Cmentarz ewangelicki w Borgowie
 nr rej. BR.01
| |
 Pomnik upamiętniający poległych w czasie I wojny światowej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
protestanckie |
| Stan cmentarza |
nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza |
3300 m²[1] |
| Liczba pochówków |
ok. 150 |
| Liczba grobów |
około 20[1] |
| Liczba kwater cmentarnych |
4 |
| Data otwarcia |
1. połowa XIX wieku |
| Data ostatniego pochówku |
około 1966 |
| Zarządca |
Skarb Państwa |
Położenie na mapie gminy Śrem  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu śremskiego  | |
 52°03′08,2″N 17°02′22,2″E/52,052278 17,039500
| |
Cmentarz ewangelicki w Borgowie (niem. Friedhof in Burgdorf) – protestancka nekropolia we wsi Borgowo (pow. śremski, gmina Śrem), położona pomiędzy wsiami Borgowo i Ostrowo[2]. Według zachowanych płyt nagrobnych, powstanie cmentarza datuje się na koniec 1. połowy XIX wieku[3].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Nekropolia jest położona na zachód od wsi Borgowo (ok. 5 km na południe od Śremu) i na północ od Ostrowa między polami i łąkami. Do cmentarza prowadzi polna droga prowadząca do sąsiedniego gospodarstwa[1]. Teren jest położony na górce z maksymalną wysokością sięgającą dwóch metrów od drogi, który administracyjnie należy do sołectwa Ostrowo[4].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jak wskazują nagrobki, cmentarz został założony w końcówce 1 połowy XIX wieku, po sprowadzeniu się do Borgowa i Ostrowa osadników olęderskich i niemieckich w 1785 roku[1]. Wtedy nastąpiła przebudowa wsi na tzw. Borgowskie Olędry. Najstarsza płyta nagrobna, a w zasadzie tablica żeliwna, wskazuje, iż pochówek odbył się tutaj w 1840 roku. Następne pochówki miały tutaj miejsce kolejno w latach: 1844, 1845, 1869, 1876, 1878, 1895, 1896, 1912, 1919, 1935, 1943, 1944 oraz 1966 roku[5].
Niektóre osoby pochowane na cmentarzu w Borgowie[edytuj | edytuj kod]
- Marie Bardt (1835-1840)
- Anna Bardt (1837-1840)
- August Bardt (1800-1844)
- Marie Bardt (1840-1845)
- Auguste Bardt (1843- 1845)
- Andreas Kutel (1804-1869)
- Heinrich Jähn (1860-1876)
- Auguste Jähn (1863-1878)
- Waldemar Floeter (1879-1895)
- Friedrich Jachn (1821-1896)
- Bollin Beck (1851-1912)
- Dorothea Beck (1843-1919)
- Hedwig Ulbrich (1860-1935)
- Emilia Matysik (zm. 1943)
- Josef Matysik (zm. 1944)
- Clara Adelgunde Grynkiewitsch z d. Weiss (1895-1966)
Pomnik Poległych w czasie Wielkiej Wojny 1914-1918[edytuj | edytuj kod]
Na szczycie cmentarza w 1921 roku, z inicjatywy niemieckich mieszkańców Borgowa i Ostrowa, został postawiony pomnik upamiętniający ofiary I wojny światowej. W 1945 roku po wkroczeniu wojsk radzieckich na tereny powiatu śremskiego, pomnik, jako niemiecka spuścizna, został doszczętnie zniszczony przez Rosjan.
W październiku 2019 r. w rogu cmentarza Krystian Skotarczak - ówczesny student historii na UAM - odnalazł zakopaną granitową tablice z 16 nazwiskami poległych żołnierzy. Od tego czasu trwa w porozumieniu z Sołectwem Borgowo procedura odbudowy pomnika[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d GRZYBNO – w Wielkopolsce [online], www.grzybno.info.pl [dostęp 2019-05-23].
- ↑ Monika Bulińska (red.), Zachowanie lokalnego dziedzictwa - świątki przydrożne, kościoły i cmentarze w regionie śremskim, Śrem: Unia Gospodarcza Regionu Śremskiego - Śremski Ośrodek Wspierania Małej Przedsiębiorczości, 2013, s. 333-334.
- ↑ Marianna Dalka-Noga, Biuletyn Informacji Publicznej jako forma dostępu do informacji publicznej, „Studia Iuridica Toruniensia”, 13 (0), 2014, s. 15, DOI: 10.12775/sit.2013.015, ISSN 1689-5258 [dostęp 2019-05-23].
- ↑ Śrem – Sołectwa [online], www.srem.pl [dostęp 2019-05-23] [zarchiwizowane z adresu 2015-08-12].
- ↑ Maciej Waraczewski, Tygodnik Śremski : Brodnica, Dolsk, Książ, Śrem, Wydawnictwo S.c, 1992–, OCLC 68743314 [dostęp 2019-05-23].
- ↑ Marek Pioch (red.), Tydzień Ziemi Śremskiej : Brodnica, Dolsk, Książ Wlkp., Kórnik, Manieczki, Śrem, Zaniemyśl, "Media Śrem", 1999–, OCLC 839177029 [dostęp 2023-03-20].