Bartolomé Sureda y Miserol (obraz Francisca Goi)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bartolomé Sureda y Miserol
Ilustracja
Autor

Francisco Goya

Rodzaj

portret

Data powstania

1804–1806

Medium

olej na płótnie

Wymiary

119,7 × 79,3

Miejsce przechowywania
Miejscowość

Waszyngton

Lokalizacja

National Gallery of Art

Multimedia w Wikimedia Commons
Thérèse Louise de Sureda, pendant przedstawiający żonę Bartolomé

Bartolomé Sureda y Miserol – obraz olejny hiszpańskiego malarza Francisca Goi znajdujący się w Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie. Przedstawia hiszpańskiego inżyniera Bartolomé Suredę.

Okoliczności powstania[edytuj | edytuj kod]

Okres pomiędzy nominacją Goi na pierwszego nadwornego malarza Karola IV w 1799 a inwazją napoleońską w 1808 r. był dla artysty czasem wielkiej aktywności i finansowej stabilizacji. W tym czasie powstało wiele portretów burżuazji[1]. Do tej klasy należeli wszechstronny inżynier i artysta Bartolomé Sureda oraz jego żona Francuzka Thérèse Louise Sureda, osoby z bliskiego kręgu przyjaciół Goi[2]. Artystów i osoby związane ze sztuką przemysłową – jak Bartolomé Sureda – Goya przedstawiał jako postaci wyrafinowane i o dobrym guście. Również Thérèse Louise została przedstawiona jako elegancka i modna dama[3]. Pomimo że są to pendanty, malarz zerwał z barokową tradycją i zastosował różne kompozycje: formalną dla Thérèse Louise, która siedzi w fotelu, i swobodniejszą dla Bartolomé, który stoi lekko oparty[4][5].

Bartolomé Sureda (1769–1851) pochodził z Majorki, z niezamożnej rodziny. Uczył się rysunku w szkole w Palmie[2]. W wieku 18 lat wyjechał do Madrytu, aby studiować w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych św. Ferdynanda. Poznał tam Agustína de Betancourta, wybitnego inżyniera i wynalazcę, który odkrył jego talent[6]. W 1793 roku Betancourt zabrał Suredę do Londynu, gdzie sfinansował jego dalsze studia. Sureda miał okazję poznać różne procesy przemysłowe, w tym techniki drukarskie takie jak akwatinta[3] i mezzotinta[7]. W 1796 roku wrócił do Hiszpanii, możliwe, że w tym okresie podzielił się z Goyą swoją wiedzą na temat technik grawerstwa. Malarz przygotowywał wtedy swoją serię rycin Kaprysy, którą wydał w 1799 roku. Według syna Suredy, Goya namalował portrety małżonków w podziękowaniu za pomoc udzieloną mu w doskonaleniu techniki grawerskiej[3].

W 1800 Sureda otrzymał stypendium na wyjazd do Paryża, gdzie miał poznawać przemysłową produkcję tekstyliów i porcelany. W czasie pobytu w Paryżu poznał i ożenił się z Francuzką Thérèse Louise Chapronde Saint Armand[3], damą z oświeconej burżuazji[8]. Możliwe, że poznali się poprzez zegarmistrza Abrahama-Louisa Brégueta, który od lat przyjaźnił się z Thérèse Louise. Małżeństwo wyjechało do Madrytu w 1803 roku, kiedy Sureda otrzymał zadanie modernizacji Królewskiej Fabryki Porcelany Buen Retiro. W 1804 roku został dyrektorem tej manufaktury, być może z tej okazji powstały portrety datowane na lata 1804–1806[3]. Również Salas uważał, że portrety powstały najprawdopodobniej po powrocie Suredy z Paryża. Potwierdza to strój Suredy, zgodny z modą paryską z około 1799 roku[9]. W tym samym okresie Goya namalował zbliżony kompozycyjnie Portret markiza de San Adrián[3] oraz Portret Evarista Péreza de Castro[7]. Trapier i Camón Aznar wskazują na lata 1807–1808 na podstawie techniki i strojów[7][10].

Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]

Sureda został przedstawiony w trzech czwartych postaci, w pozycji stojącej i na neutralnym tle w odcieniach brązu. Stoi lekko pochylony opierając lewą rękę na biodrze, a prawą na stole lub piedestale – ten przedmiot jest jedynie zarysowany, nie wiadomo czy znajduje się w jakimś wnętrzu czy na świeżym powietrzu[3]. Nosi dopasowany surdut z szerokimi klapami, wysokim kołnierzem w ciemnym kolorze i srebrnymi guzikami, pasiastą kamizelkę i krawat kilkakrotnie owinięty wokół szyi. W ręce trzyma cylinder odwrócony do widza jaskrawoczerwoną podszewką. Fryzura „na Tytusa” (włosy krótkie nad karkiem, a z przodu dłuższe, opadające na czoło) stała się modna po rewolucji francuskiej[6]. Sureda wydaje się nieobecny, zagubiony w myślach[8], oczy wydają się zaspane[7]. Postać ma nieco romantyczny charakter i wygląd dandysa[2]

