Althammer
50°14′16″N 18°51′49″E/50,237810 18,863650| Podobóz Auschwitz-Birkenau | |
 Tablica informacyjna | |
| Typ | |
|---|---|
| Odpowiedzialny | |
| Rozpoczęcie działalności |
wrzesień 1944[1] |
| Zakończenie działalności | |
| Terytorium |
Polska pod okupacją niemiecką (terytorium anektowane przez III Rzeszę) |
| Miejsce | |
| Liczba więźniów |
500[2] |
| Narodowość więźniów |
głównie Żydzi |
| Liczba ofiar |
co najmniej 20[2] |
| Komendanci |
SS-Oberscharführer Hans Mirbeth |
| Wyzwolony przez | |
|
styczeń 1945 | |
Położenie na mapie Rudy Śląskiej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
| 50°14′16″N 18°51′49″E/50,237810 18,863650
| |
Althammer – oddział niemieckiego obozu Auschwitz-Birkenau mieszczący się w dawnej Starej Kuźnicy (obecna Halemba – dzielnica Rudy Śląskiej).
Historia obozu[edytuj | edytuj kod]
1940[edytuj | edytuj kod]
Rozpoczęto budowę obiektów przemysłowych. Do pracy przymusowej zostali wzięci Polacy z rejonu Wielkopolski[3]. Mieszkali w barakach[3].
1941[edytuj | edytuj kod]
Polacy zostali przeniesieni z baraków do innych pomieszczeń, a baraki zostały zajęte przez jeńców radzieckich. Baraki zostały otoczone dwoma pierścieniami drutu kolczastego. Wewnętrzny krąg był pod napięciem elektrycznym[2]. Wtedy powstał obóz jeniecki[3].
1943[edytuj | edytuj kod]
Do obozu przywieziono jeńców włoskich[3].
1944[edytuj | edytuj kod]
Pierwsi więźniowie zostali osadzeni we wrześniu 1944 roku, po przeniesieniu Włochów do innych baraków[3]. W październiku liczba więźniów wynosiła 500[2].
1945[edytuj | edytuj kod]
Niemcy zamknęli podobóz i ewakuowali więźniów w styczniu 1945 roku w związku ze zbliżaniem się wojsk radzieckich. 18 lub 19 stycznia około 350 więźniów zostało wyprowadzonych pieszo z podobozu i eskortowanych do Gliwic. Stamtąd byli przewożeni do różnych obozów na terenie Niemiec, m.in. do Mittelbau czy Bergen-Belsen. 25 stycznia SS-mani wyselekcjonowali kilkudziesięciu spośród około 150 chorych pozostawionych w podobozie i wyprowadzili ich z obozu w nieznanym kierunku. Resztę pozostawiono pod opieką miejscowych Selbstschutz. Zostali oni wyzwoleni przez wojska radzieckie kilka dni później[4].
Więźniowie[edytuj | edytuj kod]
Przeciętny stan obozu wynosił około 500 więźniów, głównie Żydów z Polski, Francji oraz Węgier[1]. W obozie zmarło co najmniej 20 więźniów[2]. Zwłoki były wywożone do krematorium w Auschwitz-Birkenau[3]. Praca więźniów polegała na budowie elektrowni cieplnej, m.in. kopali fundamenty, rowy melioracyjne oraz kładli kable[2]. Warunki życia, pracy i warunków sanitarnych były lepsze niż w Birkenau, ale nadal skrajnie niezdrowe. Więźniowie otrzymywali żywność nieadekwatną pod względem jakości i ilości. Nie dostawali nawet racji żywnościowych przewidzianych w obozowych normach. Ich ubranie nie było też przystosowane do warunków pracy i klimatu; składało się z pasiastej koszuli i drewnianych butów. Dla chorych i niezdolnych do pracy utworzono ambulatorium pod opieką sanitariusza SS-Sturmmanna Kisela. Opieka była jednak minimalna, a więźniów, którzy zbyt długo przebywali w izbie chorych, wywożono do głównego obozu Auschwitz[4].
W obozie panowała ścisła dyscyplina. SS brutalnie traktowało więźniów. Nawet wbrew stałym rozkazom ograniczenia czasu apeli do minimum, często były one przeciągane, a więźniów poddawano przeszukaniom i prześladowaniom. Jeśli strażnicy znaleźli na więźniach kontrabandę, zwłaszcza jedzenie, papierosy lub papier włożony pod koszulę jako ochronę przed wiatrem, bili więźniów batami lub gumowymi pałkami[4]. Podobne traktowanie było również normą w miejscu pracy. Zdarzały się też przypadki, gdy SS-mani zabierali do lasu więźniów, którzy byli zbyt słabi, aby produktywnie pracować, i rozstrzeliwali ich. Komendant podobozu Mirbeth sam dał przykład dręczenia więźniów, bijąc ich oraz mordując paru z nich (kilku więźniów zastrzelił, a jednego udusił). Ciała zmarłych w wyniku znęcania się i wycieńczenia składowano w latrynie obozowej, po czym wywieziono je do Auschwitz II na spalenie[4].
Pamięć o obozie[edytuj | edytuj kod]
W 1989 roku w miejscu obozu powstał pomnik poświęcony więźniom. W 2005 roku ufundowano nową tablicę[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Piotr M.A. Cywiński, Jacek Lachendro, Piotr Setkiewicz: Auschwitz od A do Z. Ilustrowana historia obozu. PMA–B, 2013. ISBN 978-83-7704-060-7.
- ↑ a b c d e f g Althammer. auschwitz.org. [dostęp 2020-12-31]. (pol.).
- ↑ a b c d e f Tablica informacyjna znajdująca się w miejscu istnienia obozu.
- ↑ a b c d Althammer (Subcamp of Auschwitz). The Holocaust Encyclopedia. [dostęp 2021-01-02].
- ↑ Instytut Pamięci Narodowej. ipn.gov.pl. [dostęp 2021-01-02].