Biblioteka im. Szolema Alejchema w Białymstoku

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Biblioteka im. Szolema Alejchema w Białymstoku – biblioteka żydowska, założona w 1915 roku przez Noacha Głogowskiego jako biblioteka Żydowskiego Związku Młodzieży[1]. Mieściła się przy Synagodze Pułkowej. Była jednym z najważniejszych centrów kulturalnych międzywojennego Białegostoku, propagującym czytelnictwo i organizującym spotkania z żydowskimi pisarzami i dziennikarzami[1].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Książnica rozpoczęła swą działalność z księgozbiorem liczącym ok. 3000 książek podarowanych przez jej założyciela. W 1919 roku liczyła już 5 tysięcy książek po polsku, żydowsku, niemiecku i rosyjsku, później także po hebrajsku, francusku, angielsku i esperancku[1]. W tym samym roku otrzymała imię pisarza żydowskiego – Szolema Alejchema. W 1921 roku zbiory sięgnęły liczby 10 tysięcy, a w 1923 roku otwarto nową czytelnię. Trzy lata później wydzielono dział angielski.

Dzięki darowiznom osób prywatnych i organizacji księgozbiór biblioteki szybko się powiększał. W 1928 roku liczył już 30 526 książek. W tym samym roku zanotowano 86 245 wypożyczeń (w tym 41 915 książek polskich, a 34 671 żydowskich). W 1934 roku zbiory wyniosły 41 834 książki (dla porównania Miejska Biblioteka Publiczna dysponowała wówczas 16 706 książkami)[1], a liczba wypożyczeń wyniosła 130 tysięcy, co jest ogromnym wynikiem, zważywszy na fakt, że liczba mieszkańców Białegostoku w tym okresie nie przekroczyła nawet 100 tysięcy.

W zbiorach biblioteki najwięcej miejsca zajmowała literatura piękna i poezja (25 tysięcy), ale reprezentowana była również m.in. literatura pedagogiczna, książki dla dzieci, słowniki. Wśród książek dominowały żydowskie (13 930), polskie (12 292) i rosyjskie (10 462)[1].

Największą popularnością biblioteka cieszyła się wśród uczniów, nauczycieli, robotników i rzemieślników. Wszystkie te grupy otrzymywały zniżki[2].

W związku z trudną sytuacją gospodarczą państwa, dotacje miejskie na zakup książek i programy edukacyjne dla biblioteki ulegały systematycznemu zmniejszaniu – od 2000 zł w 1927 roku do 400 zł w 1935 r. Swoją działalność instytucja mogła kontynuować dzięki wsparciu Żydów białostockich zza oceanu[3] (m.in. Towarzystwa Pomocy Kulturalnej dla Białegostoku ze Stanów Zjednoczonych[4]).

W latach 1933–1937 Biblioteka wydała trzy „Biuletyny”[4].

W czasie II wojny światowej księgozbiór książnicy uległ rozproszeniu i zniszczeniu, a jego część została również wywieziona do Niemiec[2]. Co jakiś czas książki z sygnaturą Biblioteki im. Szolema Alejchema są przekazywane jako dary białostockim bibliotekom[5] lub też są przez nie zakupywane[6].

Miejsce, w którym znajdowała się biblioteka, leży na trasie Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego w Białymstoku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e A. Lechowski, Ul. Sienkiewicza 36. Największa biblioteka w mieście, „Kurier Poranny”: http://www.poranny.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20111120/ALBUMB/846628677.
  2. ↑ a b A. Zgiet, Książnica Podlaska dostała książki z biblioteki żydowskiej Szolem Alejchema, "Kurier Poranny": http://www.poranny.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20120604/BIALYSTOK/120609937
  3. ↑ R. Kobrin, Żydowski Białystok i jego diaspora, Fundacja Pogranicze, Białostocki Ośrodek Kultury, Sejny 2014, s. 161.
  4. ↑ a b Rafał Żebrowski: Biblioteka im. Szołema Alejchema. [dostęp 2018-04-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-08)].
  5. ↑ Książnica Podlaska dostała książki z biblioteki żydowskiej Szolem Alejchema
  6. ↑ Biblioteka Uniwersytecka w Białymstoku zakupiła książkę „Głód” Knuta Hamsuna

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Biblioteka_im._Szolema_Alejchema_w_Białymstoku&oldid=72376857”