Przejdź do zawartości

Wikiprojekt:Tłumaczenie artykułów/Hadji Ali

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tłumaczenia z języka angielskiego

Tłumaczone artykuły

Propozycje tłumaczeń

ca • cs • de • en • bg • es • fr • hu • it • ja • pt • ru • sr • sv • szl • uk

Hadji Ali
Ilustracja
Plakat z 1913 wykonany przez firmę Adolpha Friedländera; niemiecko-języczny podpis głosi "Ali, tajemniczy Egipcjanin"
Data i miejsce urodzenia

ok. 1888-1892
Egipt

Data i miejsce śmierci

5 listopada 1937
Wolverhampton, Anglia

Przyczyna śmierci

niewydolność serca

Zawód, zajęcie

regurgigator, artysta–performer

Multimedia w Wikimedia Commons


Hadji Ali (ur. ok. 1888-1892, zm. 5 listopada 1937) – wodewilowy artysta-performer, przypuszczalnie egipskiego pochodzenia, który stał się sławny dzięki swoim umiejętnościom kontrolowanej regurgitacji. Do jego najbardziej znanych wyczynów należało długotrwałe wystrzeliwanie z ust wody, połykanie dymu oraz połykanie w całości orzechów i chusteczek a następnie dokonywanie ich regurgitacji w kolejności wybranej przez publiczność. Najsłynniejszą sztuczką Aliego, będącą kluczową częścią jego występów, było połykanie ogromnych ilości wody oraz nafty a następnie udawanie na zmianę miotacza ognia i gaśnicę poprzez oddzielne wytryskiwanie obu płynów na przygotowany rekwizyt. Podczas wykonywania tych sztuczek na scenę zapraszana była grupa widzów, która mogła przyjrzeć się wyczynowi z bliska aby sprawdzić, czy artysta przypadkiem nie oszukuje.

Mimo iż nigdy nie zdobył światowej sławy, Ali zyskał wiernych fanów w wodewilowych kręgach w Stanach Zjednoczonych. Występował przed głowami państw takimi jak car Rosji Mikołaj II Romanow. Judy Garland nazwała go swoim ulubionym artystą wodewilowym a David Blaine swoim ulubionym magikiem. Części jego występów zostały uchwycone w filmike krótkometrażowym Strange as it Seems (1930) i Politiquerias (1931), hiszpańsko-języcznej wersji filmu Flipa i Flapa Chickens Come Home. Dwa filmy dokumentalne zawierają materiał filmowy z Politequerias: Gizmo! z 1977 oraz Vaudeville z 1999 roku. Niezwykłe zdolności gastryczne Aliego doprowadziły do powstania plotek twierdzących, że Instytut Rocjefellera zaoferował dużą sumę pieniędzy w zamian za otrzymanie pośmiertnie jego żołądka. Po jego śmierci w Angli jego ciało zostało zaoferowane Johns Hopkins University, jednak oferta ta została odrzucona.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Hadji Ali urodził się w rodzinie klasy robotniczej[1] około 1888[2] lub 1892 roku[3] w zależności od źródła[a], prawdopodobnie w Egipcie[b]. Stał się sławny dzięki byciu reprezentantem uznanego podgatunku wodewilu znanym jako „akt regurgitacji”, podczas którego połykał a następnie dokonywał regurgitacji przeróżnych obiektów, materiałów i substancji[6]. Ali zorientował się jako dziecko, iż posiada niecodziennie zdolności gastryczne. W odpowiedzi na pytania publiczności podczas spektaklu w St. Mary's Hospital in Niagara Falls, New York in May 1926 wyjaśnił, że podczas pływania w Nilu gdy miał dziesięć lat odkrył, że potrafi połykać znaczne ilości wody i wytryskiwać je niczym wieloryb. Wraz z wiekiem rozwijał i trenował swoje nadzwyczajne zdolności[7]. Bardziej dramatyczny opis tej sytuacji przedstawiła córka Aliego, Alimna Ali, w wywiadzie przeprowadzonym w Anglii po jego śmierci. Stwierdziła, iż jej ojciec nauczył się o swoich zdolnościach po pewnym incydencie: podczas kąpieli w Nilu przypadkowo połknął rybę oraz ogromną ilość wody. Zamiast umrzeć, jak przypuszczali ludzie obecni przy incydencie, Ali dokonał regurgitacji płynu i ryby bez żadnego uszczerbku na zdrowiu[4][c].

