Balewo (województwo pomorskie)
53°52′06″N 19°15′18″E/53,868333 19,255000
 |
Ten artykuł należy dopracować |
| osada | |
 Park dworski z poł. XIX w. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
136[2] |
| Strefa numeracyjna |
55 |
| Kod pocztowy |
82-433[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSZ |
| SIMC |
0152320 |
Położenie na mapie gminy Mikołajki Pomorskie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu sztumskiego  | |
| 53°52′06″N 19°15′18″E/53,868333 19,255000[1]
| |
Balewo (niem. Baalau[4]) – osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie sztumskim, w gminie Mikołajki Pomorskie, na Powiślu.
Wieś szlachecka położona była w II połowie XVI wieku w województwie malborskim[5]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Historyczne nazwy: polska Kołpino (1296 r.), Balowe (1294 r.), Balaw (1296 r.), pruskie Balon i Balou (1319 r.), Balow (1326–1403 r.), Balewo (1518–1772 r.) i Baalau (od 1772 r.)[6].
12 lutego 1948 r. ustalono urzędową polską nazwę miejscowości – Balewo, określając drugi przypadek jako Balewa, a przymiotnik – balewski[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Teodorczyk Sztango w 1288 r. otrzymał od zakonu wieś Balewo z jeziorem Balewskim dołączając do dóbr sztembarskich. Po jego śmierci dobra Sztembarsko-Balewskie przeszły w ręce Michała z Lniska i jego rodziny spokrewnionych ze Sztango. Sprzedane Konradowi Wallenrodowi. Kolejnymi właścicielami Balewa byli:
- Jan Świnka 1418 r.
- Bażyńscy 1440 r.
- Kostkowie z Rostkowaostkowa 1471 r.
- Ród Schack von Wittenau 1582–1787 r.
- rodzina Graf von Rittber 1787–1945 r.
Od końca XIX w. dobra balewskie są w dzierżawie.
- 1880 r. – Welman.
- 1918–1945 r. – Arthur Zimmermann[7].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru zabytków NID[8] na listę zabytków wpisany jest park dworski, poł. XIX w., nr rej.: A-913 z 19.05.1978.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Drogi[edytuj | edytuj kod]
W Balewie zbiegają się 2 drogi powiatowe:
- Stary Targ-Balewo
- Mikołajki Pomorskie-Dzierzgoń
Kolej[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość znajduje się w odległości 7 km od stacji kolejowej Mikołajki Pomorskie, przez którą przechodzi linia kolejowa Warszawa – Gdynia. Ze stacji odjeżdżają pociągi osobowe spółki Przewozy Regionalne w kierunku miejscowości Iława oraz Malbork. W latach 2005–2007 trasa była obsługiwana również przez trójmiejską SKM.
Komunikacja autobusowa[edytuj | edytuj kod]
Połączenia autobusowe zapewniają następujący przewoźnicy:
- SPKS Dzierzgoń – w kierunku Dzierzgonia, Sztumu oraz Malborka
- AŻ Rydwan – w kierunku Sztumu oraz Cieszymowa
Atrakcje[edytuj | edytuj kod]
W pobliżu znajduje się Jezioro Balewskie.
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
W 2009 roku Balewo stało się sławne za sprawą „Objawienia Balewskiego”. W lesie, na przydrożnym drzewie pojawił się naturalnie ukształtowany wizerunek przypominający Matkę Boską[9].
Sąsiednie miejscowości[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 2128
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 11 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 9 grudnia 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości. M.P. z 1948 r. nr 14, poz. 55.
- ↑ Prusy Królewskie w drugiej połowie XVI wieku : suplement. Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2021, k. 1.
- ↑ Geschichte des Stuhmer Kreises, Dr. F. W. F. Szmitt, Thorn 1868
- ↑ Geschichte des Stuhmer Kreises, Dr. F. W. F. Szmitt. Thorn 1868. Hanbuuch Grundbesitzes, Die Provinz Ostpreussen, Berlin 1880 r., Gesamt-Verzeichnis der Teilnehmer an den Fernsprechnetzen in den Ober-Postdirektionsbezirken 1914 r., Landwirtschaftliches Adresbuch Provinz Ostpreussen. Berlin 1929, Provinz Ostpreussen Leipzig 1932 r.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2022-01-03].
- ↑ Dziwny wizerunek na drzewie ściąga do Balewa ciekawskich.. [dostęp 2009-09-13]. (pol.).
