Carta Pisana
Carta Pisana – najstarszy zachowany portolan, datowany na koniec XIII wieku. Obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej Francji w Paryżu.
Mapa powstała około 1275–1300 roku[1][2]. Wykonano ją na karcie pergaminowej o wymiarach 0,5×1,05 m. Zachowała się w złym stanie, co świadczy o tym, że swego czasu była intensywnie eksploatowana[2]. Autor i pierwotny właściciel mapy są nieznani[2]. Przypuszczalnie została opracowana w Genui[3], zaś nazwę Carta Pisana nadano jej z tego powodu, że później należała do rodziny bogatych kupców z Pizy[1].
Na mapie zaznaczono dokładną linię brzegową Morza Śródziemnego i Morza Czarnego, z naniesionymi prostopadle do niej nazwami około tysiąca portów i obiektów nadmorskich. Kontur zachodnich wybrzeży Europy ukazano natomiast schematycznie, Wielka Brytania przedstawiona została tylko ogólnikowo, w nieforemnym kształcie[1][2]. Umieszczony koło Akki symbol krzyża jest jedną ze wskazówek do datowania portolanu – twierdza ta została bowiem w 1291 roku zdobyta i zrównana z ziemią przez muzułmanów[2]. Anonimowy autor posłużył się podziałką liniową, co stanowi ewenement na tle innych ówczesnych map. Podziałkę narysowano w formie nałożonych na mapę dwóch okręgów podzielonych na części opisane kierunkami świata. Na obszarze Afryki Północnej, nie objętej okręgami, umieszczono natomiast siatkę kwadratów[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Jan A. Wendt: Skarby kartografii. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 60. ISBN 978-83-213-4767-7.
- ↑ a b c d e f Jerry Brotton: Słynne mapy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2016, s. 52-55. ISBN 978-83-213-4958-9.
- ↑ Mieczysław Sirko: Zarys historii kartografii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999, s. 33. ISBN 83-227-1293-6.