Ali odkrył, że jego zdolność do regurgitacji ma potencjał do zabawiania widzów i zarabiania pieniędzy po występie, który wykonał gdy miał piętnaście lat:[4]

Ćwiczyłem swoje sztuczki początkowo na ulicy, połykając wiele szklanek wody i następnie wytryskując wodę jak wielka fontanna z jednej strony ulicy na drugą (...) Pewien właściciel kawiarni zobaczył to i zaczął ścigać mnie po ulicy. Myślałem, że chce mnie pobić, ale nie—okazało się, że chciał jedynie wręczyć mi monetę i zapytać, czy mogę wykonać tę sztuczkę jeszcze raz. Ostatecznie był tak zachwycony, że zapytał mnie czy mogę przyjść do jego kawiarni by zabawiać jego gości[1].

Wyruszając w świat ze swoimi zdolnościami, Ali spotkał Włocha w Kairze, który załatwił mu kontrakt na przedstawienia w hali muzycznej. Ali następnie występował w różnych miejscach w Europie i parę razy prezentował swoje umiejętności przed głowami państw. Według Aliego około 1914 roku został on wezwany przez cara Mikołaja II aby wystąpić w Pałacu Zimowym w Petersburgu w Rosji. Stwierdził, iż carowi „musiał się spodobać mój występ gdyż nagrodził mnie specjalną dekoracją, która do dzisiaj należy do moich najcenniejszych przedmiotów”[1]. Po II wojnie światowej Ali zaczął sam zajmować się organizacją swoich występów i podróżować po świecie, ucząc się nowych sztuczek[1].

Reklama, która pojawiła się 11 sierpnia 1927 roku w The North Adams Evening Transcript zapraszająca na występ Hadjiego w Empire Theater w Nowym Jorku. Reklama zawiera takie określenia jak Human Volcano (pol. Człowiek Wulkan) czy Human Aquarium (pol. Człowiek Akwarium)

,

Ali przybył do Stanów Zjednoczonych z Alminą w połowie lat 20-tych[4]. Występowali razem na festiwalach, karnawałach i wodewilach[3], czasami będąc reklamowanymi jako grupa „Hadji Ali & Co.”[8]. Almina grała rolę asystentki w spektaklu swojego ojca i była nazywana „Księżniczką” (ang. The Princess)[7]. Sam Ali posiadał rozmaite pseudonimy, w tym: „The Great Egyptian Miracle Man”[9], „The Amazing Regurgitator”, „The Egyptian Enigma”[3], „The Human Aquarium”[10], „The Human Volcano”[11] oraz "The 9th Wonder of the Scientific World"[12]. Ali był opisywano jako "ogromny, brodaty mężczyzna z klatką piersiową niczym beczka (...) z robiącą wrażenie figurą w swoim arabskim kostiumie"[5].

Mimo, iż Ali posługiwał się wieloma językami[7] i stał się naturalizowanym obywatelem Stanów Zjednocznych[13], pojawiały się informacje, iż Almina posiadała rolę jego tłumaczki w Stanach Zjednoczonych gdyż nie mówił on po angielsku i był analfabetą. Gdy stał się bardziej znany Ali zatrudnił Huberta Juliana na stanowisko swojego menadżera[4] - był to były pułkownik Abysińskiego Lotnictwa Wojskowego[14]. Mimo, iż zdobył wielu fanów i był nawet nazwany przez Judy Garland jako jej ulubiony artysta wodewilowy[15], Ali, według Bruce'a Feltona, „pozostał raczej poboczną ciekawostką niż prawdziwą wodewilową gwiazdą”[3]. Pomimo tego, gdy Ali umarł w 1937 roku Julian stwierdził, iż Ali „zarabiał duże pieniądze w Ameryce — czasami nawet 1 000$ tygodniowo. Promowałem go tutaj [w Europie] i zorganizowałem mu trasę po kontynencie”[4].

