Athene (rodzaj)

	Athene
	Boie, 1822
	; Przedstawiciel rodzaju – pójdźka bramińska (A. brama)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	sowy
Rodzina	puszczykowate
Podrodzina	sóweczki
Rodzaj	Athene
	Typ nomenklatoryczny
	Strix noctua Scopoli, 1769
Synonimy
	Noctua Savigny, 1809; Carine Kaup, 1829; Speotyto Gloger, 1841; Cunistrix Lesson, 1843; Pholeoptynx Kaup, 1848; Cephaloglaux Kaup, 1853; Heteroglaux Hume, 1873;
	Noctua Savigny, 1809; Carine Kaup, 1829; Speotyto Gloger, 1841; Cunistrix Lesson, 1843; Pholeoptynx Kaup, 1848; Cephaloglaux Kaup, 1853; Heteroglaux Hume, 1873;
Gatunki
	9 gatunków – zobacz opis w tekście
	9 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Athene – rodzaj ptaków z podrodziny sóweczek (Surniinae) w obrębie rodziny puszczykowatych (Strigidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji, Afryce i Ameryce^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 19–28 cm, rozpiętość skrzydeł 54–58 cm; masa ciała 115–241 g^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Noctua: łac. noctua „sowa” poświęcona Minerwie, od nox, noctis „noc”^[10]. Gatunek typowy: Strix noctua Scopoli, 1769.
Athene: w mitologii greckiej Atena (łac. Athene) była boginią mądrości, wojny i sztuk wyzwolonych, której ulubionym ptakiem była sowa (gr. γλαυξ glaux), starożytne skojarzenie z jej pierwotną rolą bogini nocy^[11].
Carine: gr. Καρινη Karinē „Karyjska kobieta, w szczególności ta zatrudniana do śpiewania elegii żałobnych”^[12]. Gatunek typowy: Strix noctua Scopoli, 1769.
Speotyto: gr. σπεος speos „grota”; τυτω tutō, τυτους tutous „sowa”^[13]. Gatunek typowy: Strix cunicularia G.I. Molina, 1782.
Cunistrix: zbitka wyrazowa epitetu gatunkowego Strix cunicularia^[14]. Gatunek typowy: Strix cunicularia G.I. Molina, 1782.
Pholeoptynx: gr. φωλεος phōleos „legowisko, leże, jaskinia”; πτυγξ ptunx, πτυγγος ptungos „sowa”^[15]. Gatunek typowy: Strix cunicularia G.I. Molina, 1782.
Cephaloglaux: gr. κεφαλη kephalē „głowa”; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa”^[16]. Gatunek typowy: Strix superciliaris Vieillot, 1817.
Heteroglaux: gr. ἑτερος heteros „inny, dziwny”; γλαυξ glaux, γλαυκος glaukos „sowa”^[17]. Gatunek typowy: Heteroglaux blewitti Hume, 1873.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należą następujące gatunki^[18]:

Athene blewitti (Hume, 1873) – pójdźka leśna
Athene cunicularia (G.I. Molina, 1782) – pójdźka ziemna
Athene superciliaris (Vieillot, 1817) – pójdźka białobrewa
Athene noctua (Scopoli, 1769) – pójdźka zwyczajna
Athene brama (Temminck, 1821) – pójdźka bramińska
Athene jacquinoti Bonaparte, 1850 – pójdźka melanezyjska
Athene granti (Sharpe, 1888) – pójdźka falista
Athene malaitae (Mayr, 1931) – pójdźka brunatna
Athene roseoaxillaris (E. Hartert, 1929) – pójdźka cynamonowa

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Athene, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ F. Boie. Ueber Classification, infonderheit der europäischen Vögel. „Isis von Oken”. 1822, s. kol. 549, 1822. (niem.).
↑ J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 29. (niem.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 226. (niem.).
↑ R.-P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 10, s. 540, 1843. (fr.).
↑ J.J. Kaup. Ueberßicht der Eulen (Styrigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 769, 1848. (niem.).
↑ J.J. Kaup: Monograph of the owls — Strigidae. W: W. Jardine: Contributions to ornithology for 1852. Edinburgh: W.H. Lizars, 1853, s. 107. (ang.).
↑ A.O. Hume. Novelties. — Heteroglaux, Gen. nov.. „Stray Feathers”. 1, s. 467, 1873. (ang.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Owls (Strigidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.strigi1.01. [dostęp 2020-06-08]. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names ↓, Noctua [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Athene [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Carine [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Speotyto [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cunistrix [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Pholeoptynx [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Cephaloglaux [dostęp 2023-04-25] .
↑ The Key to Scientific Names ↓, Heteroglaux [dostęp 2023-04-25] .
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Surniinae Bonaparte, 1838 - sóweczki (Wersja: 2023-04-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-25].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Athene, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Boie-2] F. Boie. Ueber Classification, infonderheit der europäischen Vögel. „Isis von Oken”. 1822, s. kol. 549, 1822. (niem.).

[Kaup-3] J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 29. (niem.).

[Gloger-4] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Für gebildete Leser aller Stände, besonders für die reifere Jugend und ihre Lehrer. Breslau: A. Schulz, 1842, s. 226. (niem.).

[Lesson-5] R.-P. Lesson. Index ornithologique. „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 10, s. 540, 1843. (fr.).

[Kaup1848-6] J.J. Kaup. Ueberßicht der Eulen (Styrigidae). „Isis von Oken”. 1848, s. 769, 1848. (niem.).

[Kaup1853-7] J.J. Kaup: Monograph of the owls — Strigidae. W: W. Jardine: Contributions to ornithology for 1852. Edinburgh: W.H. Lizars, 1853, s. 107. (ang.).

[Hume-8] A.O. Hume. Novelties. — Heteroglaux, Gen. nov.. „Stray Feathers”. 1, s. 467, 1873. (ang.).

[Winkler&inni-9] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Owls (Strigidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.strigi1.01. [dostęp 2020-06-08]. (ang.).

[10] The Key to Scientific Names ↓, Noctua [dostęp 2023-04-25] .

[11] The Key to Scientific Names ↓, Athene [dostęp 2023-04-25] .

[12] The Key to Scientific Names ↓, Carine [dostęp 2023-04-25] .

[13] The Key to Scientific Names ↓, Speotyto [dostęp 2023-04-25] .

[14] The Key to Scientific Names ↓, Cunistrix [dostęp 2023-04-25] .

[15] The Key to Scientific Names ↓, Pholeoptynx [dostęp 2023-04-25] .

[16] The Key to Scientific Names ↓, Cephaloglaux [dostęp 2023-04-25] .

[17] The Key to Scientific Names ↓, Heteroglaux [dostęp 2023-04-25] .

[Mielczarek&Kuziemko-18] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Surniinae Bonaparte, 1838 - sóweczki (Wersja: 2023-04-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-25].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]