Aprepitant

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aprepitant
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C23H21F7N4O3

Masa molowa

534,43 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

170729-80-3

PubChem

135413536

DrugBank

DB00673

Podobne związki
Pochodne

fosaprepitant

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Klasyfikacja medyczna
ATC

A04 AD12

Multimedia w Wikimedia Commons

Aprepitant – organiczny związek chemiczny, lek przeciwwymiotny stosowany w celu przeciwdziałania wymiotom i nudnościom w przebiegu chemioterapii nowotworowej.

Mechanizm działania[edytuj | edytuj kod]

Aprepitant jest wybiórczym antagonistą o wysokim powinowactwie, działającym na ludzkie receptory neurokininowe 1 (NK1) substancji P.

Wskazania do zastosowania[edytuj | edytuj kod]

Lek jest stosowany w zapobieganiu występowania wczesnym i opóźnionym nudnościom i wymiotom w przebiegu chemioterapii przeciwnowotworowej u osób dorosłych, z zastosowaniem cisplatyny – leku o największym potencjale emetogennym wśród chemioterapeutyków[2] oraz u osób przyjmujących chemioterapię o umiarkowanym ryzyku wymiotów. W badaniach klinicznych w skojarzeniu z ondansetronem i deksametazonem skutecznie likwidował nudności i wymioty wczesne i późne[2].

Sugeruje się, że aprepitant może mieć również znaczenie w leczeniu depresji[2][3]

Przeciwwskazania[edytuj | edytuj kod]

Środki ostrożności[edytuj | edytuj kod]

  1. Nie stosować u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat (brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania i skuteczności),
  2. Zachować ostrożność u pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami wątroby,
  3. Nie zaleca się jednoczesnego stosowania z produktami ziołowymi zawierającymi ziele dziurawca
  4. Jedyny preparat zarejestrowany w Polsce[4] zawiera sacharozę – nie należy stosować u pacjentów z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, zespołem złego wchłaniania glukozy i galaktozy lub niedoborem sacharazy-izomaltazy
  5. Aprepitantu nie stosować w ciąży, chyba że jest to wyraźnie konieczne oraz nie zaleca się stosowania w okresie karmienia piersią. Nie jest znany wpływ aprepitantu na rozwój ciąży, płodu oraz nie wiadomo czy przenika on do mleka kobiecego.

Interakcje lekowe[edytuj | edytuj kod]

Aprepitant jest substratem, umiarkowanym inhibitorem oraz induktorem układu CYP3A4, a także induktorem CYP2C9. Podczas jego stosowania może dochodzić do znacznego zwiększenia stężenia leków metabolizowanych przez ten układ. Należy szczególnie zwrócić uwagę na substancje czynne o wąskim zakresie terapeutycznym, tj. cyklosporynę, takrolimus, sirolimus, ewerolimus, alfentanyl, diergotamina, ergotamina, fentanyl czy chinidyna, a także zachować ostrożność w skojarzeniu z irynotekanem lub pochodnymi alkaloidów sporyszu (ryzyko nasilenia działania toksycznego). Należy zachować szczególną ostrożność w czasie stosowania aprepitantu z takimi inhibitorami CYP3A4 jak klarytromycyna, rytonawir, ketokonazol, telitromycyna, nefazodon czy inhibitory proteazy, ponieważ mogą one powodować zwiększenie stężenia aprepitantu w osoczu. Przeciwnie, przy podawaniu aprepitantu z induktorami CYP3A4 takimi jak ryfampicyna, fenytoina, karbamazepina czy fenobarbital może dojść do zmniejszenia skuteczności działania aprepitantu poprzez obniżenie stężenia leku w osoczu. Po zakończeniu leczenia następuje przemijające, łagodne pobudzenie aktywności CYP2C9, CYP3A4 oraz glukoronidacja.

Lek podczas stosowania i w ciągu 28 dni może zmniejszać skuteczność działania hormonalnych środków antykoncepcyjnych, dlatego podczas stosowania aprepitantu i przez 2 miesiące po przyjęciu ostatniej dawki aprepitantu należy stosować dodatkowe lub alternatywne metody antykoncepcji.

W czasie leczenia aprepitantem i warfaryną obserwuje się skrócenie czasu protrombinowego – należy ściśle monitorwać INR w czasie leczenia, a także przez 2 tygodnie po każdorazowej 3-dniowej terapii.