Kompozycja jest inspirowana XVIII-wiecznym portretem angielskim i jego konwencjonalną pozą stojącej postaci opartej na ramieniu z kapeluszem w dłoni. Ten format został przyjęty przez włoskiego malarza Pompeo Batoniego i wykorzystany w Portrecie Charlesa Cecila Robertsa, który Goya znał ze zbiorów Akademii św. Ferdynanda[6]. Światło padające z górnego lewego rogu oświetla górną część sylwetki Suredy, zwłaszcza twarz i pierś, pozostawiając resztę kompozycji w cieniu. Paleta zastosowana do stroju ogranicza się do zieleni i szarości, z czerwonawymi i białymi akcentami[8]. Wyróżnia się sposób oddania właściwości tkanin, pomimo zastosowanych szybkich pociągnięć pędzlem. Lekko pochylona postura postaci sprawia, że sylwetka rysuje się na poprzecznej linii kompozycji[11].

Proweniencja[edytuj | edytuj kod]

Portrety Bartolomé i jego żony prawdopodobnie znajdowały się w kolekcji Pedra Escata w Palmie, skąd przeszły do rodziny Sureda w Madrycie. Calvert podaje, że były ich własnością do 1907[12], a następnie zostały nabyte przez Amerykanów Henry’ego i Louisine Havemeyer. Jednak Louisine Havemeyer w swoich wspomnieniach wydanych pośmiertnie w 1930 roku sugeruje, że portrety Suredów trafiły do ich kolekcji przed śmiercią jej męża w 1907. Możliwe, że zostały zakupione w Hiszpanii, gdyż cena zakupu została podana w pesetach[13]. Cooney Frelinghuysen podaje datę zakupu 28 września 1897[14]. Informacja o galerii Durand-Ruel w Paryżu, którą Desparmet Fitz-Gérald podaje jako pośrednika sprzedaży, jest prawdopodobnie błędna. Obraz odziedziczyła córka Havemeyerów Adeline, która podarowała obraz Narodowej Galerii Sztuki w Waszyngtonie w 1941[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Johan Georg, Friderike Klauner, Eva Nyerges, Manuel Muñoz Cortés: Pintura española de los siglos XVI al XVIII en colecciones centroeuropeas. Madrid: Museo del Prado, 1982, s. 62–63.
  2. ↑ a b c José Luis Morales y Marín: Goya. Catálogo de la pintura. Zaragoza: Real Academia de Nobles y Bellas Artes de San Luis, 1994, s. 282, kat. 341. ISBN 84-600-9073-6.
  3. ↑ a b c d e f g Xavier Bray: Goya: Los Retratos. Londres: Turner Libros, 2015, s. 149, kat. 41. ISBN 978-84-1635-484-9.
  4. ↑ Juan J. Luna, Margarita Moreno de las Heras: Goya. 250 aniversario. Madrid: Museo del Prado, 1996, s. 392–394, kat. 122. ISBN 84-8731-748-0.
  5. ↑ Goya: La imagen de la mujer. Francisco Calvo Serraller (red.). Madrid: Museo Nacional del Prado, 2001, s. 264. ISBN 84-95452-08-1.
  6. ↑ a b c d Jonathan Brown, Richard G. Mann: Spanish Paintings of the Fifteenth through Nineteenth Centuries. The Collections of the National Gallery of Art Systematic Catalogue. Washington, D.C: Cambridge University Press, 1990, s. 12–13. ISBN 0-89468-149-4.
  7. ↑ a b c d Elizabeth du Gué Trapier: Goya and His Sitters: A Study of His Style as a Portraitist. New York: Hispanic Society of America, 1964, s. 31–33.
  8. ↑ a b c Bartolomé Sureda y Miserol. Fundación Goya en Aragón. [dostęp 2022-04-13]. (hiszp. • ang.).
  9. ↑ Xavier de Salas: Goya. London: Studio Vista, 1979, s. 102, kat. 37. ISBN 978-0-289-70887-3.
  10. ↑ José Camón Aznar: Fran. de Goya. T. III 1797–1812. Zaragoza: Caja de Ahorros de Zaragoza, Aragón y Rioja, 1980, s. 159. ISBN 84-500-4165-1.
  11. ↑ Teresa Luisa de Sureda. ArteHistoria. [dostęp 2022-04-13]. (hiszp. • ang.).
  12. ↑ Albert Frederick Calvert: Goya, an account of his life and works. New York: J. Lane, 1908, s. 140, kat. 237.
  13. ↑ Louisine W. Havemeyer: Sixteen to Sixty: Memoirs of a Collector. Susan Alyson Stein (red.). New York: National Gallery of Art Washington, 1993, s. 136. ISBN 978-1883145019.
  14. ↑ Alice Cooney Frelinghuysen: Splendid Legacy: The Havemeyer Collection. New York: Metropolitan Museum of Art, 1993, s. 222, kat. 292. ISBN 0-87099-664-9.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bartolomé_Sureda_y_Miserol_(obraz_Francisca_Goi)&oldid=67004580”