Cmentarz Wojenny Wiączyń

Cmentarz wojenny
Wiączyń Dolny

Państwo	Polska
Miejscowość	Wiączyń Dolny
Typ cmentarza	wojenny
Stan cmentarza	nieczynny
Powierzchnia cmentarza	ok. 1 ha
Liczba pochówków	ok. 9000
Data otwarcia	1914
Data ostatniego pochówku	2006
Położenie na mapie gminy Nowosolna Cmentarz wojenny Wiączyń Dolny
Położenie na mapie Polski Cmentarz wojenny Wiączyń Dolny
Położenie na mapie województwa łódzkiego Cmentarz wojenny Wiączyń Dolny
Położenie na mapie powiatu łódzkiego wschodniego Cmentarz wojenny Wiączyń Dolny
51°46′17″N 19°37′47″E

Cmentarz wojenny Wiączyń – cmentarz położony w północno-wschodnich obrzeżach miasta Łodzi. Jest miejscem pochówku żołnierzy armii niemieckiej i rosyjskiej z czasów I wojny światowej. Większość ze spoczywających tutaj, to polegli w trakcie walk tzw. Operacji Łódzkiej, która rozegrała się pomiędzy armiami niemiecką i rosyjską w okresie od listopada do grudnia 1914 roku. Większość to ofiary walk w najbliższej okolicy Wiączynia, a także Olechowa, Janowa, Nowosolnej, Dąbrowy, Bedonia czy Feliksina. Pochowani tu zostali także żołnierze, polegli w okolicy, w innych okresach Wielkiej Wojny. Wedle szacunków na cmentarzu spoczywa około 9 tysięcy żołnierzy. Znajdują się wśród nich Polacy wcieleni do armii rosyjskiej, bądź niemieckiej.

Układ przestrzenny

Cmentarz Wojenny Wiączyń – kwatera żołnierzy rosyjskich

Cmentarz został założony bezpośrednio po walkach. Wraz z upływem lat na jego teren przenoszono kolejne mogiły, z czasem likwidując całe polowe cmentarze wojenne z innych rejonów Łodzi. W okresie międzywojennym w fundację cmentarza i opiekę nad nim mocno angażowała się rodzina znanego łódzkiego fabrykanta, Niemca Karola Scheiblera.

Cmentarz Wojenny Wiączyń – kwatera żołnierzy niemieckich

Cmentarz dzieli się wzdłuż osi wschód-zachód na dwie części – niemiecką i rosyjską. Część niemiecka znajduje się po stronie północnej, rosyjska po południowej. Obie części nekropolii są niemal wzajemnie symetryczne i cechują się specyficznym układem grobów. Od strony wschodniej wpierw napotykamy na kwatery oficerów i podoficerów (w części rosyjskiej także zwykłych żołnierzy). Wyróżniają je tablice nagrobne wykonane z potężnych głazów, z wyrytymi nań informacjami. Po stronie niemieckiej znajdują się wyłącznie oficerowie i podoficerowie, układ nagrobków zaś utrzymany jest w formie prostokąta otwartego w kierunku zachodnim. Po stronie rosyjskiej układ kamieni nagrobnych jest zbliżony, z tym że są one ułożone w formie półokręgu, także otwartego w kierunku zachodnim. Z obu tych części wychodzą szerokie aleje spacerowe prowadzące ku zachodniej ścianie cmentarza, którą wieńczą dwa niewielkie wzniesienia z monumentami z krzyżami – łacińskim po stronie niemieckiej i prawosławnym po stronie rosyjskiej. Teren pomiędzy obeliskami a półokręgiem/czworobokiem wypełniają mogiły szeregowych żołnierzy z kamieniami nagrobnymi w formie betonowych płyt. Spora część nagrobków na cmentarzu posiada podstawowy opis umożliwiający identyfikację żołnierza oraz jego jednostki i daty śmierci, jednak znaczną część stanowią anonimowe mogiły zbiorowe. Zachowane nagrobki spotyka się w kilku odmianach, część jest wyryta w języku polskim, część w rosyjskim i niemieckim – wiąże się to zapewne z różnym okresem ich powstawania.

Walki w rejonie Wiączynia

Większość walk w okolicy Wiączynia rozegrała się w okresie pomiędzy 9 a 15 grudnia 1914 roku. Las wiączyński wraz z pobliskimi zabudowaniami znajdował się wtedy w rękach rosyjskich. Uderzyły na niego siły niemieckiego 32., 94. i 96. pułku piechoty, wspierane artylerią z kierunku pobliskich Mileszek. Walki były zacięte, większość zabudowań Wiączynia Dolnego została zrównana z ziemią. Walczono o każdy dom, wielokrotnie dochodziło do walki na bagnety. 15 grudnia Rosjanie wycofali się z tego rejonu.

Historia najnowsza

29 listopada 2006 roku na cmentarzu pochowano dziesięciu żołnierzy rosyjskich, którzy polegli w listopadzie 1914 roku. Ich szczątki zostały odnalezione w lasach niedaleko Mileszek.

Linki zewnętrzne

• Wiączyń – cmentarz, „Miesięcznik Odkrywca” [zarchiwizowane z adresu 2007-09-30]  (pol.).
• Wiączyń Dolny [online], Olsztyńska Strona Rowerowa, 17 marca 2012  (pol.).