Agronom gromadzki
Agronom gromadzki – specjalista rolnictwa zatrudniony w powiatowym związku kółek rolniczych, skierowany do gromady z zadaniem udzielania pomocy fachowej, porady, instruktażu i szkolenia rolników indywidualnych. Agronom – tytuł zawodowy osoby, która pracuje w służbach rolnych lub jednostkach rolniczych, legitymujący się wykształceniem rolniczym.
Agronom gromadzki powiatowego związku kółek rolniczych funkcjonował w latach 1961–1967.
Pojęcie agronom w ujęciu historycznym[edytuj | edytuj kod]
Nazwa agronom wywodzi się z pojęcia agronomia, która obejmuje całokształt wiedzy teoretycznej i praktycznej o gospodarstwie wiejskim. Agronomia, pochodzi od greckiego słowa agronomos, czyli zarządzający majątkiem ziemskim. Ogólnie rzecz biorąc agronom to specjalista zarządzający gospodarstwem rolnym, znający praktyki dotyczące uprawy roli i roślin oraz chowu zwierząt[1].
Na przełomie XIX i XX wieku pojawiło się pojęcie agronomia społeczna, przez którą rozumiano działalność społeczną, opartą na inicjatywie zrzeszeń i samorządu wiejskiego, polegająca na rozpowszechnianiu wiedzy rolniczej wśród rolników 2). Stanowisko agronoma występuje w innych jednostkach organizacyjnych, jak w byłych państwowych gospodarstwach rolnych, rolniczych spółdzielniach produkcyjnych, spółdzielni kółek rolniczych oraz zakładach przemysłu rolno-spożywczego[2].
Działalność instruktorów rolnych w powiatowych związkach kółek rolniczych (1957–1960)[edytuj | edytuj kod]
Reaktywowanie działalności kółek rolniczych w 1957 r.[3] przyczyniło się do wznowienia działalności instruktorów rolnych, przed którymi postawiono następujące zadania:
- podjęcie działań mających na celu podniesienie gospodarki, oświaty rolniczej i kultury wsi,
- organizowanie i prowadzenie fachowego poradnictwa agrotechnicznego,
- rozwijanie różnych form oświaty rolniczej dla dorosłych i przysposobienia rolniczego młodzieży wiejskiej.
Według zarządzenia Ministra Rolnictwa z 1958 r.[4], wśród podstawowych zadań instruktora rolnego wymieniono:
- realizacja planu społeczno-gospodarczego rozwoju gromady w zakresie produkcji rolniczej,
- wymiana kwalifikowanego materiału siewnego i sadzeniaków w ramach planu nasiennego,
- organizowanie racjonalnego wykorzystanie środków produkcji w postaci nawozów mineralnych, środków ochrony roślin i wapna nawozowego,
- podnoszenie poziomu kultury rolnej oraz upowszechnianie wyników badań naukowych,
- prowadzenie masowych szkoleń rolniczych w okresie jesienno-zimowym i poletek doświadczalnych, odwiedzin sąsiedzkich, lustracji i wycieczek w okresie wiosenno-letnim.
Agronom gromadzki powiatowego związku kółek rolniczych (1961-1967)[edytuj | edytuj kod]
Zarządzeniem Ministra Rolnictwa z 1960 r.[4] w powiatowych związkach kołek rolniczych powołano stanowiska agronomów gromadzkich[5]. Do podstawowych obowiązków agronomów należało stałe podnoszenie poziomu kultury rolnej, zapewnienie realizację ustaw, uchwał i zarządzeń dotyczących produkcji rolniczej oraz wykonywanie statutowych zadań kółek rolniczych[5].
