10 halerzy czechosłowackich (1922)
.png)
| |
| Dane podstawowe | |
| Emitent | |
|---|---|
| Nominał |
10 h (10/100 Kč) |
| Rocznik |
1922, 1923, 1924, 1925, 1926, 1927, 1928, 1929, 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938 |
| Emisja | |
| Mennica | |
| Nakład |
207 370 000 szt. |
| Data emisji |
17 lutego 1923 |
| Data wycofania |
• 31 stycznia 1940 S |
| Projektant | |
| Opis fizyczny | |
| Masa |
2 g |
| Średnica |
18 mm |
| Grubość |
1,1 mm[1] |
| Materiał | |
| Rant | |
| Stempel | |
| Uwagi | |
10 halerzy (cz. 10 haléřů, słow. 10 halierov) – czechosłowacka moneta obiegowa o nominale 10 halerzy wyemitowana w 1923 roku a wycofana ostatecznie z końcem roku 1947. Obie strony monety zostały zaprojektowane przez Otakara Španiela[1][2][3].
Wzór[edytuj | edytuj kod]
W centralnej części awersu umieszczono pochodzące z małego herbu Czechosłowacji godło państwowe – heraldycznego wspiętego lwa w koronie o podwójnym ogonie. Na jego piersi znajdował się herb Słowacji – podwójny krzyż na trójwzgórzu. Poniżej umieszczono rok bicia (zapisany zewnętrznie), zaś wzdłuż otoku inskrypcję „REPUBLIKA ČESKOSLOVENSKÁ” (zapisaną wewnętrznie). Oba elementy legendy rozdzielono dwiema czteroramiennymi gwiazdami[1][4].
Rewers monety przedstawiał fragment praskiego Mostu Karola – jego trzy filary oraz cztery przęsła (boczne jedynie we fragmencie). Poniżej zarysowano jedenaście falistych linii oddających rzekę Wełtawę. Pośrodku fal umieszczono okrąg z nominałem monety zapisanym liczbą arabską. Na skrajnie prawym przęśle mostu (pomiędzy prawym filarem a otokiem) umieszczono oznaczenie projektanta[4]: inicjał S w okręgu z wbitym od góry klinem (stylizowane „OŠ”)[1].
Nakład[edytuj | edytuj kod]
Monety dziesięciohalerzowe bito na mocy ustawy z dnia 22 lipca 1922 r. o emisji dalszych drobnych monet[5]. Wytwarzano je z mosiądzu (92% miedzi, 8% cynku), z krążków o masie 2 g[1] (zgodnie z ustawą z kilograma surowca miało powstać 500 sztuk monet)[5]. Rozporządzeniem rządu z 15 lutego 1923 r. przewidziano, że do obiegu w formie monet o nominale 10 h zostanie wprowadzonych maksymalnie 10 mln koron[6], to jest 100 mln sztuk. Wzór monet oraz ich średnicę (18 mm) ustalono wydanym tego samego dnia zarządzeniem Urzędu Bankowego przy Ministerstwie Finansów[4]. Monety te pozostawały w obiegu także po likwidacji państwa czechosłowackiego w 1939 roku. W Republice Słowackiej wycofano je z obiegu 31 stycznia 1940 r.[7][8] W Protektoracie Czech i Moraw uległy demonetyzacji z dniem 30 września 1941 r., choć dopuszczono możliwość ich wymiany w placówkach pocztowych i bankowych przez kolejne dwa miesiące[9].
Po zakończeniu II wojny światowej monety te ponownie dopuszczono do obrotu na mocy zarządzenia Ministra Finansów z 4 lipca 1945 r.[10] Dziesięciohalerzówki pozostawały w obiegu do końca 1947 roku[11].
