Bagna càuda

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bagna càuda
dip
{{{alt grafiki}}}
Bagna càuda jest podgrzewane przez małe źródło ciepła znajdujące się pod naczyniem.
Rodzaj

dip

Kuchnia

włoska (piemoncka)

Miejsce powstania

Francja

Składniki

czosnek, anchois, olej oliwkowy

Multimedia w Wikimedia Commons

Bagna càuda (IPA: [ˈbɑɲa ˈkɑʊ̯da], co oznacza „gorąca kąpiel”, „gorący sos”)[1] – gorące danie z czosnku i anchois, pochodzące z Piemontu we Włoszech z XVI wieku. Danie jest podawane i spożywane w sposób podobny do fondue, czasami jako przystawka, z surowymi lub gotowanymi warzywami zwykle używanymi do maczania w nim. Tradycyjnie jest spożywane w miesiącach jesienno-zimowych, szczególnie w Boże Narodzenie i Nowy Rok i musi być podawane na gorąco, jak sama nazwa wskazuje[2].

Opis[edytuj | edytuj kod]

Bagna càuda to gorące danie i sos do maczania, pochodzący z kuchni włoskiej, używane do maczania warzyw[3][4]. Jest przygotowywane z oliwy z oliwek, siekanych anchois i czosnku[3][4]. Czasami używane dodatkowe składniki to trufla i sól[3]. Surowe lub gotowane warzywa są zanurzane w sosie, którego temperatura jest zwykle podtrzymywana przy użyciu źródła ciepła, takiego jak świeca lub palnik[3].

Bagna càuda pochodzi i jest opisywane jako „unikalne dla” Piemontu, regionu północno-zachodnich Włoch, i jest częścią kuchni piemonckiej od XVI wieku[3][5]. W Piemoncie często maczanym w sosie jest karczoch (jadalny oset)[3]. Dodatkowe produkty używane do maczania to kapusta, seler, marchew, papryka, koper włoski i pieczywo[3][6]. Czasami podaje się go jako przystawkę[7][8].

Rozpowszechnienie[edytuj | edytuj kod]

Jest to również popularne danie zimowe w centrum Argentyny[9][10] i rozpowszechnione jest w Clinton, Rock Springs i Benld w Stanach Zjednoczonych[11] ponieważ było tam wielu imigrantów z północnych Włoch[12]. Bagna càuda było również przygotowywane w społeczności górniczej Madison County w stanie Illinois, ze względu na licznych włoskich imigrantów, którzy przybyli tam, aby pracować w kopalniach[13][14].

Przygotowane bagna càuda

Historia[edytuj | edytuj kod]

W przeszłości stosowano olej z orzechów włoskich lub laskowych[15]. Czasami w wersjach w okolicach Alby są używane trufle[16].

Podobne dania[edytuj | edytuj kod]

Pinzimonio to podobny sos do maczania przygotowany z oliwy z oliwek, octu winnego, soli i pieprzu, podawany z surowymi warzywami[5][17]. Zazwyczaj podaje się go na zimno[18].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ bagna. [w:] Grande Dizionario Piemontese Olivetti [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-25)]. (wł.).
  2. ↑ Angela Odone: Nonna’s Bagna Càuda Recipe. [w:] La Cucina Italiana [on-line]. 2022-03-04. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-01-22)]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g W. Root: The Food of Italy. Vintage Books, 1992, s. 319–320. ISBN 978-0-679-73896-1. (ang.).
  4. ↑ a b C.G. Sinclair: International Dictionary of Food and Cooking. Fitzroy Dearborn, 1998, s. 44. ISBN 978-1-57958-057-5. (ang.).
  5. ↑ a b „Western Pennsylvania History”. v (82–83), s. 167, 1999. Historical Society of Western Pennsylvania. (ang.). 
  6. ↑ „Los Angeles Magazine”. v (53), s. 114, 2008. Los Angeles Magazine. (ang.). 
  7. ↑ Chris Buckley: Iconic Charleroi eatery – Rego's – changes hands. TribLIVE.com, 2012-11-27. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-10-14)]. (ang.).
  8. ↑ A.L. Waters: Chez Panisse Cafe Cookbook. HarperCollins, 2014, s. 16, seria: Chez Panisse. ISBN 978-0-06-235400-6. (fr.).
  9. ↑ E. McCloskey, R. Ainsley, T. Eder: Argentina: The Bradt Travel Guide. Bradt Travel Guides, 2011, s. 388, seria: Bradt Guides. ISBN 978-1-84162-351-1. (ang.).
  10. ↑ Madison Books, LLC Andrews McMeel Publishing, C. Kummer: 1001 Foods To Die For. Andrews McMeel Publishing, 2007, s. 16. ISBN 978-0-7407-7043-2. (niem.).
  11. ↑ Wilbur Zelinsky: The Enigma of Ethnicity: Another American Dilemma. University of Iowa Press, 2001, s. 120, seria: NONE Series. ISBN 978-1-58729-339-9. (ang.).
  12. ↑ C. Calvitto: Searching for Italy in America's Rural Heartland. Vantage Press, 2007, s. 2. ISBN 978-0-533-15737-2. (ang.).
  13. ↑ Terry Hillig: Miners’ heritage is on display in Collinsville. [w:] St. Louis Post-Dispatch [on-line]. 2010-09-22. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-19)]. (ang.).
  14. ↑ Roger Starkey: Collinsville Sunrise Kiwanis: Selling bagna cauda and peanuts for a better Christmas. [w:] The Metro Independent [on-line]. 2014-09-12. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-19)]. (ang.).
  15. ↑ Paolo Massobrio: Il rito della Bagnacauda. [w:] a+ [on-line]. December 2004. [dostęp 2022-10-14]. (wł.).
  16. ↑ Amanda Hesser: Bagna Cauda, 1960. [w:] New York Times [on-line]. 2009-11-05. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-08-30)]. (ang.).
  17. ↑ D. Darrow, T. Maresca: The Seasons of the Italian Kitchen. Grove/Atlantic, Incorporated, 2012, s. pt185. ISBN 978-0-8021-9341-4. (ang.).
  18. ↑ C. Vivian, V.P. Sansone: Tuscan-American Kitchen, A. Pelican Pub. Company, 2011, s. 93. ISBN 978-1-58980-906-2. (niem.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bagna_càuda&oldid=71203708”