Woda butelkowana

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wody butelkowane

Woda butelkowana – woda pitna, dystrybuowana w butelkach, zazwyczaj plastikowych lub szklanych[1].

Woda butelkowana a woda mineralna[edytuj | edytuj kod]

Potocznie jako synonimu wody butelkowanej używa się określenia woda mineralna, co jest błędne, gdyż nie każda woda butelkowana jest wodą mineralną. Brak rozróżnienia przyjął się w XIX-wiecznej Francji, gdy rozpoczęto przemysłowo butelkować wody wydobywane spod ziemi. Nazwa mineralna pochodzi od łacińskiego słowa minare (pol. kopać) i pierwotnie oznaczała każdą wodą pozyskaną z pokładów podziemnych. Traktowanie tych nazw jako synonimów utrwaliła kampania reklamowana marki Perrier z 1870, po rozpoczęciu jej butelkowania i dystrybucji na dużą skalę[2][3].

Rozróżnienie nastąpiło na Międzynarodowym Kongresie Balneologicznym w niemieckim Bad Nauheim w 1911, gdzie nazwę woda mineralna zastrzeżono dla wód o mineralizacji ponad 1000 mg/l. Naukowa definicja nazwy przyjęła się w Europie Środkowej. W 1954 I Ogólnopolski Zjazd Balneologiczny w Inowrocławiu oficjalnie przyjął stosowany do dziś naukowy podział i nazewnictwo wód, który był używany w stosunku do wód butelkowanych również w prawodawstwie do 1990[2].

W latach 1990–2011 ukazało się 10 aktów prawnych różnej rangi, wśród których część inaczej klasyfikowało wody butelkowane. Obecnie są one klasyfikowane na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 31 marca 2011, które weszło w życie 7 maja 2011[4] i dostosowało polskie prawo do dyrektywy Parlamentu Europejskiego nr 2009/54/WE w sprawie wydobywania i wprowadzania do obrotu naturalnych wód mineralnych. Przepisy te znacznie odbiegają od stosowanej definicji naukowej i bliższe są nomenklaturze używanej w XIX-wiecznej Francji. Inne definicje podziału wód butelkowanych stosowane przez środowisko naukowe i akty prawne powodują zamieszanie wśród konsumentów[2].

Woda butelkowana a woda wodociągowa[edytuj | edytuj kod]

W przestrzeni społecznej istnieją pseudonaukowe teorie dotyczące relacji wód butelkowanych do wód wodociągowych. Często polegają one na braku rozróżnienia wód na podstawie ich mineralizacji. Z jednej strony marki sprzedające wody butelkowane podkreślają ich zalety prozdrowotne nad wodami wodociągowymi, z drugiej w kampaniach marketingowych przedsiębiorstw wodociągowych oraz w mediach pojawiają się artykuły, których treść wskazuje na brak różnic pomiędzy wodą z butelki a wodą z kranu, czy nawet wskazującą tą drugą jako lepszą. W rzeczywistości ze względu na duże różnice pomiędzy poszczególnymi markami wód butelkowanych, nieuprawnione jest ich generalizowanie[2][5][6].

Butelkowane wody niskozmineralizowane (często występujące w obrocie handlowym pod nazwą wody źródlane) odpowiadają wodzie wodociągowej, która zazwyczaj jest wodą niskozmineralizowaną, z rzadka osiągając dolne granice mineralizacji akratopeg. Wody te służą do przygotowywania posiłków i napojów oraz nawadniania organizmu, nie mając znaczenia zdrowotnego. Natomiast butelkowane wody średnio- i wysokozmineralizowane zawierają więcej składników mineralnych niż wody wodociągowe i prócz nawadniania organizmu mogą być wykorzystywane do uzupełnienia diety o występujące w nich w większych ilościach składniki mineralne[2][5][7].

Historia butelkowania wód w Polsce[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza rozlewnia wód na ziemiach polskich powstała w 1806 w Krynicy, tam też w 1856 po raz pierwszy na ziemiach polskich nasycono wodę butelkowaną dwutlenkiem węgla. W XIX w. powstały rozlewnie również w innych karpackich uzdrowiskach. Pierwsza rozlewnia wód na ziemiach polskich, zlokalizowana poza Karpatami, powstała w 1902 w Ciechocinku[8].

W II Rzeczypospolitej istniało 9 rozlewni wód. Butelkowały one wodę pochodzącą z uzdrowisk, z wyjątkiem rozlewni akratopegi Ostromecko. Liczba rozlewni wzrosła po II wojnie światowej, gdy w granicach Polski znalazły się uzdrowiska sudeckie. Na przełomie lat 80. i 90. XX w. w Polsce działało 17 rozlewni uzdrowiskowych[8].

