Aleksander Zaklika Czyżowski
 portret pędzla nieznanego autora po 1737 roku | |
 Topór | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
nieznana |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Katarzyna Kuczkowska |
| Żona |
Zofia Strzyżewska |
Jan Aleksander Zaklika Czyżowski herbu Topór (zm. w 1761 roku) – podczaszy bracławski, marszałek sądów kapturowych województwa sandomierskiego (od 1733), kasztelan połaniecki (od 1742)[1], delegat z województwa sandomierskiego w konfederacji dzikowskiej 1734 roku[2].
Syn Franciszka Zakliki Czyżowskiego herbu Topór, oraz Katarzyny Kuczkowskiej[3].
Przodkowie i dziedzictwo[edytuj | edytuj kod]
Należał do starej rodziny szlacheckiej Zaklików, której początki sięgają XIII wieku[4]. Jego gałąź rodu od XVI wieku osiadła w Czyżowie pisała się „Zaklika z Czyżowa” lub „Zaklika Czyżowski”, a z czasem po prostu „Czyżowski”. Jan Aleksander należał do młodszej gałęzi rodu, której z licznych dóbr Zaklików został się jedynie majątek w Czyżowie Szlacheckim. Jego przodkowie przeszli pod koniec XVI wieku na kalwinizm, ale w XVII wieku wrócili na łono kościoła katolickiego. Także sam Jan Aleksander był gorliwym katolikiem.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Jan Aleksander był jednym z pięciorga dzieci Franciszka Zakliki Czyżowskiego. Przez lata pełnił mało znaczącą funkcję podczaszego bracławskiego. Za panowania Augusta III Sasa otrzymał godność kasztelana połanieckiego (1742), którą dzierżyło wcześniej dwóch spośród jego przodków[5]. Dzięki tej nominacji wszedł w skład senatu. Po śmierci ojca odziedziczył dobra czyżowskie. Były one od lat zaniedbane po tym jak w 1657 tutejszy zamek i gotycki kościół zostały zniszczone przez Szwedów. Aleksander w roku 1740 odbudował w Czyżowie Plebańskim kościół w stylu barokowym. Do dziś znajduje się tam jego portret i herb[6]. Natomiast w latach 1740-1751 na miejscu, w którym stał dawny, gotycki zamek Zaklików Czyżowskich wzniósł okazałą późnobarokową rezydencję. Przy jej ozdabianiu zatrudnił znanego jezuickiego rzeźbiarza późnego baroku – Tomasza Huttera[7].
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Aleksander miał czworo rodzeństwa: trzy siostry i jednego brata, Andrzeja Czyżowskiego. Ożenił się z Zofią ze Strzyżewskich h. Radwan[8]. Małżeństwo pozostało bezdzietne. Ponieważ także Andrzej nie pozostawił dziedzica, to w roku 1761 na Aleksandrze wygasł ród Zaklików Czyżowskich[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Spis kasztelanów połanieckich. [dostęp 2011-02-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-10)].
- ↑ Konfederacja Generalna Stanów Koronnych y Wielkiego Xięztwa Litewskiego na walnym zieźdźie w Dźikowie pod Sandomierzem postanowiona dnia V miesiąca Listopada. Roku Pańskiego MDCC.XXXIV, brak paginacji.
- ↑ a b Kasper Niesiecki, Jan Nepomucen Bobrowicz: Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S. J. T. 3. Lipsk: Breitkopf i Haertel, 1839, s. 279-280.
- ↑ Bartosz Paprocki, Jan Kazimierz Turowski: Herby rycerstwa polskiego przez Bartosza Paprockiego zebrane i wydane r. p. 1584. Kraków: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej, 1858, s. 97-98.
- ↑ Byli to żyjący w XVI wieku Stanisław Zaklika Czyżowski i jego syn Zygmunt.
- ↑ Czyżów Plebański. Gazeta.pl. [dostęp 2011-02-22].
- ↑ Czyżów Szlachecki. wici.info. [dostęp 2011-02-22].
- ↑ Czyżów Szlachecki. Sandomierskie klimaty. [dostęp 2011-02-22].