang.).
- ↑ a b c d J.M. Diamond, Dispersal, mimicry, and geographic variation in Northern Melanesian birds, „Pacific Science”, 56, 2002, s. 1–22.
- ↑ E. Linck, S. Schaack & J.P. Dumbacher, Genetic differentiation within a widespread “supertramp” taxon: Molecular phylogenetics of the Louisiade White-eye (Zosterops griseotinctus), „Mol. Phylogenet. Evol.”, 94, 2016, s. 113–121.
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v13.2). [dostęp 2023-09-03]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Bas van Balen: Kulambangra White-eye Zosterops murphyi, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
- ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 7 [online], grudzień 2022 [dostęp 2023-10-07].
- ↑ Alan P. Peterson, PASSERIFORMES, ZOSTEROPIDAE Bonaparte 1853, White-eyes and Yuhinas, Wersja 5.013 (2021-11-26) [online], Zoonomen Nomenclatural data [dostęp 2023-10-07] (ang.).
- ↑ Zosterops, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-09-29] (ang.).
- ↑ murphyi, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-10-07] (ang.).
- ↑ a b Kolombangara White-eye Zosterops murphyi. BirdLife International, 2023. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
- ↑ Bas van Balen: Solomons White-eye Zosterops kulambangrae, version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Nagrania głosów. [w:] xeno-canto [on-line].