Bukfel
Bukfel (także bukfajl) – dawne narzędzie ślusarskie, rodzaj piłki o możliwych wielu brzeszczotach. Służyło do wycinania kształtu tzw. brody klucza, czyli tej części, którą umieszcza się wewnątrz kłódki lub zamka, a której kształt odpowiada zastawkom mechanizmu zamka. Nazwa pochodzi z języka niemieckiego Bogenfeile czyli pilnik.
Bukfel składał się z solidnej, metalowej ramy, w której umieszczało się kilka brzeszczotów różnej grubości (czasem nazywano je po prostu pilnikami). Mocowane były na różnych wysokościach, odpowiednio do układu zastawek konkretnego egzemplarza kłódki czy zamka. Dzięki temu można było szybko wyciąć ten sam wzór na kilku kluczach. Narzędzie było popularne w Galicji od XIX wieku i używane przez kłódkarzy i ślusarzy do końca XX wieku. Używane było powszechnie w Świątnikach Górnych, gdzie ręcznie produkowano kłódki od XVIII wieku.
Przewodniczący Rady Języka Polskiego wypowiedział się[1] na temat pisowni nazwy tego narzędzia powołując się na Słownik języka polskiego Jana Karłowicza z 1900 roku[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Opinia przewodniczącego Rady Języka Polskiego o pisowni wyrazu „bukfel”
- ↑ Słownik języka polskiego pod redakcją: Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego, Warszawa 1900 r.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Bruchnalski, Terminologia kłódkarska w Świątnikach Górnych pod Krakowem, Kraków 1891.
- Słownik języka polskiego pod redakcją : Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwiedzkiego, Warszawa 1900 r.
- Rafał Kopp,Przemysł kłódkarski w Świątnikach Górnych w latach 1850–1914., praca dyplomowa pod kierunkiem dr Huberta Chudzio, Uniwersytet Pedagogiczny, Wydział Humanistyczny Instytut Historii, Kraków 2010
- Wyraz „bukfel” w witrynie WWW Rady Języka Polskiego