Cerkiew św. św. Kosmy i Damiana w Lukovie

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana
	; Elewacja frontowa
Państwo	Słowacja
Kraj	preszowski
Miejscowość	Lukov
Wyznanie	greckokatolickie
Kościół	Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowackiego
Wezwanie	świętych Kosmy i Damiana
Historia
Data zakończenia budowy	1813
Poprzednie wyznanie	Świętego Jana Chrzciciela
Dane świątyni
Liczba naw	1
	Położenie na mapie kraju preszowskiego Lukov-Venecia, cerkiew
	Położenie na mapie Słowacji Lukov-Venecia, cerkiew
	49°17′30,2″N 21°04′29,4″E/49,291722 21,074833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Lukovie – cerkiew greckokatolicka we wsi Lukov w powiecie Bardejów na Słowacji.

Wzniesiona w zachodniej części wsi zwanej Venécia. Według tradycji zbudowana w latach 1708-09, remontowana w 1740 r.^[1] lub też dopiero zbudowana w 1740 r.^[2] W późniejszych latach przebudowana (przykrycie prezbiterium, przesunięcie wieży ku zachodowi). Zaliczana do starszego wariantu północno-zachodniego typu drewnianych cerkwi łemkowskich^[2].

Wzniesiona na wzgórzu nad wsią, na dość stromym stoku wymagającym wysokiej kamiennej podmurówki pełniącej rolę podpiwniczenia. Orientowana (prezbiterium po stronie odstokowej). Drewniana, konstrukcji zrębowej, kryta gontem. Dwudzielna: nawa na rzucie prostokąta, z wyodrębnionym wewnętrznie babińcem, którego zrąb jest niższy od zrębu nawy; na jego przedłużeniu wieża konstrukcji słupowo-ramowej o pochyłych ścianach obitych gontem, z izbicą zwieńczoną wysmukłym, ośmiopolowym hełmem namiotowym. Nad nawą kopuła namiotowa, łamana uskokowo, zwieńczona daszkiem analogicznym jak na wieży. Pozostałe pomieszczenia kryte dachami dwuspadowymi, z nich na kalenicy nad prezbiterium niewielka wieżyczka z wysmukłym cebulastym hełmem. Szczyty wszystkich trzech daszków zwieńczone kutymi krzyżami kowalskiej roboty.

Elewacja boczna
Wnętrze
Wieża

Przyziemie wieży otwarte od strony południowej, przechodzi w wąski ganek biegnący wzdłuż południowych ścian babińca i nawy pod okapami dachów. Od strony zachodniej i północnej przyziemie wieży, podobnie jak prezbiterium i izbica wieży, szalowane pionowo deskami. Pomieszczenie w wieży (kruchta) otwarte od góry, przekryte dopiero deskowaną podłogą izbicy. Nad prezbiterium i babińcem stropy na belkach.

Wewnątrz ikonostas z XVIII w. i cenne ikony z XVI i XVII w. Ikony namiestne ikonostasu napisał w 1736 r. Andrej Gajecký. Dzwony pochodzą z lat 1755 i 1886.

Tuż poniżej cerkwi murowana z kamieni bramka, kryta gontowym daszkiem – prawdopodobnie pozostałość po dawnym ogrodzeniu obiektu.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Kovačovičová-Puškárova B., Puškár I.: Drevené kostoly (...)
↑ ^a ^b Brykowski R.: Łemkowska drewniana architektura cerkiewna (...)

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Brykowski Ryszard: Łemkowska drewniana architektura cerkiewna w Polsce, na Słowacji i Rusi Zakarpackiej, Zakład narodowy im. Ossolińskich - Wydawnictwo, Wrocław 1986, ISBN 83-04-01989-2;
Kordováner Juraj, Cihovičová Eva, Šír Zdeněk (red.): Čergov. Turistická mapa. 1:50.000, 2. vydanie, VKÚ a.s., Harmanec 2002, ISBN 80-8042-233-8;
Kovačovičová-Puškárova Blanka, Puškár Imrich: Drevené kostoly východného ritu na Slovensku, Prešov 1971.

[1] Kovačovičová-Puškárova B., Puškár I.: Drevené kostoly (...)

[Bryk-2] Brykowski R.: Łemkowska drewniana architektura cerkiewna (...)

[1]

[2]