Przemiany gospodarcze po upadku komunizmu spowodowały wzrost liczby zakładów produkujących wodę butelkowaną, które powstawały także poza miejscowościami uzdrowiskowymi. Jednocześnie upadło 10 z 17 rozlewni uzdrowiskowych, działających przed przemianami. Od lat 90. XX w. popularność zdobyły butelki plastykowe, ograniczając wykorzystanie dotychczas powszechnie stosowanych butelek szklanych[8].

Wybrane marki wód butelkowanych[edytuj | edytuj kod]

dla porównania przedstawiono mineralizacje przykładowych wód wodociągowych

Nazwa Rodzaj wody[a][2][9][10] Mineralizacja
[mg/l] 		Kraj pochodzenia
Franciszek woda mineralna 14 814[11]  Polska
Henryk woda mineralna 5226[11]  Polska
Bordżomi woda mineralna 5000–7500[12]  Gruzja
Likani woda mineralna 4500–6500[12]  Gruzja
Vichy Catalan[b][13] woda mineralna 3864[12]  Hiszpania
Nabeghlavi woda mineralna 3500–5900[12]  Gruzja
Radenska woda mineralna 3391[14]  Słowenia
Vichy Célestins woda mineralna 3325[15]  Francja
Sairme woda mineralna 3000–5000[12]  Gruzja
Kryniczanka woda mineralna 2460[12]  Polska
Staropolanka 2000 woda mineralna 2199[16]  Polska
Józef woda mineralna 2157[11]  Polska
Värska Originaal woda mineralna 2000–2400[12]  Estonia
Wysowianka woda mineralna 1973[11]  Polska
Muszynianka woda mineralna 1954[17]  Polska
Cechini Muszyna woda mineralna 1800[12]  Polska
Piwniczanka woda mineralna 1756[12]  Polska
Parádi woda mineralna 1700[12]  Węgry
Värska Mineraal woda mineralna 1645–1912[12]  Estonia
Buskowianka woda mineralna 1639[18]  Polska
Kobi woda mineralna 1400–2400[12]  Gruzja
MultiVita woda mineralna 1255[12]  Polska
Rosbacher woda mineralna 1235[12]  Niemcy
S.Pellegrino akratopega 940[19]  Włochy
Staropolanka akratopega 756[16]  Polska
Selenka Wieniec-Zdrój akratopega 750[12]  Polska
Cisowianka akratopega 742[20]  Polska
Vöslauer akratopega 709–711[21]  Austria
Nałęczowianka akratopega 650[3]  Polska
Perrier akratopega 636[12]  Francja
Ostromecko akratopega 630[12]  Polska
woda wodociągowa
w Gdańsku[c] 		akratopega
woda słodka 		279–607[5]  Polska
woda wodociągowa
w Toruniu[c] 		akratopega
woda słodka 		400–600[22]  Polska
Kinga Pienińska akratopega 537[12]  Polska
Jurajska akratopega 515[23]  Polska
woda wodociągowa
w Policach[c] 		akratopega
woda słodka 		223–506[24]  Polska
Jana woda słodka 494[12]  Słowacja
En Gedi woda słodka 488[25]  Izrael
Aguas de Teror woda słodka 462[12]  Hiszpania
Ślężanka woda słodka 450[26]  Polska
Arkina woda słodka 444[27]  Szwajcaria
Jaworowy Zdrój woda słodka 439,03[28]  Polska
Mangaļi akratopega
woda słodka 		430–850[12]  Łotwa
Kropla Beskidu woda słodka 383[12]  Polska
Evian woda słodka 357[29]  Francja
La Vie woda słodka 310–390[12]  Wietnam
Staropolanka Zdrój woda słodka 306[16]  Polska
Truskawiecka akratopega
woda słodka 		250–900[30]  Ukraina
Dar Natury woda słodka 240[31]  Polska
Żywiec Zdrój woda słodka 213-408[32][33]  Polska
Bakuriani woda słodka 200–250[34]  Gruzja
Oravská woda słodka 190[12]  Słowacja
Morszyńska woda słodka 100–400[35]  Ukraina
Alkalive woda słodka 100–120[12]  Katar
Poland Spring woda słodka 41[36]  Stany Zjednoczone

