Bukko

Bukko
	; Agathosma betulina
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	rutowate
Rodzaj	bukko
	Nazwa systematyczna
	Agathosma Klotzsch; W. C. H. Peters, Naturwiss. Reise Mossambique Bot. 294. 1861
	Typ nomenklatoryczny
	A. bojeri Klotzsch
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Bukko (Agathosma) – rodzaj roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae). Obejmuje ok. 140 gatunków^[4]. Występują one w południowej Afryce, z największym zróżnicowaniem w południowo-zachodniej części Kraju Przylądkowego. Są to krzewy, często niewielkie i z powodu drobnych liści podobne do wrzosu. Zawierają olejki eteryczne i niektóre gatunki uprawiane są w celu pozyskania tzw. olejku bukko o działaniu moczopędnym. Do częściej uprawianych należy bukko brzozowe (A. betulina) dostarczające nie tylko olejków o działaniu diuretycznym, ale także dodatku spożywczego o aromacie i smaku czarnej porzeczki. Roślina stosowana jest także przy leczeniu stanów zapalnych stawów^[5].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z rodzajów roślin z rodziny rutowatych (Rutaceae) z rzędu mydleńcowców (Sapindales)^[2]. W obrębie rodziny reprezentuje podrodzinę Toddalioideae i plemię Diosmeae^[6].

Wykaz gatunków^[4]

