Antoni Napoleon Ogrodowicz

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Antoni Napoleon[1] Ogrodowicz h. Brochwicz (ur. 21 grudnia 1806[2] w Pyzdrach, zm. 9 czerwca 1850 w Słowikowie[3]) – polski szlachcic. Uczestnik powstania listopadowego i powstania wielkopolskiego 1846 roku[4].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Franciszka Łukasza Ogrodowicza (1777[5]-1850) h. Brochwicz[6] i Teresy Krzesińskiej (ok. 1781-1824[7]). Jego ojciec był weteranem powstania kościuszkowskiego[8]. W chwili jego narodzin był komisarzem sądowym w Pyzdrach[9]. W latach 1809-1816 był mecenasem Trybunału Cywilnego Departamentu Poznańskiego[10][11]. W 1816 r. był wymieniany jako patron trybunału miasta Kórnika[12]. Następnie został mecenasem Sądu Najwyższej Instancji w Warszawie, a później radcą sprawiedliwości w Poznaniu[4][13]. Dwukrotnie, w latach 1843 i 1844 był wybierany do rady miejskiej jako jej przewodniczący[14][15]. Dziadek Karol Ogrodowicz był burmistrzem Pyzdr[5][16].

W 1830 r. Antoni Ogrodowicz przystąpił do powstania listopadowego. Później do powstania dołączył także jego brat Maksymilian. Ponadto w powstaniu brali też udział Józef[17] i Leopold[18] Ogrodowiczowie, jednakże brak wskazówek umożliwiających ich jednoznaczną identyfikację jako braci Antoniego. Ogrodowicz walczył w korpusie generała Rybińskiego. Brał udział w bitwie o Olszynkę Grochowską. Ostatecznie przedostał się z Rybińskim do Prus. W wojsku doszedł do stopnia kapitana[4][6].

W 1846 r. jego brat Maksymilian miał wciągnąć go do spisku mającego na celu wywołanie powstania. Antoni Ogrodowicz miał agitować na rzecz powstania w folwarku Parlinie[19], naprawiać drogę dla przeprowadzenia artylerii i przeprowadzać wywiad. Po wykryciu spisku został aresztowany i przetrzymywany w berlińskiej fortecy. Jego przesłuchanie odbyło się 10 sierpnia 1847 roku. Zeznał wówczas, iż jego przyznanie się do winy zostały wymuszone 15-dniowym przetrzymywaniem w lochu przez radcę ziemiańskiego Rydla oraz obietnicą uwolnienia. Przeciwko Ogrodowiczowi zeznawali dwaj wyrobnicy, Romanowski i Wilczewski, jednak ich zeznania pochodziły z drugiej ręki. Jako dowody w sprawie podawano, że Ogrodowicz zadeklarował gotowość do wzięcia udział w rewolucji oraz ostrzył swój pałasz. Obrońca braci Ogrodowiczów, komisarz sprawiedliwości Gall uznał te dowody za mało obciążające. Pomimo to, został on skazany na utratę kokardy (szlachectwa) i dożywotnie pozbawienie wolności w berlińskiej fortecy[4]. Został uwolniony w kolejnym roku na skutek amnestii ogłoszonej w czasie rewolucji marcowej.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

1 sierpnia 1836 roku w Serocku poślubił Apolonię Łebińską (ok. 1810-?) z Łaszewa[20]. Para miała dzieci: Teodora Stanisława (1837-?), Władysława Franciszka (1838-1840[21]), Władysława Stanisława Wojciecha (1841-1883)[22], Helenę (ok. 1841-1889)[23] oraz Antoniego Mikołaja (1846-1927). Władysław i Antoni brali udział w powstaniu styczniowym[6]. Wnukiem Antoniego Mikołaja był łącznik Armii Krajowej, Jerzy Władysław Ogrodowicz (1918-1983)[24][25].