Spektakl[edytuj | edytuj kod]

Hadji Ali demonstrujący swoje umiejętności – kontrolowaną regurgitację

Kluczowym elementem przedstawienia Aliego było "wytryskiwanie wody". Po wypiciu ogromnych ilości wody, pomiędzy 60 a 100 szklanek za jednym razem[16], wytryskiwał on wodę przez długi okres czasu, czasami osiągający jedną minutę[17]. Inną często wykonywaną przez niego sztuczką było połykanie 30-50 obranych orzechów laskowych (choć jeden z jego plakatów mówił o 40-tu orzechach pekanu) oraz jednego innego orzecha, jak na przykład migdał. Następnie Ali wypluwał wszystkie orzechy, wypluwając inny orzech na zawołanie publiczności[18]. Podczas wykonywania innej sztuczki Ali połykał pomiędzy 3 a 6 chusteczek o różnych barwach a następnie wydobywał je w kolejności sprecyzowanej przez publiczność[16][19].

W pewnym artykule z 1929 roku w gazecie Lowell Sun, lekarz Morris Fishbein spekulował, iż podczas wykonywania swojej sztuczki z orzechami Ali chował jeden orzech w swojej buzi zamiast go połykać co pozwalało mu jego wydobycie na zawołanie. Dr Fishbein również stwierdził, że anonimowi świadkowie byli przekonani, iż Ali, w celu wykonania swojej sztuczki z chustkami i wydobycia ich w kolejności zadecydowanej przez publiczność, nadawał chustkom smak, co miało ułatwić mu wydobycie chustek w odpowiedniej kolejności[20]. Ali również połykał żywe złote rybki, zegarki, monety, biżuterię, banknoty, pestki, kamienie, żywe myszy, guziki, kule bilardowe i inne dziwne obiekty[21]. Podczas innej często wykonywanej sztuczki artysta wsadzał osiem lub więcej zapalonych papierosów do buzi a następnie zamiast wdychać połykał dym, po czym po odczekaniu pewnego czasu wydobywał z siebie dym niczym wybuchający wulkan[22].

Ali był człowikiem, który mógł połknąć wszystko – papierosy, żywe złote rybki, chustki, benzynę...

Colonel Julian, menadżer Aliego[4]

Finałową sztuczką Aliego było zazwyczaj połykanie dużych ilości wody jak poprzednio, tym razem jednak pijąc także pintę nafty[16]. Wyciągano wtedy rekwizyt, najczęściej model zamku lub domu wykonany z metalu i stawiano go na stole[23]; w środku rekwizytu palił się mały płomień[5]. Będąc lżejsza niż woda i niemieszalna z nią, nafta układała się nad wodą w żołądku Aliego, pozwalając mu na wydobycie jej w pierwszej kolejności. Gdy wszystko było przygotowane, artysta, do dźwięku werbli[16] lub imitacji syreny strażackiej[24], stawał się „miotaczem ognia” wytryskując łatwopalną ciecz na metalowy rekwizyt otaczając go w płomieniach. Gdy cała nafta została wydobyta z jego żołądka, wytryskiwana z jego ust była woda, z odległości do sześciu stóp, gasząc miniaturowy pożar[16].

Zawsze można posłuchać orkiestrę symfoniczną w filharmonii. Zawsze można zobaczyć Waltera Hapdena czy Ethela Barryemore'a recytujących ich świetne wykonania Szekspira, lub, jeśli ktoś woli boks, może odwiedzić Madison Square Garden... Ale z całym szacunkiem dla prac Johna McCormicka, Harolda Lloyda czy Jacka Dempseya – żaden z nich nie potrafi połknąć trzy galony wody, lub 50 orzechów laskowych i jeden migdał po czym zwrócić ten migdał przy dowolnej liczbie pomiędzy jeden a pięćdziesiąt. Żaden z nich nie może połknąć trzy różne chustki a następnie zwrócić wybraną chusteczkę. Wątpliwa jest też ich zdolność do picia nafty. Pan Hadji Ali potrafi wykonać wszystkie te rzeczy.

