Zbigniew Warpechowski
 Performance Zbigniewa Warpechowskiego, 2017 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość |
polska |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Odznaczenia | |
| |
| Strona internetowa | |
Zbigniew Warpechowski (ur. 10 października 1938 w Płoskach na Wołyniu)[1] – polski malarz, poeta, teoretyk sztuki, performer. Wykonał około 315 performance'ów, które prezentował w wielu krajach świat m.in. Japonii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Kanadzie. Uznawany jest za prekursora performance w Polsce i na świecie. Członek założyciel Black Market International, organizacji zrzeszającej pionierów sztuki performance oraz członek Grupy Krakowskiej II[2][1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się w 1938 roku w Płoskach na Wołyniu. W latach 1956-1963 studiował na Wydziale Architektury Politechniki Krakowskiej, a w latach 1964-1965 podejmował naukę na Wydziale Form Przemysłowych Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach tych zajmował się głównie malarstwem figuratywnym, natomiast po ukończeniu studiów na Akademii Sztuk Pięknych zajął się pisaniem do czasopism oraz poezją. W 1967 roku wykonał performance'y „Kwadrans poetycki” oraz „Kwadrans poetycki z towarzyszeniem fortepianu”, z udziałem Tomasza Stańki. Obie „akcje” jak nazywał je sam autor byłby pionierskim pokazem performance'u w Polsce. Oba performance'y składały się z elementów poezji, muzyki oraz gestykulacji. W następnych latach Warpechowski tworzył kolejne performance'y o różnorodnej tematyce np. zwierząt w sztuce czy pojęcia artysty. W 1971 roku na Zjeździe Marzycieli w Elblągu Warpechowski przedstawił swój manifest „Artysta jest” na temat sztuki, który był zaczątkiem kolejnych prac teoretycznych. W tekście za bardzo istotne uznał „znaczenie działania indywidualnego artysty i na własną odpowiedzialność” w procesie tworzenia dzieła sztuki[2][1][3].
W tym samym roku artysta przedstawił performance „Talerzowanie”, w którym istotne role miało pojęcie „nic”. Performance miał miejsce w krakowskiej Galerii Krzysztofory, rok później odbył się również pokaz w Atelier 72 Richarda Demarco w Edynburgu, który dzienniki „Guardian” oraz „Financial Times” uznały za wybitne dzieło nurtu konceptualnego. W następnych latach artysta poruszał w swoich performance'ach kwestie religijne („Champion of Golgotha” z 1978 roku), polityczne („Porozumienie” z 1981 roku) oraz sporego znaczenia nabrały motywy samookaleczania np. w 1984 podczas performance'u „Marsz” w Stuttgarcie Warpechowski zapalił własne włosy w obecności widowni[2][1].
Szczególnie od lat 90. artysta podejmuje częściej tematykę zepsucia współczesnej kultury, konsumpcjonizmu, swobody obyczajów w społeczeństwie czy krytyki postmodernizmu, a on sam oraz krytycy określają go mianem „awangardowego konserwatysty”. Przykłady performance'ów z tego okresu to np. „Róg pamięci” z 1997 roku czy „Wariant nadrzędny” z 2004 roku, oba o tematyce religijnej[2][1].
W 1997 roku Warpechowski otrzymał Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za 30-letnią działalność w dziedzinie performance, w latach późniejszych odbywało się kilka wystaw podsumowujących wieloletnią twórczość artysty, w tym wystawa „Zbigniew Warpechowski. To” w warszawskiej Galerii Zachęta w 2014 roku oraz „Uroczysty performance” z okazji pięćdziesięciolecia działalności w dziedzinie performance. 26 maja 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[2][1][4].
Oprócz performance'u Warpechowski tworzy w innych dziedzinach sztuki. Wykonał scenografię do ośmiu filmów, w tym czterech Grzegorza Królikiewicza, w młodości wydano jego tomik poezji pt. „Papier”, tworzy również obrazy, rzeźby oraz rysunki. Zbigniew Warpechowski ma również duży wkład w rozwój teorii sztuki oraz filozofii sztuki, jest autorem wielu książek w tych dziedzinach m.in. „Podręcznik” (1990 r.), „Zasobnik” (1998 r.), „Podnośnik” (2001 r.), „Statecznik” (2004 r.)[2][3].