Monety o nominale 10 h bito rokrocznie w latach 1922–1938, kiedy to wyemitowano łącznie przeszło 195 mln sztuk[1][2][3]. Ponadto już po upadku Czechosłowacji, w 1939 i 1940 roku kremnicka mennica korzystając ze starych stempli wyemitowała 11 mln monet na potrzeby Protektoratu Czech i Moraw oraz 400 tys. sztuk dla Słowacji[12][13].
| rok | nakład | |
|---|---|---|
| 1922 | 6 000 000 | [1][2][3] |
| 1923 | 24 000 000 | |
| 1924 | 5 320 000 | |
| 1925 | 24 680 000 | |
| 1926 | 10 000 000 | |
| 1927 | 10 000 000 | |
| 1928 | 14 290 000 | |
| 1929 | 5 710 000 | |
| 1930 | 6 980 000 | |
| 1931 | 6 740 000 | |
| 1932 | 11 280 000 | |
| 1933 | 4 190 000 | |
| 1934 | 13 200 000 | |
| 1935 | 3 420 000 | |
| 1936 | 8 560 000 | |
| 1937 | 20 200 000 | |
| 1938 | 21 400 000 | |
| 1939 | 5 400 000 | [12][13] |
| 1940 | 6 000 000 |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- czechosłowackie monety obiegowe
- 10 halerzy wzoru z 1953, 1961, 1974 i 1991
- 10 halerzy Protektoratu Czech i Moraw wzoru z 1940
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i Ľudovít Malinovský sr., ČSR 10 h 1922 Karlov most [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-13] (słow.).
- ↑ a b c d Thomas Michael, Richard Giedroyc, 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000, wyd. 45, Iola: Krause Publications, 2017, s. 679–680, ISBN 978-1-4402-4797-2.
- ↑ a b c d e Czechosłowacja 10 halerzy, 1922-1938 [online], ucoin.net [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-01-08] (pol.).
- ↑ a b c Vyhláška bankovního úřadu ministerstva financí ze dne 15. února 1923 o vydání desetníků měny československé, „Sbírka zákonů”, č. 31/1923 Sb. (čá 14), epravo.cz, 27 lutego 1924 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ a b Zákon ze dne 22. června 1922 o ražbě dalších drobných mincí, „Sbírka zákonů”, č. 195/1922 Sb. (čá 67/1922), epravo.cz, 22 lipca 1922 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vládní nařízení ze dne 15. února 1923 o vydání desetníků měny československé, „Sbírka zákonů”, č. 30/1923 Sb. (čá 14/1923), epravo.cz, 27 lutego 1923 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška ministra financií zo dňa 9. januára o vzatí z obehu desaťhalierových minci česko-slovenských, „Slovenský zákonník”, č. 1/1940 Sl. z. (čiástka 1/1940), 11 stycznia 1940 (słow.).
- ↑ Marcel Pecník, Peňažníctvo na Slovensku v rokoch 1939-1945, [w:] Slovenská republika 1939-1945 očami mladých historikov, Bańska Bystrzyca: Uniwersytet Mateja Bela, 2005, s. 67 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-15] (słow.).
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 9. července 1941 o stažení drobných mincí korunové měny po 50, 25 a 20 haléřích ze spěže (bronzu) niklové a po 10 a 5 haléřích ze směsi mědi se zinkem, jakož i o zkrácení výměnné lhůty korunových mincí a niklových pětikorun, „Sbírka zákonů”, č. 267/1941 Sb. (čá 88/1941), epravo.cz, 15 lipca 1941 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 4. července 1945 o obnovení platnosti drobných mincí československé měny po 5 K z čistého niklu, po 1 K, 50 a 20 haléřích ze spěže (bronzu) niklové a po 10 haléřích ze směsi mědi se zinkem, „Sbírka zákonů”, č. 24/1945 Sb. (čá 11/1945), epravo.cz, 12 lipca 1945 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ Vyhláška ministra financí ze dne 29. listopadu 1947 o stažení některých drobných mincí československé měny, „Sbírka zákonů”, č. 199/1947 Sb. (čá 94/1947), epravo.cz, 10 grudnia 1947 [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2018-05-11] (cz.).
- ↑ a b Michal Biľak, Miroslav Jízdný, Zberateľský katalóg mincí Československa 1980, wyd. II, Koszyce: Slovenská numizmatická spoločnosť, 1981 (słow.). za: Ľudovít Malinovský sr., ČSR 5 h 1923 Karlov most [online], coins.lmsystem.sk [dostęp 2018-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2016-05-27] (słow.).
- ↑ a b Ladislav Panoc, Slovenská korunová mena rokov 1939 – 1945, „Humenský Numizmatik” (2), Humenné: Slovenská numizmatická spoločnosť, 2009, s. 9 [dostęp 2018-05-16].