The Fredonia Censor, 2 maja 1928[25]

Podczas niektórych przedstawień panel „arbitrów” składający się z członków publiczności zapraszany był na scenę by potwierdzić, iż nie wykorzystywana jest żadna iluzja oraz że artysta naprawdę połyka przedmioty i zwraca je poprzez dokonywanie regurgitacji[17]. Od czasu do czasu Ali wędrowałby wśród publiczności podczas wykonywania swojej sztuczki z połykaniem orzechów, zachęcając ludzi do klepania odsłoniętego przez kostium brzucha by usłyszeć stukot orzechów, które znajdowały się w nim[26]. Jedna gazeta oświadczyła, iż wyczyny Aliego, będące tak naprawdę „kontrolowanym wymiotowywaniem”, były wykonywane „w sposób pozbawiony jakiegokolwiek uczucia nieprzyjemności lub czegoś odrzucającego czy ochydnego”[27]. Nie wszyscy jednak podzielali tą opinię: przynajmniej jeden z występów Aliego był wstrzymany gdy zorientowano się, iż sposób w jaki Ali wykonywał swoje sztuczki „szkodził ich kolacyjnych przedstawieniom”[3]. Sławny specjalista od ucieczek Harry Houdini wspomniał w swojej książce z 1920 roku pt. Miracle Mongers and Their Methods, że wytryskiwanie wody Aliego było „przedstawieniem, które zawsze obrzydzało dzisiejszą publiczność”[28].

Zdolności Aliego fascynowały świat medycyny[29]. Według artykułu z 1928 roku w The Sheboygan Press podczas jednego ze spektaklów Aliego grupa lekarzy dogłębnie badała go podczas wykonywania przez niego swoich sztuczek. Lekarze byli zadowoleni i przyznali, że naprawdę połyka on a następnie dokonuje regurgitacji materiałów i przedmiotów, jednak pozostali „zakłopotani jego niecodziennymi zdolnościami”[17]. Według akrtykułu, który pojawił się w Naugatuck Daily New „lekarze z trzech różnych kontynentów głowili się nad gastrycznymi mechanizmami tego człowieka-strusia bez skutku. Badania rentgenoskie były wykonywane podczas jego spektaklu nie przynosząc żadnych satysfakcjonujących wytłumaczeń; świat chirurgii pozostał kompletnie zadziwiony tym człowiekiem-strusiem”[16][d].

Hadji Ali w filmach[edytuj | edytuj kod]

Żadny słowny opis nie może objąć bogatość absurdu tegoż przedstawienia, nie mówiąc o wirtuzerskiej kontroli przełyku w wykonaniu Aliego.

The Speed of Sound: Hollywood and the Talkie Revolution (1997)[15]

Występy Aliego zostały zarejestrowane w dwóch filmach: w krótkometrażowym filmie pt. Strange as It Seems z 1930 roku oraz Politiquerias z 1931 roku będącym hiszpańsko-języczną wersją filmu Flipa i Flapa Chickens Come Home[3]. Ali również otrzymał rolę epizodyczną jako turecki gospodarz w filmie Warnes Bros. pt. Scarlet Dawn z 1932 roku, w którym główne role zagrali Douglas Fairbanks, Jr. oraz Nancy Carroll[34]. Dwa filmy dokumentalne zawierają materiał filmowy z Alim wzięte z Politiquerias: Gizmo! z 1977 roku[35] oraz Vaudeville z 1999 roku, film dokumentalny wyprodukowany przez KCTS-TV który przedstawia 90 występów wodewilowych przez dwie godziny[5][36]. Film ten pojawił się wielokrotnie w amerykańskiej sieci Public Broadcasting Service w ramach seriii American Masters[5].

