Cancer (rodzaj)
| Cancer[1] | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
| Okres istnienia: miocen–dziś | |||
 krab kieszeniec | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Infrarząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj |
Cancer | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Cancer pagurus Linnaeus, 1758 | |||
| Synonimy | |||
| |||
.jpg)
Cancer – rodzaj skorupiaków z infrarzędu krabów z rodziny Cancridae.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Kraby te mają krótkie szczypce z krótkimi oboma palcami. Propodit szczypiec ma krawędzie górną i dolną kilowate, a na zewnętrznej powierzchni zwykle 3–4 ziarenkowane listewki. Krawędź dystalna propoditu szczypiec ustawiona jest mniej więcej pod kątem 90° w stosunku do jego krawędzi górnej. Krawędzie tnące palców wyposażone są w duże, tępe zęby[2].
Długość jajowatego w obrysie karapaksu tych krabów wynosi od 58 do 66% największej jego szerokości. Jego krawędź frontalna słabo wystaje przed orbitalne, a łączna długość tych krawędzi wynosi od 22 do 29% największej jego szerokości. Na krawędzi frontalnej znajduje się 5 kolców włącznie z wewnętrznymi orbitalnymi[2], na krawędziach przednio-bocznych po 9 dość niskich, płatowatych i oddzielonych głębokimi szczelinami kolców[3], a na lekko wklęsłych krawędziach tylno-bocznych zwykle po 1 kolcu. Krawędzie tylno-boczne i tylna są obrzeżone. W regionie frontalnym karapaksu biegnie ku tyłowi bruzda, biorąca początek przy środkowym kolcu frontalnym. Poszczególne regiony karapaksu są zazwyczaj słabo wyodrębnione, najlepiej widoczne w części osiowej[2]. Regiony hepatyczny i epigastryczny karapaksu są płaskie do delikatnie wypukłych[3].
Taksonomia i ewolucja[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy naukowy opis rodzaju Cancer został opublikowany przez Karola Linneusza w 10. wydaniu Systema Naturae z 1758. Linneusz zaliczył doń wszystkie opisane wówczas skorupiaki. Pierre André Latreille zawęził w Histoire naturelle, générale et particulière des Crustacés et des Insectes z 1802 definicję rodzaju do pojedynczej grupy krabów[3], a w 1817 wyznaczył kraba kieszeńca (C. pagurus) jego gatunkiem typowym[4].
W 1975 J. Dale Nations wyróżnił podrodzaje Cancer (Glebocarcinus), Cancer (Metacarcinus) i Cancer (Romaleon), które potem wyniesiono do rangi odrębnych rodzajów[3]. Według pracy Schrama i Nga z 2012 do rodzaju Cancer należy 8 gatunków współczesnych, a według pracy Schweitzera i Feldmanna z 2000 jeszcze 3 wymarłe[3][2]:
- Cancer bellianus Johnson, 1861
- Cancer borealis Stimpson, 1859
- †Cancer fissus Rathbun, 1908
- †Cancer fujinaensis Sakumoto, Karasawa et Takayasu, 1992
- Cancer irroratus Say, 1817
- Cancer johngarthi Carvacho, 1989
- Cancer pagurus Linnaeus, 1758 – krab kieszeniec
- †Cancer parvidens Collins et Fraaye, 1991
- Cancer plebejus Poeppig, 1836
- Cancer porteri Rathbun, 1930
- Cancer productus J.W. Randall, 1840
Najstarsze skamieniałości z tego rodzaju pochodzą z miocenu, z terenu Japonii i należą do C. fujinaensis. W związku z tym przypuszcza się, że takson ten wyewoluował w północnym Pacyfiku i stamtąd rozprzestrzenił się na resztę tego oceanu oraz Atlantyk, przekraczając w pliocenie lub plejstocenie równik i Przesmyk Panamski[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cancer, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e Carrie E. Schweitzer, Rodney M. Feldmann. Re-evaluation of the Cancridae Latreille, 1802 (Decapoda: Brachyura) including three new genera and three new species. „Contributions to Zoology”. 69 (4), s. 223–250, 2000.
- ↑ a b c d e Frederick R. Schram, Peter K. L. Ng. What is Cancer?. „Journal of Crustacean Biology”. 32 (4), s. 665–672, 2012. DOI: 10.1163/193724012X640650.
- ↑ P.K.L. Ng, D. Guinot, P.J.F. Davie. Systema Brachyurorum: Part I. An annotated checklist of extant Brachyuran crabs of the world. „Raffles Bulletin of Zoology”. 17, s. 1–286, 2008. [zarchiwizowane z adresu 2011-06-06].