Zagrzebka (ślimaki)
| Bithynia | |
| Leach, 1818[1] | |
 Zagrzebka pospolita, gatunek typowy rodzaju Bithynia. | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| (bez rangi) | Caenogastropoda |
| (bez rangi) | Hypsogastropoda |
| (bez rangi) | Littorinimorpha |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Bithynia |
Zagrzebka (Bithynia) – zróżnicowany rodzaj ślimaków z podgromady przodoskrzelnych, grupujący małe gatunki słodkowodne[2].
Cechy morfologiczne[edytuj | edytuj kod]
Muszle stożkowate lub jajowato stożkowate, o wzniesionej skrętce. Powierzchnia muszli gładka lub delikatnie prążkowana. Otwór muszli okrągły lub łezkowaty, o połączonych brzegach. Wieczko mocne, zwapniałe, o koncentrycznych liniach przyrostów. Dołka osiowego brak, lub słabo wykształcony, szczelinowaty. Ciało krępe, noga krótka, w przedniej części ciała tępo ścięta, w tylnej części zaokrąglona. Głowa wyciągnięta w ryjek, czułki nitkowate. Oczy znajdują się na zgrubieniach czułków na bocznej (zewnętrznej) stronie. Prącie w torebce, za prawym czułkiem. Ząb środkowy raduli rozszerzony u nasady, z dwoma rzędami ząbków bazalnych, z grubo piłkowaną krawędzią tnącą[2][3].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Zagrzebki występują w wodach Europy, Azji północnej i wschodniej, północnej Afryki[4]. W Polsce występują dwa gatunki: zagrzebka pospolita (Bithynia tentaculata) i zagrzebka sklepiona Bithynia leachi[2][3].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Zajmowane siedliska[edytuj | edytuj kod]
Zasiedlają różne typy wód (drobne cieki, rzeki, stawy, rowy melioracyjne, jeziora, zbiorniki zaporowe) i różne typy podłoża (od mulistych po kamieniste, także makrofity i maty glonów nitkowatych). Występują płytko w litoralu.
Odżywianie[edytuj | edytuj kod]
Filtratorzy i zdrapywacze, odżywiający się glonami peryfitonowymi i fitoplanktonem[2].
Rozmnażanie[edytuj | edytuj kod]
Zwierzęta rozdzielnopłciowe.
Gatunki[edytuj | edytuj kod]
Według Glöera[4] gatunki europejskie można zgrupować w cztery podrodzaje: Bithynia, Codiella, Neumayria i Parafossarulus.
Do rodzaju Bithynia należą następujące gatunki:
Podrodzaj Bithynia Leach, 1818
- Bithynia tentaculata (Linnaeus, 1758) – zagrzebka pospolita, gatunek typowy
Podrodzaj Codiella Locard, 1894
- Bithynia leachii (Sheppard, 1823)
- Bithynia troschelii (Paasch 1842), synonim Bithynia transsilvanica (Bielz, 1853)
Podrodzaj Neumayria De Stefani, 1887
- † Bithynia bavelensis Meijer, 1990
Podrodzaj Digoniostoma Annandale, 1920
- Bithynia funiculata Walker, 1927[5]
- Bithynia siamensis Lea, 1856[6]
- Bithynia boissieri (Küster, 1852)
- Bithynia candiota (Westerlund, 1886)
- Bithynia cerameopoma (Benson, 1830)
- Bithynia cettinensis Clessin, 1887
- Bithynia cretensis Glöer & Maassen, 2009
- Bithynia danubialis Glöer & Georgiev, 2012
- Bithynia forcarti Glöer & Pešić, 2012
- Bithynia ghodaghodiensis Glöer & Bössneck, 2013
- Bithynia graeca (Westerlund, 1879)
- Bithynia hambergerae A. Reischütz, N. Reischütz & P. L. Reischütz, 2008
- Bithynia majorcina Glöer & Rolán, 2007
- Bithynia mazandaranensis Glöer & Pešić, 2012
- Bithynia montenegrina Wohlberedt, 1901
- Bithynia mostarensis Möllendorff, 1873
- Bithynia numidica Bourguignat, 1864
- Bithynia orcula Frauenfeld, 1862
- Bithynia pesicii Glöer & Yildirim, 2006
- Bithynia phialensis (Conrad, 1852)
- Bithynia prespensis Hadžišče, 1963
- Bithynia prestoni Glöer & Bössneck, 2013
- Bithynia pseudemmericia Schütt, 1964
- Bithynia pulchella (Benson, 1836)
- Bithynia radomani Glöer & Pešić, 2007
- Bithynia raptiensis Glöer & Bössneck, 2013