Wypowiadając się na temat demokratycznej natury performerskiego kręgu wedowilów, scenarzysta i producent Vaudeville stwierdził, nawiązując do Aliego, że jego film „obejmował wszystko, od Caruso po człowieka, który żygał”[36]. W bardziej entuzjastycznym tonie o artyście wypowiadał się iluzjonista David Blaine. W jednym z odcinków programu Iconoclasts David pokazuje Chuckowi Close'owi materiał filmowy z Politiquerias w którym widać Aliego przeprowadzającego swoją sztuczkę z wodą i benzyną. David skomentował, iż Ali jest jego „ulubionym magikiem (...) to wszystko dzieje się naprawdę, ale nikt nie zdołał tego dokonać po nim[e] (...) to mój ulubiony [magik] wszechczasów”[38].

Śmierć[edytuj | edytuj kod]

Ali zmarł 5 listopada 1937 w Wolverhampton w Anglii z powodu niewydolności serca podczas intensywnego zapalenia oskrzeli[2][4]. Jeszcze przed jego śmiercią powstała plotka o tym, iż Instytut Rockefellera chiał otrzymać żołądek Aliego po jego śmierci i zapłaciłby za to 50 000$. Stwierdzenie to pojawiło się na plakacie jeszcze za jego życia reklamującym występ Aliego w teatrze[39]. Po ogłoszeniu jego śmierci, plotka ta pojawiła się ponownie, tym razem twierdząc, iż instytut oferuje 10 000$[4]. Gdy menadżer Instytutu Rockefellera został zapytany o to w przeprowadzonym z nim wywiadzie, stwierdził, że nigdy publicznie nie oferowano pieniędzy za żołądek Aliego, podkreślając jednak, że „bardzo chcemy zobaczyć jego ciało”[4]. Almina i Julian przetransportowali ciało Aliego spowrotem do Stanów Zjednoczonych na pokładzie Queen Mary[4][29]. Według artykułu w New York Post z 29 listopada 1937 roku, po powrocie Alimina zaoferowała ciało swojego ojca instytucji Johns Hopkins University w Maryland w celu przeprowadzenia badań przez chirurgów, po czym przetransportowane by było do Egiptu gdzie pochowane by było w mauzoleum.[40]. Jednak gazeta The Afro-American stwierdziła 11 grudnia tego samego roku, iż zarząd Johns Hopkins University odmówił przyjęcia ciała[41].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Wiele źródeł internetowych i książkowych wskazuje rok 1892 jako datę urodzin Aliego; jednak jego córka stwierdziła w wywiadzie dla reporterów po jego śmierci w 1937 roku, że „miał on tylko 49 lat”[2][4]. Jeśli jego córka miała rację, oznaczałoby to, iż Ali urodził się w 1887 lub 1888 roku.
  2. ↑ Wpis Aliego w Vaudeville, Old & New: An Encyclopedia of Variety Performers in America spekuluje, iż „Hadji Ali” mogło być pseudonimem lub uproszczeniem jego prawdziwego imienia nadanemu przy narodzinach, oraz, że nie było wiele dowodów na to, że naprawdę pochodził z Egiptu[5]
  3. ↑ Wiek dziesięciu lat podany jest na podstawie wywiadu przeprowadzonym z Alim dla gazety The Morning Bulletin podczas gdy przebywał w Australii.[1]. Jednak Almina Ali po śmierci swojego ojca stwierdziła, według wywiadu przeprowadzonego dla The Gleaner, iż zorientował się, że posiada nadzwyczajne zdolności w wieku siedmiu lat[4].
  4. ↑ „Człowiek Struś” w tym kontekście jest nawiązaniem do powszechnego przekonania, iż strusie „zjedzą wszystko”[30]. Choć strusie bywają bardziej selektywne niż głoszą te przekonania, były przypadki połykania przez nie lśniących przedmiotów[31] i małych kamieni w celu wspomożenia procesu trawienia[32]. Gdy pewna australijska gazeta określiła Aliego i podobych mu artystów w ten sposób, przyjętym określeniem stało się „Człowiek Emu”[33].
