Alone (Włochy)
Alone – miejscowość położona w prowincji Brescia, w obrębie administracyjnym Casto, na końcu niewielkiej doliny Valazzo. Zamieszkana przez ok. 112 mieszkańców[1]. Geograficznie stanowi część doliny Valle Sabbia (Valsabbia).
Alone do 1928 roku stanowiło odrębną jednostkę administracyjną[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Alone wraz z pobliskimi miejscowościami położonymi w dolinie potoku Nozza stanowiło utworzoną przez mieszkańców poszczególnych miejscowości wspólnotę (vicinie) nazywaną Savallo. Nazwa pochodzi najprawdopodobniej od określenia summa vallis (dolina graniczna) i pojawia się w dokumencie Liber Potheris Brixiae z 1253 r.[3] W XV wieku społeczność Savallo jako Universitas Savalli posiada już własny statut i składa się ze wspólnot (vicinie): Alone, Casto, Malaga, Comero z Briale, Auro i Famea, Mura i Posico[4].
O rosnącym znaczeniu miasteczka może świadczyć usamodzielnienie się Alone w 1684 r. (12 grudnia) od zwierzchnictwa sąsiedniej parafii Pieve di Mura[5].
Sojusz z Republiką Wenecką w XVI i XVII w. przyniósł Alone, jak i całej dolinie Valle Sabbia okres rozwoju ekonomicznego[6]. Widocznym śladem obecności Wenecji w dolinie jest, odrestaurowany w 1996 roku, a powstały w 1619 roku fresk przedstawiający symbol lwa św. Marka znajdujący się na fasadzie domu Casa del Comune. Wewnątrz domu znajduje się inny fresk przedstawiający Republikę Wenecką jako Sprawiedliwość i stanowi pochwałę powrotu panowania Republiki Wenckiej w regionie po okresie wyniszczających wojen w latach 1509–1516[7].
W XVIII wieku miasteczka nie ominęła szerząca się w regionie epidemia, o czym świadczy wotywna Kaplica Zmarłych (Santella dei Morti) z 1721 roku[8].
Mieszkańcy doliny pozostali wierni Serenissimie do końca uczestnicząc w zbrojnym oporze wobec wojsk francuskich i świeżo powołanej Republiki Bresciańskiej (18 marca 1797 r. – 20 listopada 1797 r.). 27 marca 1797 roku w miejscowości Nozza odbył się wiec na którym mieszkańcy Valsabbia podjęli decyzję o zbrojnym oporze wobec Francuzów[9]. Jednym z przywódców był rodzinnie związany z Alone Giuseppe Passerini. Ostatecznie opór został przełamany przez najeźdźców w maju 1797 roku, miejscowości które nie poddały i nie wykupiły się wojskom francuskim dobrowolnie zostały splądrowane i zniszczone. Dekretem z 7 maja 1797 roku, Rząd Tymczasowy ogłosił zaprzestanie działań wojennych w dolinie[10]. Przywódcy zbrojnego oporu schronili się w górach, by z czasem powrócić do rodzinnych miejscowości[9].
W latach 1922–1923 została wybudowana nowa droga łącząca Casto z Alone. W latach 20. do miasteczka dotarł pierwszy samochód[11].
Herb Alone[edytuj | edytuj kod]
Obecnie widoczny w prawej, górnej części odrestaurowanego w 1996 roku fresku na fasadzie domu Casa del Comune. Datowany jest na 1731 rok[8]. Herb stanowi tarcza otoczona misternie zwiniętymi, powiewającymi wstążkami. Na tarczy znajdują się dwie wieże pomiędzy którymi, w pozycji centralnej znajduje się drzewo opierające się na kwadratowej podstawie. Zdaniem A. Rizziego dwie wieże nie odnoszą się do konkretnych zabudowań, ale sugerują ogólną spójność miejską[7]. Barwy heraldyczne niewidoczne przed restauracją, zostały odtworzone.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Miasteczko stanowi dobrze zachowany przykład średniowiecznego układu urbanistycznego. Większość zabudowy miejskiej pochodzi z XV/XVI wieku (Casa del Comune, Casa Passerini, Casa Zanelli). Na obrzeżach znajduje się siedem kaplic datowanych na lata pomiędzy 1511 r. – pocz. XX wieku. Większość ozdobiona jest częściowo zachowanymi freskami przedstawiającymi sceny z życia świętych.
