Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego w Witebsku

Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego
Свята-Васкрасенская (Рынкавая) царква
	212Г000086
	cerkiew parafialna
	; Odbudowana cerkiew
Państwo	Białoruś
Obwód	witebski
Miejscowość	Witebsk
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	witebska i orszańska
Wezwanie	Zmartwychwstania Pańskiego
Wspomnienie liturgiczne	Pascha
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1740
Data zakończenia budowy	1750
Data poświęcenia	1834
Aktualne przeznaczenie	czynna świątynia prawosławna
Data zniszczenia; • przez	1936; władze radzieckie
Data odbudowy	2005–2009
Poprzednie wyznanie	greckokatolickie (do 1834)
Dane świątyni
Styl	barok wileński
Architekt	Józef Fontana
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
Wieża kościelna; • liczba wież	; 2
Kopuła; • liczba kopuł	; 1
Dzwonnica; • typ dzwonnicy	; wbudowana
	Położenie na mapie Witebska Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego
	Położenie na mapie Białorusi Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego
	Położenie na mapie obwodu witebskiego Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego
	55°11′42,0″N 30°12′20,6″E/55,195000 30,205722
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego (biał. Васкрасенская царква на рынкавым пляцы ў Віцебску, Рынкавая царква) – cerkiew zbudowana w XVIII wieku w stylu baroku wileńskiego po zachodniej stronie witebskiego rynku, początkowo unicka, następnie służąca parafii prawosławnej, zniszczona przez bolszewików i odbudowana na początku XXI wieku. Należy do dekanatu Witebsk – św. Mikołaja^[1] w eparchii witebskiej i orszańskiej Egzarchatu Białoruskiego Patriarchatu Moskiewskiego.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Powstała w latach 1740–1750 jako murowana świątynia unicka na miejscu wcześniejszej drewnianej cerkwi (prawosławnej, a później greckokatolickiej) z fundacji Mikołaja Smyka. Przyjmuje się, że projekt wykonał Józef Fontana. Tuż przed I rozbiorem Rzeczypospolitej dokonano poświęcenia nowej cerkwi, jednak w 1834 rosyjskie władze zadecydowały o jej przekazaniu prawosławnym. W 1841 powstał plan przebudowy ówczesnej cerkwi w stylu neoklasycyzmu, jednak ostatecznie nie został zrealizowany. Nad głównym budynkiem świątyni wzniesiono w drugiej połowie XIX wieku niewielką złoconą kopułę w stylu pseudoruskim.

Na krótko przed I wojną światową obiekt przeszedł renowację, jednak w 1936 został zniszczony przez bolszewików. Po odzyskaniu przez Białoruś niepodległości w 1991 była możliwa powtórna budowa świątyni, którą ukończono w 2009.

Witebsk w początkach XIX wieku – z lewej strony kościół św. Antoniego, w oddali kościół Jezuitów, z prawej cerkiew Zmartwychwstania
Cerkiew pod koniec XIX wieku
Widok N. Ordy z 1875. Cerkiew po lewej stronie.
Wnętrze na początku XX wieku
Ikonostas