Chałupki (województwo dolnośląskie)
50°29′20″N 16°59′44″E/50,488889 16,995556| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
185[2] |
| Strefa numeracyjna |
74 |
| Kod pocztowy |
57-223[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DZA |
| SIMC |
0852619 |
Położenie na mapie gminy Kamieniec Ząbkowicki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ząbkowickiego  | |
| 50°29′20″N 16°59′44″E/50,488889 16,995556[1]
| |
Chałupki (niem. Neuhaus) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie ząbkowickim, w gminie Kamieniec Ząbkowicki.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chałupki, po przeniesieniu siedziby i zmianie nazwy gromady w gromadzie Lubnów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[4]:
- zespół młyna (nr 7), z końca XIX w.:
- młyn
- dom
- park zamkowy, z XV-XX w.
zabytki nieistniejące:
- ruiny zamku, wzmiankowanego w XIV wieku jako Novum Castrum. Ruiny zamku tworzą kopiec o zarysie wydłużonego owalu i wymiarach ok. 60 × 100 m i wys. 3 m. Otacza go wał o szerokości 20 m i wysokości 8 m oraz fosa. W trakcie badań wykopaliskowych odkryto fragment biegnącego łukiem muru obwodowego o grubości 2,3 m, z prostopadle dochodzącą ścianą o grubości ok. 1 m oraz fragment cylindrycznej wieży. Mury wzniesiono z łamanego kamienia na zaprawie wapiennej. W 1295 r. właścicielem zamku był Bolko Surowy, a zarządcą warowni kasztelan Piotr z Lubnowa.
Po raz pierwszy zamek „Novum castrum” odnotowany jest w dokumencie z 1295 r. jako siedziba kasztelana Piotra z Lubnowa, tytułowanego także sędzią polskim na czeskim pograniczu, oficjała na dworze księcia Bolka I[5]. Zamek „Paczków” pojawia się natomiast po raz pierwszy w źródłach pisanych w 1299 r., przy okazji wystawienia w nim dokumentu przez Bolka I.
W 1440 r. warownię, jako siedzibę rycerza rabusia Zygmunta von Reichenaua, zdobył Hynek Krušina z Lichtenburka. Tenże Hynek, sprawując funkcję wójta urzędującego na zamku, również miał podejmować łupieżcze wyprawy. Spowodowało to interwencję mieszczan wrocławskich, którzy w 1443 r. spustoszyli warownię wspólnie z księciem ziębickim Wilhelmem opawskim. Popadający w ruinę obiekt na nowo stał się siedzibą rycerzy-rabusiów. W 1509 roku zamek został zdobyty i zburzony przez biskupa wrocławskiego Jana Thurzona. Istniejące jeszcze ruiny wieży rozebrano w 1832 roku. Do XX wieku zachowały się ślady fosy i wały.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Żółty:
Ziębice – Osina Wielka – Starczówek – Lubnów – Chałupki – Paczków
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Chałupki
- Chałupki Chotynieckie
- Chałupki Dusowskie
- Chałupki Dębniańskie
- Kamieniołom gnejsów w Chałupkach
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 14966
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 142 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 241. [dostęp 2012-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ http://www.repozytorium.uni.wroc.pl/Content/89407/Boguszewicz_Corona%20Silesiae.pdf
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bohdan Guerquin, Zamki śląskie, Wrocław 1957.
- Siedziba gminy: Kamieniec Ząbkowicki
