Brachysola
 Brachysola coerulea | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Brachysola | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Brachysola Rye Nuytsia 13: 332 (2000)[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Brachysola – rodzaj roślin z rodziny jasnotowatych. Obejmuje dwa gatunki występujące w południowo-zachodniej Australii, na wschód od Perth[5]. Brachysola coerulea jest rozpowszechniony, natomiast B. halganiacea jest rzadziej spotykany i słabiej poznany. Oba gatunki rosną na glebach piaszczystych, laterytowych, w zbiorowiskach zaroślowych i w widnych lasach – zarówno z dominacją eukaliptusów (mallee), jak i akacji oraz Grevillea[5].
Nazwa naukowa utworzona została z greckich słów brachys (krótki) i solen (rurka lub kanał) – w nawiązaniu do krótkiej rurki korony kwiatu[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Krzewy o pędach pokrytych gwiazdkowatymi włoskami (w obrębie kwiatostanów występują też włoski gruczołowate). Młode pędy obłe na przekroju, gęsto owłosione[5].
- Liście
- Siedzące i gęsto owłosione od spodu. U B. coerulea skupione w nibyokółkach po 4, równowąskie lub lancetowate, u B. halganiacea naprzeciwległe, wąskojajowate i jajowate[5].
- Kwiaty
- Zebrane w szczytowe kwiatostany wiechowate, składające się z wierzchotek liczących od 1 do 7 kwiatów. Kielich zrosłodziałkowy, ale szerszy niż dłuższy, zakończony 5 trójkątnymi i zaostrzonymi ząbkami. Kielich z zewnątrz jest owłosiony, wewnątrz nagi. Powiększa się w czasie owocowania. Korona jest 5-łatkowa, szersza niż dłuższa, niebieskofioletowa, z silniej wybarwioną częścią środkową, z żółto zabarwioną gardzielą. Rurka korony jest krótsza od wolnych i szeroko rozpostartych łatek korony. Łatki są szerokojajowate, tępo zakończone; dolna jest największa. Pręciki są cztery, nieco dwusilne – dolna para jest dłuższa od górnej. Zalążnia jest ciemnopurpurowa, czterokomorowa; w każdej komorze z pojedynczym zalążkiem. Szyjka słupka długa, nitkowata, naga, fioletowa i na szczycie rozwidlona[5].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Pierwszym odkrytym przedstawicielem współcześnie wyróżnianego rodzaju był opisany w 1876 roku gatunek Chloanthes halganiacea, zaliczony do rodzaju Chloanthes i sekcji Brachysolenia. W 1904 Diels i Pritzel przenieśli sekcję do rodzaju Pityrodia i wyróżnili dwa gatunki. Odrębność morfologiczna i ujawniony w badaniach genetycznych parafiletyzm, tradycyjnie ujmowanego rodzaju Pityrodia, spowodował wyodrębnienie sekcji w randze odrębnego rodzaju w 2004 roku[5].
Rodzaj z plemienia Chloantheae, podrodziny Prostantheroideae i rodziny jasnotowatych Lamiaceae[6].
- Wykaz gatunków[3]
- Brachysola coerulea (F.Muell. & Tate) Rye
- Brachysola halganiacea (F.Muell.) Rye
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2023-08-31] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2023-08-31] (ang.).
- ↑ a b Brachysola Rye. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2023-08-31].
- ↑ K. Kubitzki (red.): The Families and Genera of Vascular Plants. VII. Flowering Plants. Dicotyledons. Lamiales. Berlin, Heidelberg: Springer, 2004, s. 207. ISBN 978-3-642-62200-7.
- ↑ a b c d e f g h B.L. Rye, Brachysola (Lamiaceae: Prostantheroideae), a new Western Australian genus, „Nuytsia”, 13 (2), 2000, s. 331-338 [dostęp 2023-08-31].
- ↑ Genus Brachysola (F. Muell.) Rye, [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [online], USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System [dostęp 2023-08-31].