  5. ↑ W przeciwieństwie do tego co twierdzi David Blaine, istnieją inne osoby, które potrafią przeprowadzać kontrolowaną regurgitację jak na przykład Stevie Starr[37]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e The Man Who Has Jonah Beaten. „The Morning Bulletin”, 1937-11-16. Rockhampton, Qld. 
  2. ↑ a b c The Man Who Could Swallow Anything Dies. „Daily Express”, s. 1, 1937-11-18. Londyn. 
  3. ↑ a b c d e f Bruce Felton: What Were They Thinking?: Really Bad Ideas Throughout History. Guilford, CT: Lyons Press, 2007, s. 92. ISBN 978-1-59921-132-9.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l The Man Who Could Swallow Anything. „The Gleaner”, s. 63, December 11, 1937. Kingston, Jamaica. 
  5. ↑ a b c d e Frank Cullen, Florence Hackman, Donald McNeilly: Vaudeville, old & new: an encyclopedia of variety performers in America. NY: Routledge Press, 2007, s. 19. ISBN 978-0-415-93853-2.
  6. ↑ D. Travis Stewart: No Applause—Just Throw Money: The Book That Made Vaudeville Famous. NY: Faber and Faber, 2006, s. 192. ISBN 978-0-86547-958-6.
  7. ↑ a b c Nurses and Doctors Witness a Stomach Freak at Hospital. „The Niagara Falls Gazette”, s. 2, May 26, 1926. Niagara Falls, NY. 
  8. ↑ Advertisement. „The Worker”, 1937-03-23. Brisbane, Qld. 
  9. ↑ At The Theatres: Plaza. „St Petersburg Times”, s. 10, 1927-02-27. St. Petersburg, FL. 
  10. ↑ 5 Big Keith Vaudeville Headliners. „The Altoona Mirror”, s. 21, 1926-02-11. Altoona, PA. 
  11. ↑ H F. Keith’s Theatre. „The Lowell Sun”, s. 5, 1926-10-13. Lowell, MA. 
  12. ↑ Lincoln Theatre advertisement. „The Decatur Review”, s. 4, 1928-11-22. Decatur, Ill. 
  13. ↑ Swallowing Feats: Hadji Ali Dead. „Sydney Morning Herald”, s. 10, 1937-11-08. Sydney, NSW. 
  14. ↑ Lawrence P. Scott, William M. Womack: Double V: The Civil Rights Struggle of the Tuskegee Airmen. East Lansing, MI: MSU Press, 1998, s. 62. ISBN 978-0-87013-502-6.
  15. ↑ a b Scott Eyman: The Speed of Sound: Hollywood and the Talkie Revolution, 1926-193. Nowy Jork: Simon and Schuster, 1997, s. 215. ISBN 978-0-684-81162-8.
  16. ↑ a b c d e f Amusements: At Palace. „Naugatuck Daily News”, s. 5, 1926-09-28. Naugatuck, CT. 
  17. ↑ a b c Hadji Ali, Egyptian Mystic, to Appear at Sheboygan Theatre. „The Sheboygan Press”, s. 23, 1928-12-21. Sheboygan, WI. 
  18. ↑ Amusements: At Palace. „Naugatuck Daily News”, s. 5, 1926-09-28. Naugatuck, CT. 

    Hadji Ali Headliner at Electric First Half. „Joplin Globe”, s. 22, September 28, 1928. Joplin, MS. 

    World's Greatest Human Wonder, Hadji Ali. „The Bridgeport Telegram”, s. 5, September 17, 1926. Bridgeport, CT. 
  19. ↑ World's Greatest Human Wonder, Hadji Ali. „The Bridgeport Telegram”, s. 5, 1926-09-17. Bridgeport, CT. 
  20. ↑ Morris Fishbein. Yes, Some human Beings Chew Their Cud, Just Like Cows. „The Lowell Sun”, s. 11, 1929-12-21. Lowell, Mass.. 
  21. ↑ Bruce Felton: What Were They Thinking?: Really Bad Ideas Throughout History. Guilford, CT: Lyons Press, 2007, s. 92. ISBN 978-1-59921-132-9.