Wybrane publiczne wykonania performensów[edytuj | edytuj kod]
- 1967 – „Kwadrans poetycki”, „Kwadrans poetycki z towarzyszeniem fortepianu (z Tomaszem Stańką)”, Klub SAiW, Kraków, Polska
- 1971 – „Talerzowanie”, Galeria Krzysztofory, Kraków, Polska
- 1974 – „Piłka nożna”, Galeria BWA, Wrocław, Polska
- 1975 – „Dialog z rybą”, Marsylia, Kazimierz nad Wisłą, Sopot, Lublin, Polska
- 1976 – „Dialog z rybą”, Amsterdam, Holandia
- 1978 – „Champion of Golgotha”, Sympozjum w Jankowicach k. Poznania, Polska
- 1979 – „Men’s Only Champion”, Glasgow, Agreement, Leeds, Liverpool, Wielka Brytania
- 1981 – „Porozumienie”, Galeria Mała, Warszawa, Polska[5]
- 1987 – Documenta 8, Kassel, Niemcy
- 1988 – Biennale Sztuki Eksperymentalnej EDE, Londyn, Wielka Brytania.
- 1988 – „Artystę, który się starzeje, należy dobić”, CSW, Zamek Ujazdowski, Warszawa, Polska
- 1990 – Festiwal Sztuki Performance, Chicago, Stany Zjednoczone
- 1990 – Studio of Performance Art, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa. Polska
- 1991 – Festiwal Sztuki Performance, Nowy Jork, Stany Zjednoczone
- 1994 – Festiwal Sztuki Performance, Quebec, Kanada
- 1995 – Festiwal Sztuki Performace, Cleveland, Stany Zjednoczone
- 1997 – „Róg Pamięci”, Centrum Sztuki Współczesnej „Zamek Ujazdowski”, Warszawa, Polska[5]
- 1999 – „Wobec Apokalipsy”, Galeria Bielska BWA, Bielsko-Biała, Polska
- 2000 – „ARTKONTAKT”, Europejski Festiwal Performance i Nowych Mediów, Lublin, Polska
- 2003 – „BROŃORBlin, czyli od WARhola do WARpechowskiego”, dawna Fabryka Norblina, Warszawa, Polska
- 2004 – „Towards the Present, Towards the Future”, EPAF, Centrum Kultury, Lublin, Polska
- 2006 – Europejski Festiwal Sztuki Performance EPAF, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa, Polska
- 2007 – „Dobrzy i źli”, M. 23, Kraków, Polska
- 2008 – „Kobieta wiersz”, Kawaguchi, Japonia
- 2010 – „Malwa”, BWA Awangarda, Wrocław, Polska
- 2011 – „Sunflower”, Glasgow, Wielka Brytania
- 2013 – „Poematki 6 - Ściania”, Galeria BAAD, Tel Aviv, Izrael
- 2014 – „Mandala II”, Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta”, Warszawa, Polska
- 2017 – „Performance uroczyste”,Narodowa Galeria Sztuki „Zachęta”, Warszawa, Polska[5]
Publikacje autorskie artysty[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Warpechowski, „Podręcznik” wyd. Centrum Sztuki w Warszawie, 1990.
- Zbigniew Warpechowski, „Zasobnik. Autorski opis trzydziestu lat drogi życia poprzez sztukę performance”, Gdańsk 1998.
- Zbigniew Warpechowski, „Podnośnik” wyd. własne, Sandomierz 2001.
- Zbigniew Warpechowski, „Statecznik” Labirynt 2, Lublin 2004.
- Zbigniew Warpechowski, „Podręcznik bis”, 2006.
- Zbigniew Warpechowski, „Wolność”, Radom 2009
- Zbigniew Warpechowski, „Performare”, w: „Performance – wybór tekstów”, red. Grzegorz Dziamski, Henryk Gajewski, Jan St. Wojciechowski, Warszawa 1984, s. 54.
- Zbigniew Warpechowski, „Konserwatyzm awangardowy”, Otwarta Pracownia, Kraków 2014
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
Katalogi imprez artystycznych:
- Wobec Apokalipsy – Bielsko Biała, 1999 r.
- Moja Ziemia – ZPAP, Warszawa, 1999 r.
- Trawnik 99, Muz. Nar. Szczecin
- Spotkania Krakowskie 2000, OD-DO, Bunkier Sztuki - Kraków
- Korper versus Materie. Im Kreis der Krakauer Gruppe (Bunkier Sztuki, Kraków 2000)
- Artists for SQAL/P –Brighton. July 2000
- Perz-Rhizom Ein deutsch-polnisches Kunstprojekt. Stadtlische Galerie Villa Zanders, Bergisch Gladbach 2000
- ARTKONTAKT, Centrum Kultury w Lublinie, 2000 r.
- Żywa Galeria 1969 – 1981 (łódzki progres. ruch artyst.)
