Ciecz superlepka
Ciecz superlepka (popularnie slime, glut) – usieciowany alkohol poliwynylowy. Ze względu na swoje właściwości nienewtonowskie jest rozpowszechniona jako zabawka dla dzieci oraz używana w pokazowych doświadczeniach chemicznych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwowzorem zabawek tego typu była wprowadzona na rynek w 1976 roku przez amerykańskie przedsiębiorstwo Mattel zabawka o nazwie Slime produkowana z gumy guar i tetraboranu sodu. Była ona zwykle w jaskrawozielonym kolorze i sprzedawano ją w miniaturowych kubełkach. Później inni producenci zdecydowali się zastąpić w swoich zabawkach gumę guar substancjami na bazie alkoholu poliwinylowego[1][2].
Zasada powstawania[edytuj | edytuj kod]
Ciecze superlepkie powstają w wyniku dodania substancji zawierającej kwas borowy do alkoholu poliwynylowego. Kwas borowy pełni rolę czynnika sieciującego i wywołuje zmianę pierwotnych właściwości polimeru nadając mu większą lepkość[3].
Substancję często otrzymuje się domowymi metodami, na bazie wody i kleju, do których dodany zostaje inny płyn, np. detergent, płyn do soczewek kontaktowych z dodatkiem sody oczyszczonej czy roztwór boraksu[4]. Czasem środki te zastępuje się krochmalem uzyskując w ten sposób podobny nienewtonowski płyn[5].
Bezpieczeństwo[edytuj | edytuj kod]
Ze względu na możliwość zawierania toksycznych składników, niektóre agencje zalecają zachowanie ostrożności przy wyborze oraz domowej produkcji substancji typu slime. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów informował o przekroczeniu dopuszczalnej ilości boru w wielu tego typu zabawkach[6], a francuska Agencja ds. Bezpieczeństwa ANSES ostrzegała przed możliwością wywołania podrażnień i reakcji alergicznych[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ David Bradley: How to make slime. Chemistry World, 7 marca 2017. (ang.).
- ↑ David A. Katz.: Polivynyl alcohol slime (pdf). Wayne RESA, 2005. (ang.).
- ↑ Magdalena Blicharska: Glutek, czyli sieciowanie polimerów. Klub Młodego Odkrywcy, 19 czerwca 2018.
- ↑ Jak zrobić gluta (slime)?. Gazeta.pl, 9 kwietnia 2019.
- ↑ Weronika Zagojska: Slime (gluty, glutki) – nie są bezpieczne dla dzieci?. Mama to ja, 7 stycznia 2019.
- ↑ Zabawki - Raport - Badania laboratoryjne 2019. UOKiK, grudzień 2019. s. 4-5.
- ↑ Le Slime, une pâte très prisée mais pas sans risque. ANSES, 4 maja 2018. (fr.).