- Bithynia reharensis Glöer & Bössneck, 2013
- Bithynia rubens (Menke, 1830)
- Bithynia sibirica Westerlund, 1886
- Bithynia sistanica (Annandale & Prashad, 1919)
- Bithynia skadarskii Glöer & Pešić, 2007
- Bithynia starmuehlneri Glöer & Pešić, 2012
- Bithynia stenothyroides (Dohrn, 1857)
- Bithynia subbaraoi Glöer & Bössneck, 2013
- Bithynia yildirimi Glöer & Georgiev, 2012
- Bithynia zeta Glöer & Pešić, 2007
- Bithynia kobialkai Glöer & Beckmann, 2007[9]
- Bithynia majorcina Glöer & Rolán, 2007[10]
- Bithynia misella (Gredler, 1884)[11]
- Bithynia nakeae Glöer & Beckmann, 2007[9]
- Bithynia quintanai Glöer & Beckmann, 2007[9]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
Pozycja systematyczna i relacje wielu z wymienionych wyżej gatunków są niepewne, ze względu na dużą zmienność morfologiczna w obrębie poszczególnych gatunków z tego rodzaju i tendencje do opisywania jako osobne gatunki form ekologicznych, bez szczegółowej analizy relacji filogenetycznych i natury morfologicznego i anatomicznego zróżnicowania – najprawdopodobniej tylko kilka z wymienionych gatunków to „dobre gatunki”[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Abel C. (1818). Narrative of a journey in the interior of China, and of a voyage to and from that country, in the years 1816 and 1817; containing an account of the most interesting transactions of Lord Amherst's embassy to the court of Pekin, and observations on the countries which it visited. Illustrated by maps and other engravings. pp. 1-16, 1-420, pl. [1-22]. Londyn. (Longman, Hurst, Rees, Orme & Brown). Bithynia – str. 362.
- ↑ a b c d Piechocki A. 1979. Mięczaki (Mollusca), Ślimaki (Gastropoda) W: Fauna słodkowodna Polski 7. PWN, Warszawa; str. 86-87.
- ↑ a b Urbański J. 1957. Krajowe ślimaki i małże. PZWS, Warszawa, str.276.
- ↑ a b Glöer P. (2002). Die Süßwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas. Die Tierwelt Deutschlands, ConchBooks, Hackenheim, 326 pp., ISBN 3-925919-60-0, page 190-194.
- ↑ K. Richter, J. Simonis, Bithynia funiculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ K. Richter, J. Simonis, Bithynia siamensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ Yildirim M. Z., Koca S. B. & Kebapçi U. (2006). "Supplement to the Prosobranchia (Mollusca: Gastropoda) Fauna of Fresh and Brackish Waters of Turkey". Turkish Journal of Zoology 30: 197-204. PDF
- ↑ WoRMS 5 marca 2014 Rodzaj Bithynia w WoRMS World Register of Marine Species, dostęp: 5 marca 2014
- ↑ a b c Glöer P. & Beckmann K.-H. (2007). "Radix lilli n. sp. und drei neue Bithynia-Arten von den Balearen (Gastropoda: Bithyniidae, Lymnaeidae). str. 163-170. w: Beckmann K.-H.: Die Land- und Süßwassermollusken der Balearischen Inseln. ConchBooks, Hackenheim, 255 pp., ISBN 978-3-939767-05-3.
- ↑ Glöer P. & Rolán E. (2007). "Bithynia majorcina n. sp., a new species from the Balearics (Gastropoda: Bithyniidae). str. 159-162. w: Beckmann K.-H.: Die Land- und Süßwassermollusken der Balearischen Inseln. ConchBooks, Hackenheim, 255 pp., ISBN 978-3-939767-05-3.
- ↑ A. Madhyastha, Bithynia misella, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ Rodzaj Bithynia, AnimalBase Uniwersytet w Getyndze, dostęp: 19 marca 2014].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piechocki A. 1979. Mięczaki (Mollusca), Ślimaki (Gastropoda) W: Fauna słodkowodna Polski 7. PWN, Warszawa; str. 86-87.
- Glöer P. 2002. Die Süßwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas. Die Tierwelt Deutschlands, ConchBooks, Hackenheim, str.: 190-194, ISBN 3-925919-60-0, str. 326.