- Hybrid Dwellings, Gal. Arsenał, Białystok 2001
- Navinki 2001 Mińsk, Białoruś
- Autonomiczny ruch konceptualny w Polsce – BWA Lublin 2002
- Polacos. Instytut A. M, Ajuntament – Barcelona 2002 r. Hiszpania
- Gazeta Oli Mir, „Daily News”(przedruk) N.Y. USA
- Kolekcja Sztuki Współczesnej na 1000-lecie Gdańska, 1997/1999
- International Art. Fuku Masu Project’ 02, Nagano, Japonia
- Kalwaria Zebrzydowska, katalog Galerii Środowisk Twórczych BCK, Bielsko Biała 2002 r.
- Labirynt – BWA Lublin, 2003 r.
- Od WARhola do WARpechowskiego, BROŃorblin, Warszawa 2003 r.
- Rysunek pierwszy język, Galeria Środowisk Twórczych, Bielskie Centrum Kultury, 2003 r.
- Europejski Festiwal Sztuki Performance, Lublin 3-6 VI 2004
- Labirynt – BWA Lublin, Wystawy w 2002 r.
Teksty krytyczne:
- Maria Pinińska-Bereś, katalog- Bunkier Sztuki 1999 r. Pożegnanie
- Rzeźba Polska, tom VI, Orońsko 1997, „Ciało i sztuczność”
- Rita Baum Nr.2/1999 r. Edynburg 1972
- Czas Kultury Nr6-1 „Bizantynizm...”
- Tadeusz Kantor – niemożliwe. Rozmowa ze Zbigniewem Warpechowskim – JanTrzupek, Bunkier Sztuki – Kraków 2000
- Żywa Galeria (11) 1999 „Przyczynki do dziejów fałszerstw o sztuce polskiej lat 60 i 70-tych”.
- Gazeta malarzy i poetów – Poznań Nr.2/2000 – „Smutna prawda”
- „Performance” No.56/57(1988) zdjęcie z EDGE88 (Londyn)
- Soc-postmodernizm czyli sztuka kontenerowa, FRONDA Nr.21/22
- Bizantynizm – Czas Kultury Nr.6-1 (1999/2000)
- Kantor – Czas kultury Nr.6 (2000)
- „Między młotem a kowadłem” – Arteon, nr.9(17) wrzesień 2001
- „Moda” – Arteon, nr 10(18) październik 2001
- „Pomiędzy młotem a kowadłem” Czas Kultury Nr. 2/2001
- „Szkoła” Czas Kultury Nr. 3/2001
- „Błąd Tadeusza Kantora” Czas Kultury Nr. 4/2001
- „Maksymalizm” Czas Kultury Nr. 1/2002
- „Partum” Czas Kultury Nr. 2/2002
- „Tekst dla Czasu Kultury”, Czas Kultury Nr. 3/2002 (koniec współpracy z pismem)
- „O pocieszeniu”, Znak, (12) 2002)
- „Goła dupa”, katalog Europejskiego Festiwalu Sztuki Performance, Lublin 2004
Recenzje i teksty o artyście:
- Marek K. Wasilewski – „Byłem jak naciągnięta struna” Czas Kultury – Nr2/1999
- Lukasz Gorczyca – „Rysunki niekulturalne”, art. + business 4/2000
- Rob La Frenais „Nail Driven Through the Hand” The Artist’s Body – Phaidon 2000
- Jerzy Hanusek – „Robak w sztuce”, wyd. Otwarta Pracownia – Kraków 2001, s.77 i 231
- Sławomir Marzec „Warpechowski – Raiser”, „NY Arts”, vol.7, Nr.4 April 2002
- Łukasz Guzek „Art. Action” 1958-1998, Quebec 2001
- Daphna Levi –Ha-Aretz, 31 maja 2002 r. Tel Awiw „He starts off with love” (wyd. hebrajskie i angielskie)
- Marta Woynarowska, Krzysztof Jarosz, “Eucharystia – najgenialniejsze performance”. Gość niedzielny, Nr.30 Rok LXXXI, 25.07.2004 r.
- Jan Przyłuski, „Performance. O sztuce postartystycznej”, w: Jan Przyłuski, „Sztuka akcji. Dziesięć zdarzeń w Polsce”, 2007.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f Ewa Gorządek, Zbigniew Warpechowski, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-05-24].
- ↑ a b c d e f Strona główna [online], Zbigniew Warpechowski [dostęp 2020-12-18].
- ↑ a b Zbigniew Warpechowski - official website [online], www.warpechowski.sandomierz.net [dostęp 2020-12-18].
- ↑ Medale Zasłużony Kulturze - Gloria Artis. mkidn.gov.pl, 2009-05-26. [dostęp 2012-11-21].
- ↑ a b c Performances [online], Zbigniew Warpechowski [dostęp 2020-12-18].