Działania niepożądane[edytuj | edytuj kod]

Odnotowano działania niepożądane występujące często lub niezbyt często takie jak:

Dawkowanie[edytuj | edytuj kod]

Substancja przyjmowana doustnie, stosowana w leczeniu skojarzonym z kortykosteroidem i antagonistą receptora 5-HT3.
Zalecana dawka to 125 mg, raz na dobę, podana na godzinę przed rozpoczęciem chemioterapii w pierwszej dobie oraz dawka 80 mg, raz na dobę podana w 2. i 3. dobie.

Nie jest konieczne dostosowywanie dawki u osób w podeszłym wieku, z zaburzeniami czynności nerek lub poddawanych hemodializie pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek oraz u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby. Lek można przyjmować niezależnie od posiłku.

Preparaty[edytuj | edytuj kod]

Dostępne w Polsce[4]:


Synteza chemiczna[edytuj | edytuj kod]

Synteza aprepitantu przebiega w czterech etapach[5]:

  • Synteza (±)-trans-morfolinolu z p-fluorobenzaldehydu
    Pierwszy etap syntezy
  1. Przekształcenie fluorobenzaldehydu do α-aminonitrylu
  2. Hydroliza otrzymanego α-aminonitrylu do amidu za pomocą nadtlenku wodoru w środowisku zasadowym
  3. Cyklizacja amidu w obecności kwasu octowego
  4. Redukcja (±)-morfolinonu do (±)-trans-morfolinolu


  • Synteza 1-(1-bromoetylo)-3,5-bis-trifluorometylobenzenu z pochodnej acetofenonu
    Drugi etap syntezy
  1. Redukcja pochodnej acetofenonu za pomocą metanolowego roztworu borowodorku sodu
  2. Potraktowanie krystalicznego osadu wodnym roztworem bromowodoru


  • Połączenie otrzymanych związków i wyodrębnienie odpowiedniego izomeru
    Trzeci etap syntezy
  1. Połączenie (±)-trans-morfolinolu z 1-(1-bromoetylo)-3,5-bis-trifluorometylobenzenu w obecności węglanu potasu
  2. Hydrogenoliza za pomocą wodoru w mieszaninie węgla z palladem
  3. Krystalizacja z alkoholu izopropylowego
  4. Wyodrębnienie potrzebnego enancjomeru do końcowej syntezy w postaci soli kwasu kamforo-10-sulfonowego


  • Dalsze przekształcenia otrzymanego izomeru prowadzące do pożądanego produktu
    Ostatni etap syntezy
  1. Stereoselektywna redukcja borowodorkiem sodu krystalicznej iminy
  2. Kondensacja z chloroacetamidrazonem
  3. Cyklizacja i otrzymanie produktu końcowego


Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Aprepitant, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00673 [dostęp 2022-02-07] (ang.).
  2. ↑ a b c Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia – podstawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 1569. ISBN 83-200-3352-7.
  3. ↑ S. Montgomery, M. Keller. Peptide approaches in the treatment of major depression – lack of efficacy of the substance P (NK1 receptor) antagonist aprepitant. „European Neuropsychopharmacology”. 14 (suplement 3), s. 136–137, 2004-10-01. DOI: 10.1016/S0924-977X(04)80040-3. 
  4. ↑ a b Obwieszczenie Prezesa Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych z dnia 31 marca 2011 r. w sprawie ogłoszenia Urzędowego Wykazu Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. [dostęp 2011-10-07]. (pol.).
  5. ↑ C.R. Elati, N. Kolla. A convergent approach to the synthesis of aprepitant: a potent human NK-1 receptor antagonist. „Tetrahedron Letters”. 48 (45), s. 8001–8004, 2007-11-05. DOI: 10.1016/j.tetlet.2007.09.051. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Pharmindex: kompendium leków. Warszawa: UBM Medica Polska, 2011, s. 1280. ISBN 978-83-62078-02-8.
  • Mały indeks leków Medycyny Praktycznej. 2008.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Substancja lecznicza w klasyfikacji anatomiczno-terapeutyczno-chemicznej (ATC)
A04: Leki przeciwwymiotne i przeciw nudnościom
A04AA – Antagonisty receptorów serotoninowych 5-HT3
A04AD – Inne leki przeciwwymiotne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Aprepitant&oldid=68915517”