Zasłonak trójbarwny
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Zasłonak trójbarwny |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius triformis Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 299 (1838) [1836-1838] | |
Zasłonak trójbarwny (Cortinarius triformis Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1838 r. Elias Fries i nadana przez niego nazwa jest aktualna[1]. Synonimy[2]:
- Cortinarius triformis var. schaefferi Fr. 1863,
- Gomphos triformis (Fr.) Kuntze 1891,
- Hydrocybe triformis (Fr.) M.M. Moser 1953,
- Telamonia triformis (Fr.) A. Blytt 1905.
Andrzej Nespiak w 1981 r. podał polską nazwę zasłonak trójkrotny, Władysław Wojewoda w 2003 r. zmienił ją na zasłonak trójbarwny[3]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 4–8 cm, w młodym wieku półkulisty do stożkowego, później wypukły do płaskiego i zwykle falisty, z tępym garbkiem lub nieco wklęsły. Powierzchnia gładka, matowa, silnie higrofaniczna, w stanie wilgotnym silnie rdzawobrązowa do czerwonobrązowej, w stanie suchym ochrowożółta do ochrowobrązowej. Brzeg długo z resztkami białej osłony[4].
46–56 pełnych blaszek i międzyblaszki (l = 1–3), szeroko przyrośnięte, szerokie, początkowo jasnoochrowe, później ochrowobrązowe do rdzawobrązowych. Krawędzie blaszek gładkie lub delikatnie ząbkowane[4].
Wysokość 4,5–7 (–8) cm, grubość 0,8–1 cm, maczugowaty lub bulwiasty, elastyczny, bulwa o średnicy 2–3 cm. Powierzchnia w młodym wieku pokryta na całej długości białą osłoną, później brązowieje i czasami tworzy się zanikający pierścień lub zanikające pasma osłony[4].
W stanie suchym biały, w stanie wilgotnym szarobrązowy, rzadki, o słabym zapachu i łagodnym smaku[4].
- Gatunki podobne
Charakterystyczne cechy zasłonaka trójbarwnego to silnie higrofaniczny, pofalowany kapelusz, w stanie wilgotnym często silnie czerwonawo-brązowy, zaś po wyschnięciu o barwie od bladożółtej do ochrowożółtej. Brzeg długo pozostaje biały, co nadaje grzybowi trójkolorowy wygląd podczas wysychania (i stąd gatunkowa nazwa)[4].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest występowanie Cortinarius triformis w Europie, Azji i w jednym rejonie Ameryki Północnej[5]. W Polsce do 2003 r. znane było tylko jedno stanowisko podane przez A. Nespiaka w 1981 r. w Trzebnicy[3]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający, którego przeżycie jest mało prawdopodobne, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia[6].
Naziemny grzyb mykoryzowy[3]. Występuje w lasach liściastych i iglastych, zwykle grupkami[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-25] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-12-25] (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 194, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Jean Werts, Joke De Sutter, Cortinarius triformis Roestbruine gordelsteelgordijnzwam [online], Fauna & Flora electronica [dostęp 2023-12-25] (niderl.).
- ↑ Występowanie Cortinarius triformis na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-12-25] (ang.).
- ↑ Zbigniew Mirek i inni, Czerwona lista roślin i grzybów Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, PAN, 2006, s. 63, ISBN 83-89648-38-5.