Po upadku powstania Ogrodowicz trudnił się jako dzierżawca[4]. Do 1846 r. dzierżawił folwark Parlin[19]. Następnie rodzina przeniosła się do Słowikowa k. Trzemeszna, gdzie Antoni zmarł w 1850 roku[3][6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Został ochrzczony pod imionami Napoleon Antoni, jednakże później posługiwał się odwróconą kolejnością imion.
  2. ↑ Metryka chrztu Napoleona Antoniego Ogrodowicza nr 1/1807, Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  3. ↑ a b Deutschland, Preußen, Posen, Katholische und Lutherisch Kirchenbücher, 1430-1998. FamilySearch. [dostęp 2022-10-13]. (łac.).
  4. ↑ a b c d e Sprawa więźniów poznańskich przed sądem berlińskim w pierwszej instancyi. Paryż: L. Martinet, 1848, s. 69-71; 206. [dostęp 2022-10-09].
  5. ↑ a b Metryka chrztu Franciszka Łukasza Ogrodowicza (1777) oraz Napoleona Antoniego Ogrodowicza nr 1/1807, Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  6. ↑ a b c d Jerzy Bajek: Antoni Brochowicz-Ogrodowicz. Trzemeszno 1863 -Projekt trzemeszeńskich gimnazjalistów i licealistów., 2013-04-14. [dostęp 2022-10-08]. (pol.).
  7. ↑ Metryka zgonu Teresy z Krzesińskich Ogrodowicz nr 137/1824, Akta stanu cywilnego gminy (cyrkułu) VII miasta Warszawy, Sygn. 0189/D-/129. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Warszawie.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  8. ↑ Maciej Brzeziński: Pyzdry - wielka historia małego miasta. miastopoznaj.pl, 2019-10-15. [dostęp 2022-10-11]. (pol.).
  9. ↑ Metryki chrztu Pauli (90/1803), Amelii Martyny (16/1805, córka komisarza sądowego) oraz Napoleona Antoniego (1/1807) w: Akta Stanu Cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Pyzdry. Miejsce przechowywania: Archiwum Diecezjalne we Włocławku.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-11]. (pol.).
  10. ↑ „Dodatek do Gazety Poznańskiej”. nr 71, 1812-09-02. Poznań: W. Decker. [dostęp 2022-10-11]. 
  11. ↑ Metryki związane z Franciszkiem (Franciscus) Ogrodowicz z lat 1809-1816. Baza Systemu Indeksacji Archiwalnej. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  12. ↑ Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej. T. Tomy 7-8. Poznań: Biblioteka Kórnicka, 1959, s. 11. [dostęp 2022-10-09].
  13. ↑ Marek Jerzy Minakowski: Franciszek Ogrodowicz (ID: sw.166183). Wielka genealogia Minakowskiego (Wielcy.pl), 2022-10-09. [dostęp 2022-10-09]. (pol.).
  14. ↑ Studium niemcoznawcze. T. Wydanie 29. Poznań: Instytut Zachodni, 1976, s. 64. [dostęp 2022-10-09].
  15. ↑ Stanisław Karwowski: Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego. T. Tom 1. Poznań: Nakładem drukarni braci Winiewiczów, 1918, s. 214. [dostęp 2022-10-09].
  16. ↑ Metryka ślubu Franciszka Ogrodowicza, syna Karola nr 118/1824, Akta stanu cywilnego gminy (cyrkułu) VII miasta Warszawy, Sygn. 0189/D-/129. Miejsce przechowywania: Archiwum Państwowe w Warszawie.. Polskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-07]. (pol.).
  17. ↑ Jan Strnad: Polskie powstanie listopadowe i Morawy w latach trzydziestych XIX wieku. s. 216. [dostęp 2022-10-11].
  18. ↑ Kościół i parafia w Nadarzynie. W: Nadarzyn na przestrzeni wieków. Historia Nadarzyna od średniowiecza po czasy współczesne. Nadarzyn: Urząd Gminy Nadarzyn, 2014, s. 15. ISBN 978-83-923726-8-4. [dostęp 2022-10-11].
  19. ↑ a b Gerard Labuda: Historia Pomorza: 1815-1850. T. Tom 3. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1996, s. 252. [dostęp 2022-10-09].
  20. ↑ Niemcy, Prusy, Prusy Zachodnie, Zapisy Kościała katolickiego i luterańskiego, 1537–1981 r.. FamilySearch. [dostęp 2022-10-13]. (łac.).
  21. ↑ PomGenBaza :: Indeksy Zgonów :: Przeglądanie. Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  22. ↑ PomGenBaza :: Indeksy Chrztów :: Przeglądanie. Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne. [dostęp 2022-10-12]. (pol.).
  23. ↑ Deutschland, Preußen, Posen, Katholische und Lutherisch Kirchenbücher, 1430-1998. FamilySearch. [dostęp 2022-10-13]. (łac.).
  24. ↑ Maria Kłódkowska: Relacja o działalności Marii Kłódkowskiej. Lipno: Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej w Toruniu, wrzesień 1979, s. 2. [dostęp 2022-10-30].
  25. ↑ Jerzy Ogrodowicz w bazie Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką 1939-1945. Instytut Pamięci Narodowej. [dostęp 2022-10-30]. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antoni_Napoleon_Ogrodowicz&oldid=68619143”