Cmentarz w Dziekanowie
50°50′24″N 23°54′32″E/50,840000 23,908889 Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza |
wyznaniowy |
| Wyznanie |
rzymskokatolickie |
| Stan cmentarza |
czynny |
| Powierzchnia cmentarza |
0,4 ha |
| Liczba kwater cmentarnych |
2 |
| Data otwarcia |
pocz. XIX w. |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Hrubieszów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu hrubieszowskiego  | |
| 50°50′24″N 23°54′32″E/50,840000 23,908889
| |
Cmentarz w Dziekanowie – nekropolia w Dziekanowie, utworzona na potrzeby miejscowej parafii unickiej, następnie użytkowana przez parafię prawosławną, a od lat 80. XX wieku – przez katolików obrządku łacińskiego.
Historia i opis[edytuj | edytuj kod]
Cmentarz został założony w I poł. XIX w. na potrzeby miejscowej ludności unickiej, zastępując dotąd użytkowaną nekropolię przy cerkwi Opieki Matki Bożej w Dziekanowie. Po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej razem z miejscową cerkwią został przemianowany na prawosławny[1]. Był użytkowany przez miejscową ludność prawosławną do końca II wojny światowej i wysiedlenia prawosławnych Ukraińców, następnie przez kilkadziesiąt lat był porzucony. W latach 80. XX wieku z cmentarza zaczęli korzystać katolicy, urządzając swoją kwaterę w zachodniej części nekropolii[1]. Według innego źródła cmentarz jeszcze przed II wojną światową traktowany był przez całą ludność Dziekanowa (zarówno prawosławną większość, jak i katolicką mniejszość) jako wspólna własność[2].
Na cmentarzu znajduje się kaplica grobowa rodziny Grotthusów, wzniesiona w 1851. Jest to budowla ceglana, prostokątna, otynkowana, z pięcioma tablicami epitafijnymi wmurowanymi w ścianę obiektu. Kryta jest dachem dwuspadowym[1] z cebulastą kopułką. Kaplica była w latach 1990–1996 remontowana[3]. Od 1972 posiada status zabytku[1].
Poza kaplicą na cmentarzu znajduje się 38 żeliwnych i kamiennych pomników nagrobnych sprzed 1945, z czego dziesięć zniszczonych. Mają one postać krzyży prawosławnych lub łacińskich ustawionych na prostopadłościennych postumentach, postumentach imitujących kopce kamieni lub postumentach w kształcie walców. Pojedyncze nagrobki mają kształt pionowych stelli lub poziomych płyt. Inskrypcje nagrobne wykonane zostały w języku cerkiewnosłowiańskim. Nagrobki zdobione są akroterionami, gzymsami i tympanonami. Na cmentarzu rosną klony, brzozy, jesiony i lipy[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e D.Kawałko, Cmentarze..., ss. 71–72.
- ↑ Grzesiak K.: Diecezja lubelska wobec prawosławia w latach 1918–1939. Wydawnictwo Archidiecezjalne GAUDIUM, 2010, s. 238. ISBN 978-83-7548-003-0.
- ↑ Dziekanów, Kaplica grobowa Grotthusów, obecnie Dom Modlitwy Rzymskokatolicki. powiathrubieszow.pl. [dostęp 2016-04-26].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- D. Kawałko, Cmentarze województwa zamojskiego, Państwowa Służba Ochrony Zabytków, Zamość 1994.