Cerkiew św. Jerzego w Moskwie (Priesnienskij)

Cerkiew Wielkiego Męczennika Jerzego Zwycięzcy

Храм Великомученика Георгия Победоносца

7734000000
cerkiew parafialna
Widok ogólny cerkwi: starsza część (biała) pełni funkcje liturgiczne, nowa (ceglana) została przebudowana na szkołę
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	św. Jerzego Zwycięzcy
Wspomnienie liturgiczne	23 kwietnia/6 maja
Historia Data zakończenia budowy 1807 Data zamknięcia 1929/1930 Aktualne przeznaczenie szkoła (częściowo), czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1993 Fundator Jerzy, książę Kartlii (pierwsza cerkiew)
Dane świątyni Styl klasycystyczny, neobizantyjski Architekt Wasilij Srietienski (nowa część) Świątynia • materiał bud. • kamień, cegła Kopuła • liczba kopuł 2 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 3 Świętych Piotra i Pawła, Narodzenia Pańskiego
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew Wielkiego Męczennika Jerzego Zwycięzcy
Położenie na mapie Rosji Cerkiew Wielkiego Męczennika Jerzego Zwycięzcy
55°45′57,0″N 37°34′35,6″E
Strona internetowa

Cerkiew św. Jerzego – prawosławna cerkiew w Moskwie, w strukturach dekanatu centralnego eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Jedyna moskiewska świątynia prawosławna, w której część nabożeństw odprawiana jest w języku gruzińskim. Obiekt znajduje się w rejonie Priesnienskij, na ul. Bolszaja Gruzinskaja 13, przy placu Gruzińskim.

Historia

Cerkiew położona jest na terenie dawnej gruzińskiej kolonii w Moskwie, w jej okolicy znajdował się pałac króla Kartlii Wachtanga VI. Na miejscu świątyni pierwotnie znajdowała się inna prawosławna budowla sakralna pod wezwaniem św. Jana Teologa, wzniesiona w XVII w. i zniszczona przez pożar w połowie kolejnego stulecia. Syn króla Wachtanga VI, Jerzy, zwrócił się do metropolity moskiewskiego Platona z prośbą o zgodę na budowę nowej cerkwi. Otrzymał ją w 1749. Najprawdopodobniej Jerzy sam ufundował drewnianą budowlę, zaś jej konsekracji dokonał gruziński arcybiskup Józef (Kobulaszwili). Od początku istnienia świątyni nabożeństwa w niej odprawiane były w języku gruzińskim. W świątyni przechowywano szereg cennych dla Gruzinów relikwii i przedmiotów, w tym krzyż świętej Nino Oświecicielki Gruzji. Przy obiekcie działała biblioteka, w której gromadzono zabytkowe rękopisy cerkiewnosłowiańskie oraz gruzińskie. Od 1864 przy cerkwi prowadzono dom opieki dla mniszek w podeszłym wieku.

W 1779 budynek został niemal całkowicie zniszczony przez pożar. Na jego miejscu wzniesiono cerkiew murowaną, oddaną do użytku i poświęconą w 1800. W XIX w. obiekt był kilkakrotnie poszerzany. W 1807 bracia Cycjanow (z pochodzenia Gruzini, z rodu Ciciszwili) ufundowali budowę bocznego ołtarza Świętych Piotra i Pawła, jak również przekazali świątyni krzyż ołtarzowy, Ewangeliarz i komplet ksiąg liturgicznych oraz naczynia liturgiczne. Michaił Cycjanow był ktitorem cerkwi św. Jerzego przez 25 lat. W 1841 w budynku pojawił się nowy ikonostas, zaś w 1870 podwyższono dzwonnicę. Najpoważniejszej przebudowy obiektu dokonano w 1897, gdy cerkiew została poszerzona o nową część wykonaną w stylu neobizantyjskim według projektu Wasilija Srietienskiego.

Budynek pozostawał w rękach prawosławnej parafii do 1930 (lub według innego źródła do 1929). Zaadaptowany na cele świeckie (wieczorowe technikum elektromechaniczne), został ponownie przebudowany: zniszczono część kopuły i dzwonnicę, we wnętrzu zbudowano ścianki działowe. W 1993 Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał starszą część budynku; w pomieszczeniach dobudowanych w 1897 nadal mieści się szkoła.