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Według klasyfikacji naukowej (hydrogeologicznej). W niektórych państwach (np. Unii Europejskiej) obowiązują akty prawne stosujące klasyfikację nie opartą na podziale naukowym.
  2. ↑ W części Europy, w tym w Polsce, sprzedawana także pod nazwą VCH Barcelona.
  3. ↑ a b c Dla porównania.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Rozlewnictwo. Państwowy Instytut Geologiczny. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)].
  2. ↑ a b c d e f Tadeusz Wojtaszek: Rewolucja w wodach mineralnych. Program „Woda dla zdrowia”. [dostęp 2023-06-05]. (pol.).
  3. ↑ a b Czy każda woda butelkowana jest wodą mineralną? Czym charakteryzuje się woda mineralna? [online], WP abcZdrowie [dostęp 2023-06-03] (pol.).
  4. ↑ Dz.U. z 2011 r. nr 85, poz. 466.
  5. ↑ a b c Czy warto pić wodę butelkowaną? Analiza porównawcza jakości wody z gdańskich ujęć podziemnych i wody butelkowanej. Politechnika Gdańska, Wydział Inżynierii Lądowej i Środowiska. [dostęp 2018-08-04].
  6. ↑ Przykład pseudonaukowego artykułu o wodzie butelkowanej: Woda butelkowana to jedno z największych oszustw. Dlaczego się na nie nabieramy? [online], Businessinsider, 7 grudnia 2019 [dostęp 2023-06-05] (pol.).
  7. ↑ Tadeusz Wojtaszek: Mineralna czy kranówka?. Program „Woda dla zdrowia”. [dostęp 2023-06-05]. (pol.).
  8. ↑ a b c Historia rozwoju przemysłu rozlewniczego w Polsce. Państwowy Instytut Geologiczny. [dostęp 2023-06-05]. (pol.).
  9. ↑ Andrzej Sadurski: Wody mineralne i lecznicze. Państwowy Instytut Geologiczny. [dostęp 2023-06-05]. (pol.).
  10. ↑ Tatiana Bocheńska (i in.) ; red. naukowa Jan Dowgiałło (i in.): Słownik hydrogeologiczny. Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, 2002, s. 11. ISBN 83-86986-57-3.
  11. ↑ a b c d Wysowianka. www.wysowianka.pl. [dostęp 2018-08-04].
  12. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y Etykieta butelki.
  13. ↑ Woda Vichy Catalan/VCH Barcelona. wodamoda.pl. [dostęp 2022-09-18]. (pol.).
  14. ↑ Radenska. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)]. (niem.).
  15. ↑ Vichy Célestins. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)]. (fr.).
  16. ↑ a b c Staropolanka. staropolanka.pl. [dostęp 2018-08-04].
  17. ↑ Muszynianka. www.muszynianka.pl. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)].
  18. ↑ Buskowianka. www.buskowianka.com. [dostęp 2018-08-04].
  19. ↑ Bottled Water Quality Report. S.Pellegrino. [dostęp 2022-07-09]. (ang.).
  20. ↑ Cisowianka. www.cisowianka.pl. [dostęp 2018-08-04].
  21. ↑ Was ist drin – und was ist dran?. Vöslauer. [dostęp 2023-05-22]. (niem.).
  22. ↑ Wodociągi Toruń. www.wodociagi.torun.com.pl. [dostęp 2018-08-04].
  23. ↑ Jurajska. www.jurajska.com.pl. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)].
  24. ↑ Czy można pić wodę z kranu?. Zakład Wodociągów i Kanalizacji w Policach. [dostęp 2018-08-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-04)].
  25. ↑ En Gedi. www.eingediwater.co.il. [dostęp 2018-08-04]. (ang.).
  26. ↑ Ślężanka. wodadlazdrowia.pl. [dostęp 2018-08-04].
  27. ↑ ARKINA-RHÄZÜNSER water [online], WaterGlam [dostęp 2023-06-05] (ang.).
  28. ↑ Strona główna [online], Jaworowy Zdrój [dostęp 2018-12-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-05-20] (pol.).
  29. ↑ Fine Bottled Water – Evian [online], finewaters.com [dostęp 2023-06-05] (ang.).
  30. ↑ Truskavetska’s mineral composition. IDS Borjomi International. [dostęp 2018-09-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-09-22)]. (ang.).
  31. ↑ Skład mineralny wody Dar Natury. Dar Natury. [dostęp 2021-06-18]. (ang.).
  32. ↑ Żywiec Zdrój niegazowany. Żywiec Zdrój. [dostęp 2022-09-18]. (ang.).
  33. ↑ Żywiec Zdrój gazowany. Żywiec Zdrój. [dostęp 2022-09-18]. (ang.).
  34. ↑ Bakuriani’s mineral composition. IDS Borjomi International. [dostęp 2018-09-22]. (ang.).
  35. ↑ Morshynska mineral composition. IDS Borjomi International. [dostęp 2018-09-22]. (ang.).
  36. ↑ Der Mineralienrechner [online], Gerolsteiner Mineralwasser [dostęp 2023-06-05] (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Woda_butelkowana&oldid=71991440”