Alexander Gordon Laing
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
po 22 września 1826 |
| Zawód, zajęcie |
podróżnik i badacz Afryki Zachodniej |
Alexander Gordon Laing (ur. 27 grudnia 1793 w Edynburgu, zm. po 22 września 1826 w pobliżu Timbuktu) – szkocki podróżnik i badacz Afryki Zachodniej[1], oficer armii brytyjskiej.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Edukację ukończył w Szkocji; w roku 1822 został oficerem armii brytyjskiej w Indiach. W kilka miesięcy później został przeniesiony do kolonii brytyjskiej Sierra Leone w Afryce. Stanął tam na czele ekspedycji prowadzonej z Freetown w głąb terytoriów zamieszkanych przez plemię Mandinka, dla ustanowienia kontaktów handlowych i likwidacji handlu niewolnikami w regionie. W rok później poprowadził ekspedycję karną przeciwko plemieniu Aszanti w zachodniej Ghanie. W czasie tej wyprawy odkrył rzeczywisty kierunek nurtu rzeki Niger, którą (od czasów Herodota) uznawano za górny bieg Nilu. Dokonane przez Lainga obserwacje i pomiary wysokości na terenach dzisiejszego Mali wykazały, że Niger płynie znacznie niżej i w przeciwnym kierunku niż Nil, a więc nie może być jego źródłem[2].
W roku 1824 został awansowany do stopnia majora armii brytyjskiej i asystenta brytyjskiego sekretarza wojny i spraw kolonialnych sir Bathursta. Z jego rekomendacji stanął na czele ekspedycji poszukującej źródeł Nigru. W tym celu w maju 1825 roku przybył do Trypolisu w Libii, gdzie spotkał i poślubił córkę konsula brytyjskiego, Emmę Warrington[3].
19 lipca 1825 roku Laing, wraz ze swym hinduskim służącym Jackiem „Honest” Le Bore i dwoma Murzynami, rozpoczął podróż, której pierwszym etapem było saharyjskie miasto Ghadamis, które odwiedził jako pierwszy Europejczyk. W styczniu 1826 roku wędrowcy zostali zaatakowani przez rozbójników pustynnych z plemienia Tuaregów. W trakcie bitwy Laing został poważnie ranny. Podczas dalszej przeprawy przez pustynię śmierć ponieśli jego najwierniejsi współpracownicy, w tym także Jack Le Bore. Mimo to schorowany podróżnik - jako pierwszy biały człowiek - dotarł do Timbuktu, gdzie kupił dom i zamieszkał na okres kilku miesięcy[4].
22 września opuścił miasto, zdecydowany poszukiwać źródeł Nigru. Nikt go więcej nie widział. W dwa lata później francuski podróżnik René-Auguste Caillié doniósł – na podstawie zeznań krajowców – że wkrótce po opuszczeniu Timbuktu Laing został zabity przez swych przewodników, którzy uznali go za chrześcijańskiego szpiega[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Sanford H. Bederman: Laing, Alexander Gordon. W: The Oxford Companion to World Exploration. David Buisseret (red.). Oxford University Press, 2007. ISBN 978-0-19-530741-2.
- ↑ Herrmann 1968 ↓, s. 384, 388.
- ↑ Waldman i Wexler 2004 ↓, s. 348.
- ↑ Waldman i Wexler 2004 ↓, s. 349.
- ↑ Herrmann 1968 ↓, s. 448.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Herrmann: Pokażcie mi testament Adama: Na szlakach nowożytnych odkryć geograficznych. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
- Carl Waldman, Alan Wexler: Encyclopedia of Exploration: The Explorers. New York: 2004. ISBN 0-8160-4678-6.