Bolesław Pacanowski
| Data i miejsce urodzenia |
17 stycznia 1901 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 listopada 1977 |
| Zawód, zajęcie |
malarz, scenograf |
Bolesław Pacanowski (ur. 17 stycznia 1901 w Łodzi[1][2], zm. 8 listopada 1977 w hrabstwie Marin w Kalifornii[2]) – polski malarz i scenograf pochodzenia żydowskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Ukończył w Łodzi szkołę średnią i zdał egzamin maturalny. Następnie podjął naukę w Szkole Rysunku i Malarstwa Ryszarda Radwańskiego, w prywatnej szkole Maurycego Trębacza, a także pod kierunkiem Konstantego Mackiewicza. Do II wojny światowej pracował w biurach architektonicznych m.in. Jerzego Müntza, Józefa Łęczyckiego oraz swojego brata Hilarego Pacanowskiego[3].
Po wybuchu II wojny światowej wraz z rodziną przebywał w Białymstoku okupowanym przez ZSRR. W 1940 podjął pracę scenografa w teatrach operowych m.in. we Frunze i Zaporożu. Po ataku Niemiec na Związek Radziecki został rozdzielony z rodziną, która została wywieziona do obozów koncentracyjnych. W 1946 powrócił do Polski. W 1947 został członkiem Spółdzielni Pracy Artystyczno-Malarskiej „Sztuka”, w ramach której w malarsko-rzeźbiarskim studiu zajmował się projektowaniem i wykonywaniem prac z zakresu sztuki użytkowej (plakatów, grafik książkowych, rysunku prasowego i sztuki stosowanej). Był także członkiem stowarzyszenia „Grupa Ośmiu”, do którego należeli także: Majer Apelbaum, Mojżesz Boruszek, Rafał Chwoles, Karol Piasecki, Adam Muszka, Irena Adler-Molga i Józef Pasmanik. Pacanowski był również scenografem – tworzył scenografie dla sceny żydowskiej. Od 1952 pracował w Młodzieżowym Domu Kultury w Łodzi. W 1969 wraz z drugą żoną wyjechał do Stanów Zjednoczonych[3].
26 projektów scenografii Pacanowskiego, z lat 50. XX w. zrealizowanych na potrzeby Państwowego Teatru Żydowskiego im. E. R. Kamińskiej z siedzibą w Łodzi[4], znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Żydów Polskich Polin. W swoich pracach Pacanowski wykorzystywał motywy z międzywojennej tradycji sztuki żydowskiej, m.in. żydowskie motywy religijne i kulturalne i ludowe, m.in. „Portret Mendele Mojchera Sforima”, „Muzykanci żydowscy” oraz odwołania do techniki kucia w metalu[3].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był synem kupca Piotra (Pinkusa) Pacanowskiego i Heleny (Hendli) z domu Gajzler[2]. Miał 8 rodzeństwa, w tym: brata Hilarego Pacanowskiego – architekta, siostry: Natalię Pacanowską-Haltrecht – historyczkę sztuki, Ewę Pacanowską – aktorkę i Różę „Zulę” Pacanowską – aktorkę i polityczkę[3].
Jego pierwszą żoną była Millicent (Mary) z domu Flatau, z którą miał dwie córki. Żona i młodsza córka Aleksandra zginęły w obozie koncentracyjnym Treblince, zaś starsza – Aleksandra – przeżyła KL Auschwitz i wyjechała do Wielkiej Brytanii[3]. Jego drugą żoną w 1944 została Wiera (Wenera) z domu Kataszow, z którą miał syna Anatola[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Legitymacja ubezpieczeniowa Bolesława Pacanowskiego [online], wmuzeach.pl [dostęp 2023-08-30] (pol.).
- ↑ a b c Ben Boleslaw Pacanowski 1901-1977 – Ancestry® [online], www.ancestry.com.au [dostęp 2023-08-30] (ang.).
- ↑ a b c d e f Bolesław Pacanowski – między Łodzią a Ameryką [online], wmuzeach.pl [dostęp 2023-08-31] (pol.).
- ↑ Prace Bolesława Pacanowskiego w zbiorach Muzeum POLIN [online], Muzeum POLIN.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Fotografia Bolesława Pacanowskiego.