Wśród szczegółowych zadań wymieniono:
- organizowanie produkcji nasiennej i realizowanie gromadzkiego planu nasiennego w oparciu o ustawę z 1961 r. o hodowli roślin i nasiennictwie[6],
- organizowanie walki z chorobami i szkodnikami upraw roślinnych oraz zwalczaniem chwastów w oparciu o ustawę z 1961 r. o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami[7],
- wprowadzanie we wszystkich indywidualnych gospodarstwach rolnych określonych zabiegów agrotechnicznych i zootechnicznych, zwanych „agrominimum”[8],
- organizowanie poradnictwa w zakresie racjonalnego stosowania nawozów mineralnych, ze szczególnym uwzględnieniem wapnowania w oparciu o ustawę o obowiązku stosowania nawozów mineralnych[9]
- organizowanie zagospodarowania gruntów Państwowego Funduszu Ziemi,
- podejmowanie działalności w zakresie wprowadzenia postępu w produkcji rolniczej, w celu rozwiązania najbardziej żywotnych dla danej gromady problemów.
W 1968 r. etaty agronomów gromadzkich powiatowego związku kółek rolniczych wraz ze środkami finansowymi przekazano do gromad, w celu zorganizowania gromadzkiej służby rolnej[10].
Agronomówki – siedziby służby agronomicznej[edytuj | edytuj kod]
Uchwałą Rady Ministrów z 1960 r.[11], zobowiązane gminy do budowy tzw. agronomówek, w celu zapewnienia siedzib dla służby agronomicznej. W 1961 r. zakładano wybudować tysiąc obiektów, zaś w perspektywie kilku lat – sześć tysięcy budynków, co odpowiadało ówczesnej sieci gromad. Realizowano trzy typy agronomówek, w tym: typ I – dla agronoma, typ II – dla agronoma i zootechnika oraz typ III – dla agronoma, zootechnika i lekarza weterynarii. Do końca 1967 r. wybudowano 2840 agronomówek, w tym 1880 typu I (65,8%), 842 typu II (29,6%) oraz 129 typu III (4,6%)[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Encyklopedia Ekonomiczno-Rolnicza, PWRiL, Warszawa 1964.
- ↑ Wawrzyniak B., Doradztwo i postęp w rolnictwie polskim, WTN, Włocławek 2003, ISBN 83-88115-77-4.
- ↑ Zarządzenie nr 122 Ministra Rolnictwa z dnia 17 stycznia 1958 r. w sprawie zadań instruktorów rolnych.
- ↑ a b Zarządzenie nr 173 Ministra Rolnictwa z dnia 24 grudnia 1960 r. w sprawie zadań służby agronomicznej w zakresie podnoszenia produkcji rolniczej.
- ↑ a b B.M. Wawrzyniak, Sposoby kształtowania systemów doradztwa rolniczego w świetle prawodawstwa polskiego, „Zagadnienia Doradztwa Rolniczego” (4), 2011, s. 23–37 [dostęp 2024-04-22].
- ↑ Ustawa z dnia 16 lutego 1961 r. o hodowli roślin i nasiennictwie. (Dz.U. z 1961 r. nr 10, poz. 54).
- ↑ Ustawa z dnia 16 lutego 1961 r. o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami. (Dz.U. z 1961 r. nr 10, poz. 55).
- ↑ Uchwała nr 347 Rady Ministrów z dnia 22 października 1963 r. w sprawie agrominimum. M.P. z 1963 r. nr 85, poz. 408.
- ↑ Ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o obowiązku stosowaniu nawozów mineralnych w gospodarstwach rolnych (Dz.U. z 1967 r. nr 23, poz. 109) oraz Zarządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 31 lipca 1967 r. w sprawie obowiązku stosowania nawozów mineralnych w indywidualnych gospodarstwach rolnych.
- ↑ Uchwałą nr 15 Rady Ministrów z dnia 16 stycznia 1967 r. w sprawie organizacji gromadzkiej służby rolnej.
- ↑ Uchwała nr 378 Rady Ministrów 9 listopada 1960 r. w sprawie zapewnienia siedzib dla służby agronomicznej.
- ↑ Bogdan M. Wawrzyniak, Doradztwo rolnicze w Polsce w latach 1918–2020, Zagadnienia Doradztwa Rolniczego 2021, nr 2/21.