Bronisław Deskur
| major | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1863 |
| Główne wojny i bitwy | |
Bronisław Deskur (ur. 17 października 1835 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1895 we Lwowie) – powstaniec styczniowy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Jana Deskura i Barbary Jozafaty z Grzymałów[1]. Pochodził ze spolonizowanej rodziny o francuskich korzeniach[2].
Uczył się w szkole powszechnej w Łukowie, następnie w Szkole Agronomicznej w Warszawie. Ożenił się około 1855 roku i zamieszkał w majątku Niegów. W tym czasie sprowadził osadników zza Bugu i osadził ich na zasadzie oczynszowania, tworząc nową wieś, Deskurów[3].
W 1859 rodzina Deskurów mieszkała w Głuchych Laskowach. W 1860 roku, prawdopodobnie po sprzedaży Niegowa, Bronisław Deskur zakupił majątek Horostyta koło Włodawy.
Był jednym z założycieli „organizacji powstańczej” w północnych powiatach województwa. Organizacja ta miała propagować patriotyzm i ideę walki o niepodległość oraz przygotowywać powstanie zbrojne. W maju 1861 Bronisław Deskur otrzymał (przez posłańca od stronnictwa białych) nominację na starostę włodawskiego, z której jednak zrezygnował w kilka tygodni później na skutek różnic poglądowych[4]. W grudniu 1862 roku organizacja liczyła około 8 tysięcy osób zaprzysiężonych, mając na uzbrojeniu około 300 sztuk broni myśliwskiej[5].
Bronisław Deskur dowodził uderzeniem sił powstańczych na Radzyń 22 stycznia 1863. Oddział uzbrojony w 40 strzelb i 100 kos zdobył 10 armat, lecz nie mógł ich zabrać ze sobą. 15 lutego brał udział w potyczce pod Warelami, a 4 i 5 maja w bitwie pod Stokiem. 13 maja 1863 dowodził kawalerią w zasadzce na pociąg wojskowy w okolicach Kietlanki. 23 maja 1863 roku uczestniczył w bitwie pod Łączką[6]. Służył w oddziałach powstańczych Ignacego Myszkowskiego i Karola Fryczego[7].
W kilka tygodni po bitwie pod Łączką został mianowany majorem kawalerii i włączony do oddziału pułkownika Heindreicha. Latem 1863 roku otrzymał misję utworzenia lotnego dywizjonu Strzelców Konnych w Galicji, na co otrzymał 30 tysięcy rubli. W połowie sierpnia był w Krakowie, gdzie spotkał się z żoną[8].
Misja nie powiodła się, Deskur został aresztowany i osadzony we Lwowie, później w Ołomuńcu, skąd udało mu się uciec. Powtórnie aresztowany i więziony w Rzeszowie i Opawie, skąd powtórnie uciekł[8].
W marcu 1864 roku Bronisław Deskur udał się na emigrację, początkowo do Drezna, a później do Paryża, gdzie osiadł na dłużej, otrzymując zasiłek od rządu francuskiego i pracując jako pracownik fizyczny w destylarni wódek. Nie mogąc podołać ciężkiej pracy, zdecydował się przeprowadzić do miasteczka Lure, gdzie jego ojciec był kiedyś komendantem miasta i dobrze zapisał się w pamięci jego mieszkańców. W Lure pracował krótko jako agent towarzystwa ubezpieczeniowego. Z czasem odzyskał 20 tysięcy franków za majątek Horostyte i założył dobrze prosperujący sklep[9].
W 1872 Bronisław Deskur wraz z rodziną przeniósł się do Małopolski. Przez jakiś czas dzierżawił majątek Niebyłów, później przeprowadził się do Lwowa i pracował w fabryce maszyn, a po jej upadku organizował polowania dla księcia Sapiehy. Tenże dał mu posadę na czas Wystawy Krajowej. W tym czasie Deskur została współzałożycielem Lwowskiego Towarzystwa Demokratycznego, działał w Stronnictwie Ludowym[10].
Zmarł we Lwowie 16 sierpnia 1895. Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie[2].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
W Radzyniu Podlaskim nazwano jego imieniem ulicę[11].
W Deskurowie odsłonięto tablicę upamiętniającą[3].
W 1994 roku pamiątkową tablicę odsłonięto w Lure[10].
Postać Deskura opisywał Józef Piłsudski w swej książce Rok 1863[12].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bronisław Deskur h. Góra Złotoskalista [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2023-10-05].
- ↑ a b Bronisław Deskur – Sancygniów [online], sancygniow.ejoo.pl [dostęp 2023-10-05].
- ↑ a b Deskurów – odsłonięcie tablicy upamiętniającej Bronisława Deskura – Sancygniów [online], sancygniow.ejoo.pl [dostęp 2023-09-28].
- ↑ Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 20–23.
- ↑ Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 38.
- ↑ Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 76.
- ↑ Bronisław Deskur [online], genealogia.okiem.pl [dostęp 2023-10-05].
- ↑ a b Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 78.
- ↑ Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 78–81.
- ↑ a b Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 82.
- ↑ Robert Mazurek, Ulica Bronisława Deskura w Radzyniu Podlaskim [online], Kocham Radzyń Podlaski, 8 czerwca 2022 [dostęp 2023-09-28] (pol.).
- ↑ Stachecki i Wróbel 2016 ↓, s. 40.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paweł Stachecki, Konrad Wojciech Wróbel: Major Bronisław Deskur – przyjaciel, obrońca włościan. 2016.