    Human Volcano is Appearing at the Strand. „Oshkosh Daily Northwestern”, s. 14, 1935-04-11. Oshkosh, WI. 

    Palace Theater advertisement. „Evening Independent”, s. 11, 1928-08-18. Massilon, OH. 

    David Wallechinsky: The New Book of Lists: The Original Compendium of Curious Information. NY: Canongate, 2005, s. 99. ISBN 978-1-84195-719-7.

    Brian Singleton: Oscar Asche, Orientalism, and British Musical Comedy. Westport, CT: Greenwood Publishing Group, 2004, s. 75. ISBN 978-0-275-97929-4.
  22. ↑ Human Volcano is Appearing at the Strand. „Oshkosh Daily Northwestern”, s. 14, 1935-04-11. Oshkosh, WI. 
  23. ↑ David Wallechinsky: The New Book of Lists: The Original Compendium of Curious Information. Nowy Jork: Canongate, 2005, s. 99. ISBN 978-1-84195-719-7.
  24. ↑ Milbourne Christopher: The Illustrated History of Magic. London: Hale, 1975, s. 292. ISBN 978-0-7091-4814-2.
  25. ↑ Hadji Ali Does Amazing Feats. „The Fredonia Censor”, s. 8, 1928-05-02. Fredonia, NY. 
  26. ↑ David Price: Magic: A Pictorial History of Conjurers in the Theater. Nowy Jork: Cornwall Books, 1985, s. 19. ISBN 978-0-8453-4738-6.
  27. ↑ At the Jefferson. „The Auburn Citizen”, s. 15, 1926-04-21. Auburn, Nowy Jork. 
  28. ↑ Harry Houdini: Miracle Mongers and Their Methods. Nowy Jork: E.P. Dutton, 1920, s. 66. OCLC 1832765.
  29. ↑ a b Brings Dad's Body. „New Castle News”, s. 7, 1937-12-01. New Castle. 
  30. ↑ Cornell University Laboratory of Ornithology. „Living Bird”. 13–14, 1994. Ithaca, NY: Cornell Laboratory of Ornithology. OCLC 24618159. 
  31. ↑ Root of Evil. „Kokomo Tribune”, 1969-09-01. Kokomo, IN. 
  32. ↑ Caroline Arnold: Ostriches and Other Flightless Birds. Minneapolis, MN: Lerner Publications, Styczeń 1990, s. 21. ISBN 978-0-87614-377-3.
  33. ↑ 'Human Emus': Cases Described. „The Cairns Post”, 1937-1109. Cairns, Qld. 
  34. ↑ Mordaunt Hall. Movie Review: Scarlet Dawn (1932). „The New York Times”, November 4, 1932. NY. 
  35. ↑ Ricky Jay: Learned Pigs & Fireproof Women: Unique, Eccentric and Amazing Entertainers. Nowy Jork: Villard Books, 1986, s. 299. ISBN 978-0-374-52570-5.
  36. ↑ a b William Grimes. It's Back From the Wings: Vaudeville, Good and Bad. „The New York Times”, 1997-11-23. Nowy Jork. 
  37. ↑ Jon Kelly: The mystery of the human regurgitator. BBC News, 2010-06-01. [dostęp 2012-10-25].
  38. ↑ David Blaine and Chuck Close. Iconoclasts. Sundance Channel. 6 listopada 2010. 18 minuta.
  39. ↑ Poster for a Hadji Ali performance at the Empire Stratford Theater. Raffaelederitis.blogspot.com. [dostęp 2012-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  40. ↑ Harlem Eagle Guards Body of Prince With 2 Stomachs. „New York Post”, s. 13, 1937-11-29. NY. 
  41. ↑ Hospital Noes Julian's 2-Stomach Prince. „The Afro-American”, s. 4, 1937-12-11. Baltimore, MD. 

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikiprojekt:Tłumaczenie_artykułów/Hadji_Ali&oldid=73575768”