Główne zabytki Alone: Kaplica Św. Katarzyny (ok. 1511 r.), Kaplica Św. Anny (ok. 1511 r.), Kaplica Zmarłych (1721 r.), Kaplica Nowa (druga połowa XVII w.), Santellino (początek XVIII w.), Kaplica Madonny z Dzieciątkiem (1570 r.), Kaplica Sant’Eldazo (Santo che è andato giù) (pocz. XX wieku), Kościół parafialny pod wezwaniem św. Wawrzyńca (konsekrowany w 1498 r.), Oratorium Św. Rocha (początku. XVIII w.), Casa del Comune (XV w.) z freskiem przedstawiającym Lwa Św. Marka (1619 r.), Casa Gotica (XV w.), Casa Canonica (XV w.), Casa Passerini (XV/XVI w.), Casa con Porticato (XV w.), Ca’ dei Preti (XVIII w.), Casa Zanelli (XV/XVI w.) z freskiem Adorazione dei pastori (XVI w.).
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Alone położone jest w zachodniej części Alp Bresciańskich (Catena Bresciana Occidentale), na granicy dwóch dolin Valle Sabbia i Val Trompia. Szlaki turystyczne piesze są dobrze oznakowane i utrzymane. Trasy piesze są zróżnicowane w stopniu trudności oraz długości i umożliwiają przejście do sąsiednich dolin np. do malowniczej doliny Valle Duppo, gdzie znajduje się strzelnica sportowa. Dogodnym miejscem startowym jest Parco delle Fuccine położony na obrzeżach Casto, gdzie znajduje się kilka parkingów umożliwiających pozostawienie samochodów i wypożyczenie sprzętu sportowego (rowery, sprzęt wspinaczkowy na via ferraty). Z Parco Fucine w ramach, Gruppo Ferrate Casto, dostępnych jest 18 tras o różnym stopniu trudności. Najbliższe schronisko górskie to Riffugio Paradiso. Trudniejsze szlaki umożliwiają zdobycie okolicznych szczytów: Punta Galevo (1165 m n.p.m.), Monte Prealba (1272 m n.p.m.), Dossone di Facqua (1299), Dos de le Streseghe (1329), Monte Dossone (1337), Valazzo (1103), Corna di Sonclino (1352), Dosso dei Quatro Comuni (1320).
W odległości ok. 20 km od Alone znajduje się jezioro Idro, ok. 30 km jezioro Garda i ok. 38 km jezioro Iseo.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ La frazione di Alone nel comune di Casto (BS) Lombardia [online], italia.indettaglio.it [dostęp 2023-02-28].
- ↑ REGIO DECRETO 12 febbraio 1928, n. 421 – Normattiva [online], www.normattiva.it [dostęp 2023-02-28].
- ↑ Alfredo Bonomi, Lo scorrere della storia tra assestamenti istituzionali e religiosi in una quotidianità di continua operosità, w: Casto. Arte, storia e ambiente in un comune sella Valsabbia, [red. A. Rizzi], Brescia 2004.
- ↑ Paolo Guerrini, La pieve di Savallo e delle Pertiche w: Memorie Storiche Della Diocesi di Brescia, Vol. XXIII, 1956, s. 42.
- ↑ Kościół pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Alone został konsekrowany już w 1498 roku. Emancypacja religijna od zwierzchnictwa Pieve di Mura dotyczyła również pozostałych miejscowości w Savallo. Wspólnota Alone była jej pierwszym bohaterem, jak sądzi A. Bonomi (op. cit.), ze względu na dobrze rozwiniętą gospodarkę i system drogowy łączący Savallo z sąsiednią doliną Tropią i dalej z Brescią.
- ↑ Po 1426 roku, kiedy dolina postawiła przyjąć zwierzchność Republiki Weneckiej, Serenissima uznała statuty i szczególne przywileje całej Valle Sabbia (z własnymi statuami i siedzibą w Nozza od 1573 r.), a co za tym idzie również Universitas Savalli.
- ↑ a b Alberto Rizzi, Un ricupero iconografico marciano ad Alone e collaterali scoperte., lipiec 2002.
- ↑ a b Alberto Rizzi, Casto. Arte, storia, e ambiente in un comune della Valsabbia., kwiecień 2004.
- ↑ a b Luzziano Aguzzi, Riforma religiosa, hegelismo, comunismo e il problema del Risorgimento in Italia nel pensiero e nell’opera di GIAMBATTISTA PASSERINI, Brescia 1985, s. 10.
- ↑ Ugo da Como, La Repubblica Bresciana, Bologna 1926, s. 99.
- ↑ Tablica pamiątkowa na domu Garrati (nr. 45) stwierdza, że w dniu 26 sierpnia 1926 roku do Alone dotarł samochód prowadzony przez D. Cammillo Belliego i Pompeo Zeni. Jednak w 1970 roku w dzienniku Giornale di Brescia (7.10.1970 r.) opublikowany został artykuł G. Valliniego, w którym pojawiła się informacja, że w październiku 1922 roku do Alone samochodem Fiat 501 dotarł Giuseppe Palazzi. Pomimo kontrowersji tablica upamiętniająca wjazd z 1926 roku pozostała do dzisiaj. Więcej patrz: A. Rizzi, Casto. Arte, Astoria e ambientu in un commune della Valsabbia, Brescia 2004, s. 206–207.