Chropiatka lejkowata
.JPG)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
chropiatka lejkowata |
| Nazwa systematyczna | |
| Thelephora caryophyllea (Schaeff.) Pers. Syn. meth. fung. (Göttingen) 2: 565 (1801) | |
.JPG)
.jpg)
Chropiatka lejkowata (Thelephora caryophyllea (Schaeff.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny chropiatkowatych (Thelephoraceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Thelephora, Thelephoraceae, Thelephorales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy gatunek ten opisał w 1774 r. Schaeffer jako Helvella caryophyllea, do rodzaju Thelephora przeniósł go Persoon w 1801 r[1].
- Auricularia caryophyllea (Schaeff.) Bull. 1786
- Clavaria flabellaris Batsch 1786
- Craterella caryophyllea (Dicks.) Gray 1821
- Helvella caryophyllea Schaeff. 1774
- Merisma flabellare (Batsch) Pers. 1797
- Merulius caryophylleus (Schaeff.) With. 1792
- Thelephora flabellaris (Batsch) Fr. 1821
- Thelephora laciniata (Pers.) Pers. 1801
- Thelephora radiata Fr. 1838
Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r., w polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także pod nazwami chropiatka goździkowata i pleśniak goździkowy[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Lejkowaty, o średnicy do 5 cm i wysokości do 4 cm. Górna część kapelusza często jest nieregularnie postrzępiona i przypomina kwiat. Powierzchnia kapelusza o barwie brązowej lub czekoladowej, tylko brzeg jest białawy. Jest mniej lub bardziej strefowana, czasami pokryta jest łuseczkami lub delikatnie owłosiona. Po wysuszeniu blaknie. Posiada krótki, dość gruby i centralnie osadzony trzon[4][5]. Hymenium gładkie, zbiegające na trzon, barwy brązowej lub fioletowo-brązowej, jaśniejsze na obrzeżach. Miąższ cienki, brązowy, bez zapachu[5].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki elipsoidalne, mniej lub bardziej graniaste, pokryte kolcami o długości do 1 μm, rzadziej do 1,5 μm, czasami są to tępo zakończone brodawki. Mają fioletową barwę i rozmiar 6,5-8,5 × 5-7 μm. Podstawki z 2-4 sterygmami. Mają długość 7-8,5 μm. Cystyd brak. Strzępki o brązowych ścianach i grubości 3-6,5(8) μm, z przegrodami[5].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Występuje tylko w Ameryce Północnej i Europie[6]. W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wyginięcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Niemczech i Danii[3].
Grzyb mikoryzowy[3]. Rośnie na ziemi w lasach iglastych i mieszanych, zwłaszcza pod sosnami. Owocniki wytwarza od lipca do października[3].
Gatunki podobne[edytuj | edytuj kod]
Podobnej barwy i również lejkowaty owocnik tworzy chropiatka pospolita (Thelephora terrestris), nie ma jednak tak postrzępionych brzegów i często jest to owocnik piętrowy, złożony z kilku lejków. Czasami podobna jest chropiatka cuchnąca (Thelephora palmata), tę jednak łatwo odróżnić po zapachu. Podobny, brązowawy, ale płasko rozpostarty owocnik ma kutnerka rdzawa (Tomentella ferruginea) rosnąca na drewnie[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum. [dostęp 2014-08-20]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2014-08-20]. (ang.).
- ↑ a b c d Władysław Wojewoda: Checklist of Polisch Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Scienceas, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ a b c Mycobank. Thelephora caryophyllea. [dostęp 2014-08-20].
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2014-08-20].
- ↑ Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.