Towarzystwo Królewskie Te Apārangi
41°16′26″S 174°46′45″E/-41,273889 174,779167 Członkowie honorowi towarzystwa z gubernatorem i jego żoną (2023) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
1867 |
| Siedziba | |
| Prezydent | |
| Adres | |
| 11 Turnbull St Thorndon[1] | |
Położenie na mapie Wellington  | |
Położenie na mapie Nowej Zelandii  | |
| 41°16′26″S 174°46′45″E/-41,273889 174,779167
| |
| Strona internetowa | |
Towarzystwo Królewskie Te Apārangi[1] (ang. Royal Society Te Apārangi[1]), oficjalnie Królewskie Towarzystwo Nowej Zelandii[1] (ang. Royal Society of New Zealand[2]) – nowozelandzkie państwowe towarzystwo naukowe, utworzone w 1867 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Towarzystwo naukowe o nazwie New Zealand Society powołano w 1851 roku w Wellington, jednak nie przetrwało długo[3]. New Zealand Institute powołano w 1867 roku, pod niego podlegało muzeum, biblioteka publiczna i laboratorium, a jego celem głównym miała być promocja kształcenia się i rozwój sztuki, nauki, literatury i filozofii[3]. Państwowy instytut był finansowany przez coroczny grant[3]. Wydawał rocznik „Transactions and Proceedings of the New Zealand Institute”[3] (następnie jako „Transactions of the Royal Society of New Zealand”, a od 1972 pod nazwą „Journal of the Royal Society of New Zealand”[3]). W 1919 roku powołano Fellowship[3].
Aktem z 1933 roku New Zealand Institute został rozwiązany, a na jego miejsce powołano Royal Society of New Zealand, również o charakterze federalnym[3]. Stowarzyszenia, które wcielono do towarzystwa stały się jego oddziałami (ang. member bodies)[3]. W 2. połowie XX wieku uwaga towarzystwa przesunęła się w kierunku nauk ścisłych kosztem nauk humanistycznych[4].
Te Wharehuia Milroy w 2007 roku nazwał towarzystwo Te Apārangi, co w języku maoryskim oznacza grupę ekspertów[2]. Od 2017 roku w użyciu jest skrócona nazwa Royal Society Te Apārangi, jednak pełna oficjalna nazwa to nadal Royal Society of New Zealand[2].
Prezydentem towarzystwa jest Brent Clothier (kadencja 2021–2024)[5].
Działalność[edytuj | edytuj kod]
Towarzystwo publikowało m.in. rocznik „Proceedings”, serię „Bulletins”[4]. Powoływało doraźne zespoły eksperckie na potrzeby zagadnień naukowych o znaczeniu państwowym[4].
Instytucja skupia kilkadziesiąt instytutów i towarzystw[6] z siedzibami w Wellington i regionach: Canterbury, Hawke’s Bay, Manawatu, Nelson, Otago, Rotorua, Waikato[4]. Działa m.in. na rzecz angażowania się Nowej Zelandii w międzynarodowe projekty badawcze[1].
Towarzystwo przyznaje szereg nagród–medali:
- Fleming Award – nagroda za prace nad ochroną środowiska[7]
- Rutherford Medal – nagroda za wybitne osiągnięcia lub innowacje[7]
- Hector Medal – nagroda z dziedziny chemii, fizyki lub matematyki[7]
- Hutton Medal – nagroda za osiągnięcia w zakresie nauk przyrodniczych[7]
- Pickering Medal – nagroda za osiągnięcia w dziedzinie technologii[7]
- Te Rangi Hiroa Medal – nagroda za osiągnięcia w zakresie nauk społecznych[7]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Nowa Zelandia, Towarzystwo Królewskie Te Apārangi – Międzynarodowa Rada Naukowa [online], International Science Council [dostęp 2024-05-27] (pol.).
- ↑ a b c Our name [online], Royal Society Te Apārangi [dostęp 2024-05-27].
- ↑ a b c d e f g h Guide to World Science 1975 ↓, s. 254.
- ↑ a b c d Guide to World Science 1975 ↓, s. 255.
- ↑ Our Council [online], Royal Society Te Apārangi [dostęp 2024-05-27].
- ↑ Guide to World Science 1975 ↓, s. 255–256.
- ↑ a b c d e f Our medals and awards [online], Royal Society Te Apārangi [dostęp 2024-05-27].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Trevor Illtyd Williams, G.J. Neale, J. Ronayne, Guide to world science, 2nd. edition, t. Volume 18 Australia & New Zealand, Guernsey: F. Hodgson, kwiecień 1975, ISBN 978-0-85280-051-5.