Cnemidolestidae
| Cnemidolestidae | |||
| Handlirsch, 1906 | |||
| Okres istnienia: pensylwan–cisural | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| (bez rangi) | Polyneoptera | ||
| Rząd | |||
| Rodzina |
Cnemidolestidae | ||
| Synonimy | |||
| |||
Cnemidolestidae – wymarła rodzina owadów z rzędu Cnemidolestodea. W zapisie kopalnym znane są od pensylwanu w karbonie do cisuralu w permie. Ich skamieniałości znajdowane się na terenie Eurazji, obu Ameryk i Madagaskaru[1].
Owady te miały stosunkowo małą prognatyczną głowę z dużymi oczami złożonymi i pozbawioną przyoczek. Dość małe przedplecze miało obrys kwadratu lub podłużnego prostokąta. Odnóża miały stopy z dużym arolium i bez przylg. Przednie skrzydło cechował brak płata kostalnego, zwykle brak żyłki kostalnej w pole prekostalnym, zakończona na żyłce radialnej żyłka subkostalna, sektor radialny biorący swój początek za nasadową ⅓ skrzydła, s-kształtna i podzielona na dwa grzebieniaste trzony przednia żyłka kubitalna oraz żyłka medialna podzielona na przednią i tylną w nasadowej ⅓ skrzydła[1].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Takson ten wprowadzony został w 1906 roku przez Antona Handlirscha. W 1937 autor ów umieścił tę rodzinę we własnym rzędzie Cnemidolestodea[2]. Martynow w 1938 sklasyfikował ją natomiast w nadrodzinie Cnemidolestoidea w rzędzie Paraplecoptera[3], a Aleksandr Szarow w 1962 przeniósł ją do Geraridea, również w obrębie Paraplecoptera[4]. W 1980 Aleksandr Rasnicyn umieścił ją w rzędzie Geraridea[5], w 1992 Frank Morton Carpenter w rzędzie Protorthoptera[6], a w 2003 Hamilton znów w monotypowym rzędzie Cnemidolestodea[7], który w 2014 zrewidował Danił Aristow[1]. Rodziny Aetophlebiidae i Narkeminidae zostały w 2002 zsynonimizowane przez Aleksandra Rasnicyna z Ishnoneuridae (rząd Hypoperlida)[8], ale w 2014 Danił Aristow przeniósł ich rodzaje typowe do Cnemidolestidae, w związku z czym stały się synonimami tejże rodziny[1].
Po rewizji Aristowa z 2014 należą tu następujące rodzaje[1]:
- †Aetophlebia Scudder, 1885
- †Amphiboliacridites Langiaux et Parriat, 1974
- †Anarkemina Aristov, 2014
- †Argentinonarkemina Martins-Neto, Gallego et Brauckmann, 2007
- †Bouleites Lameere, 1917
- †Carbonokata Aristov, 2013
- †Cnemidolestes Handlirsch, 1906
- †Evenkiophlebia Aristov, 2013
- †Irajanarkemina Martins-Neto, Gallego et Brauckmann, 2007
- †Narkema Handlirsch, 1911
- †Narkemina Martynov, 1930
- †Narkeminopsis Whalley, 1979
- †Narkeminuta Aristov, 2013
- †Narkemulla Aristov, 2013
- †Paranarkemina Pinto et Ornellas, 1980
- †Protodiamphipnoa Brongniart, 1885
- †Tshunoptera Aristov, 2013
- †Velizphlebia Martins-Neto, Gallego et Brauckmann, 2007
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e D.S. Aristov. Classification of the order Cnemidolestida (Insecta; Perlidea) with description of new taxa. „Far Eastern Entomologist”. 277, s. 1-46, 2014.
- ↑ A. Handlirsch. Neue Untersuchungen über die fossilen Insekten mit Ergänzungen und Nachträgen sowie Ausblicken auf phylogenetische, palaeogeographische und allgemein biologische Probleme. I Teil.. „Annalen des Naturhistorischen Museums in Wien”. 48, s. 1– 140, 1937.
- ↑ A.V. Martynov. An essay on the geological history and phylogeny of the insect orders (Pterygota). Pt. I. Palaeoptera and Neoptera-Polyneoptera. „Trudy Paleontologicheskogo Instituta AN SSSR”. 7 (4), s. 148, 1938.
- ↑ A.G. Sharov: Otryad Paraplecoptera. W: Osnovy paleontologii. Chlenistonogie, trakheinye i khelitserovye [Fundamentals of Paleontology: Arthropods, Tracheates, and Chelicerates]. B.B. Rohdendorf (red.). Moskwa: AN SSSR Publ., 1962.
- ↑ A.P. Rasnitsyn, Infraclass Gryllones Laicharting, 1781; Order Gerarida Handlirsch, 1906, [w:] Historical Development of the Class Insecta, B.B. Rodendorf, A.P. Rasnitsyn (red.), „Trudy Paleontologicheskogo Instituta Akademii Nauk SSSR”, 178, 1980, 134–135; 164–165.
- ↑ F.M. Carpenter: Superclass Hexapoda. W: Treatise on Invertebrate Paleontology, Part R: Arthropoda 4, 3/4.. Boulder, Colorado; Lawrence, Kansas: Geological Society of America and University of Kansas, 1992.
- ↑ K.G.A. Hamilton. Cnemidolestodea: an ancient insect order resurrected. „Biodiversity”. 4 (2), s. 22–24, 2003.
- ↑ A.P. Rasnitsyn: Infraclass Gryllones Laicharting, 1781. Order Eoblattida Handlirsch, 1906 Superorder Perlidea Latreille, 1802. W: History of Insects. A.P. Rasnitsyn, D.L.J. Quicke (red.). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2002, s. 254-260, 276-278.