Bitwa pod Nowymi Święcianami
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
10 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Przyczyna |
ofensywa Frontu Zachodniego | ||
| Wynik |
przegrana Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Bitwa pod Nowymi Święcianami – walki polskiego Białostockiego pułku strzelców i Słuckiego pułku strzelców z 60 pułkiem kawalerii z 3 Korpusu Gaja Gaja w okresie lipcowej ofensywy Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego w czasie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
W pierwszej dekadzie lipca przełamany został front polski nad Autą, a wojska Frontu Północno-Wschodniego gen. Stanisława Szeptyckiego cofały się pod naporem ofensywy Michaiła Tuchaczewskiego[1]. Naczelne Dowództwo nakazało powstrzymanie wojsk sowieckiego Frontu Zachodniego na linii dawnych okopów niemieckich z okresu I wojny światowej[2]. Ściągnięta z polsko-litewskiej linii demarkacyjnej 2 Dywizja Litewsko-Białoruska gen. Aleksandra Boruszczaka[3] obsadzała rubież obrony Skajtaszyle – Korkożyszki – Dubinka[3]. Oddziały IV Brygady Litewsko-Białoruskiej oraz 8 Dywizja Piechoty obsadziły linię Dzisny[4].
Walczące wojska[edytuj | edytuj kod]
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| 2 Dywizja Litewsko-Białoruska | gen. Aleksander Boruszczak | Front Północny |
| IV Brygada Litewsko-Bialoruska | ppłk Stefan Pasławski | |
| ⇒ Białostocki pułk strzelców | 2 D L-B | |
| → I/ Białostockiego ps | kpt. Lewicki | |
| ⇒ Słucki pułk strzelców | ||
| → I/ Słuckiego ps | 2 D L-B | |
| pociąg pancerny „Mściciel” | ||
 Armia Czerwona
| ||
| 10 Dywizja Kawalerii | 3 Korpus Kawalerii | |
| ⇒ 60 pułk kawalerii | 10 Dywizja Kawalerii | |
Walki pod Nowymi Święcianami[edytuj | edytuj kod]
Zaskoczone szybkością działania sowieckiego 3 Korpusu Kawalerii Gaja Gaja dowództwo polskie wysyłało na trasę jego przypuszczalnego marszu oddziały nie w pełni zorganizowanej i wyszkolonej 2 Dywizji Litewsko-Białoruskiej. 8 lipca 1920 do walki mogły wejść jedynie dwa bataliony Słuckiego pułku strzelców, batalion Białostockiego pułku strzelców i jedna bateria artylerii[5]. W tym samym czasie sowiecka 15 Dywizja Kawalerii zajęła Dukszty i weszła w rejon Ignalina. 9 lipca Sowieci uderzyli na stację Ignalino[6][7]. W wyniku zaciętych walk, na pole bitwy musiał osobiście przybyć Gaja Dmitrijewicz Gaj. Pod Ignalino skierował oddaną do dyspozycji korpusu 164 Brygadę Strzelców i jedną z brygad 10 Dywizji Kawalerii[6][8].
W Nowych Święcianach kwaterował sztab IV Brygady Litewsko-Białoruskiej z jej dowódcą ppłk. Stefanem Pasławskim[9]. W mieście znajdowały się też składy intendentury z dużymi zapasami żywności i amunicji. Kwaterowały tu bataliony Słuckiego i Białostockiego pułku strzelców oraz załoga pociągu pancernego „Mściciel”.
Już wieczorem 9 lipca 1920 sowiecki 60 pułk kawalerii dowodzony przez płk. Sosnowskiego wdarł się do Nowych Święcian i wywołał wiele zamieszania w oddziałach polskich. Jednak brak należytego rozpoznania i błędna ocena przeciwnika dokonana przez sztab IV Brygady Litewsko-Białoruskiej spowodowały, że miasto nie było przygotowane do obrony. Tymczasem dowódca sowieckiego 60 pułku kawalerii nocą z 9 na 10 lipca przygotował improwizowany pociąg pancerny, wyposażył go w zdobyczne działo i kilka ckm-ów i pod jego osłoną dokonał kolejnego uderzenia na Nowe Święciany. Atak kompletnie zaskoczył dowództwo polskiej brygady. Nie potrafiło ono zorganizować obrony, a jej pododdziały wycofały się w nieładzie, ponosząc przy tym wysokie straty. Około południa do miasta wkroczyły oddziały 15 Dywizji Kawalerii. W ręce Sowietów wpadło kilkuset jeńców, tabor kolejowy i niemal wszystkie zapasy nagromadzone przez polską intendenturę, których z powodu braku czasu nie zdążono ewakuować[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 49.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 277.
- ↑ a b Odziemkowski 1998 ↓, s. 147.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 409.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 154.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 155.
- ↑ Różycki i Dybkowski 1929 ↓, s. 22.
- ↑ Szabłowski i Suchomel 1929 ↓, s. 11.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 288.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Marian Różycki, Stefan Dybkowski: Zarys historii wojennej 79-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Stanisław Szabłowski, Franciszek Suchomel: Zarys historii wojennej 78-go Słuckiego pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.