Agathosma abrupta Pillans
Agathosma acocksii Pillans
Agathosma acutissima Dümmer
Agathosma adenandriflora Schltr.
Agathosma adenocaulis Eckl. & Zeyh.
Agathosma adnata Pillans
Agathosma aemula Schltr.
Agathosma affinis Sond.
Agathosma alaris Cham.
Agathosma alligans I.Williams
Agathosma alpina Schltr.
Agathosma alticola Schltr. ex Dümmer
Agathosma anomala E.Mey. ex Sond.
Agathosma apiculata G.Mey. ex Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma asperifolia Eckl. & Zeyh.
Agathosma barnesiae Compton
Agathosma bathii (Dümmer) Pillans
Agathosma betulina (P.J.Bergius) Pillans
Agathosma bicolor Dümmer
Agathosma bicornuta R.A.Dyer
Agathosma bifida Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma bisulca Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma blaerioides Cham.
Agathosma bodkinii Dümmer
Agathosma capensis (L.) Dümmer
Agathosma capitata Sond.
Agathosma cedrimontana Dümmer
Agathosma cephalodes E.Mey. ex Sond.
Agathosma cerefolia (Vent.) Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma ciliaris (L.) Druce
Agathosma ciliata (L.) Link
Agathosma clavisepala R.A.Dyer
Agathosma collina Eckl. & Zeyh.
Agathosma concava Pillans
Agathosma conferta Pillans
Agathosma cordifolia Pillans
Agathosma corymbosa (Montin) G.Don
Agathosma craspedota E.Mey. ex Sond.
Agathosma crassifolia Sond.
Agathosma crenulata (L.) Pillans
Agathosma decurrens Pillans
Agathosma dentata Pillans
Agathosma dielsiana Schltr. ex Dümmer
Agathosma distans Pillans
Agathosma divaricata Pillans
Agathosma dregeana Sond.
Agathosma elata Sond.
Agathosma elegans Cham.
Agathosma eriantha (Steud.) Steud.
Agathosma esterhuyseniae Pillans
Agathosma florida Sond.
Agathosma florulenta Sond.
Agathosma foetidissima (Bartl. & H.L.Wendl.) Pirotta & Chiov.
Agathosma foleyana Dümmer
Agathosma fraudulenta Sond.
Agathosma geniculata Pillans
Agathosma giftbergensis E.Phillips
Agathosma glabrata Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma glandulosa (Thunb.) Sond.
Agathosma gnidiiflora Dümmer
Agathosma gonaquensis Eckl. & Zeyh.
Agathosma hirsuta Pillans
Agathosma hispida (Thunb.) F.Dietr.
Agathosma hookeri Sond.
Agathosma humilis Sond.
Agathosma imbricata (L.) Willd.
Agathosma insignis (Compton) Pillans
Agathosma involucrata Eckl. & Zeyh.
Agathosma joubertiana Schltdl.
Agathosma juniperifolia Bartl.
Agathosma kougaensis Pillans
Agathosma krakadouwensis Dümmer
Agathosma lanceolata (L.) Engl.
Agathosma lancifolia Eckl. & Zeyh.
Agathosma latipetala Sond.
Agathosma leptospermoides Sond.
Agathosma linifolia (Licht. ex Schult.) Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma longicornu Pillans
Agathosma marifolia Eckl. & Zeyh.
Agathosma marlothii Dümmer
Agathosma martiana Sond.
Agathosma microcalyx Dümmer
Agathosma microcarpa (Sond.) Pillans
Agathosma minuta Schltdl.
Agathosma mirabilis Pillans
Agathosma mucronulata Sond.
Agathosma muirii E.Phillips
Agathosma mundii Schltdl. & Cham.
Agathosma namaquensis Pillans
Agathosma odoratissima (Montin) Pillans
Agathosma orbicularis (Thunb.) Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma ovalifolia Pillans
Agathosma ovata (Thunb.) F.Dietr.
Agathosma pallens Pillans
Agathosma pattisonae Dümmer
Agathosma peglerae Dümmer
Agathosma pentachotoma E.Mey. ex Sond.
Agathosma phillipsii Dümmer
Agathosma pilifera Schltdl.
Agathosma planifolia Sond.
Agathosma propinqua Sond.
Agathosma puberula (Steud.) Fourc.
Agathosma pubigera Sond.
Agathosma pulchella (L.) Link
Agathosma pungens (E.Mey. ex Sond.) Pillans
Agathosma purpurea Pillans
Agathosma recurvifolia Sond.
Agathosma rehmanniana Dümmer
Agathosma riversdalensis Dümmer
Agathosma robusta Eckl. & Zeyh.
Agathosma roodebergensis Compton
Agathosma rosmarinifolia (Bartl.) I.Williams
Agathosma rubricaulis Dümmer
Agathosma rudolphii I.Williams
Agathosma sabulosa Sond.
Agathosma salina Eckl. & Zeyh.
Agathosma scaberula Dümmer
Agathosma sedifolia Schltdl.
Agathosma serpyllacea (Schult.) Licht. ex Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma serratifolia (Curtis) Spreeth
Agathosma sladeniana Glover
Agathosma spinescens Dümmer
Agathosma spinosa Sond.
Agathosma squamosa (Willd. ex Schult.) Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma stenopetala (Steud.) Steud.
Agathosma stenosepala Pillans
Agathosma stilbeoides Dümmer
Agathosma stipitata Pillans
Agathosma stokoei Pillans
Agathosma subteretifolia Pillans
Agathosma tabularis Sond.
Agathosma thymifolia Schltdl.
Agathosma trichocarpa Holmes
Agathosma tulbaghensis Dümmer
Agathosma umbonata Pillans
Agathosma unicarpellata (Fourc.) Pillans
Agathosma venusta (Eckl. & Zeyh.) Pillans
Agathosma virgata (Lam.) Bartl. & H.L.Wendl.
Agathosma zwartbergensis Pillans

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-02-09] (ang.).
↑ ^a ^b Agathosma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2014-02-09].
↑ ^a ^b Agathosma Willd., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-24] .
↑ David J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants. Cambridge University Press, 1997, s. 16. ISBN 0-521-41421-0.
↑ Genus: Agathosma. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2014-02-09].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2014-02-09] (ang.).

[ing-3] Agathosma. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2014-02-09].

[powo-4] Agathosma Willd., [w:] Plants of the World online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2023-01-24] .

[mabberley-5] David J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants. Cambridge University Press, 1997, s. 16. ISBN 0-521-41421-0.

[grin-6] Genus: Agathosma. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2014-02-09].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]