Corlu Mari
Corlu Mari, Corlu Mare (gr. Τρανός Χορός[1], pol. Wielki Taniec)[2] – obrzęd zbiorowego tańca odprawiany w różnych sytuacjach i na różne okazje[2] przez społeczność Arumunów, zwłaszcza w okolicy 15 sierpnia, któremu wówczas towarzyszą religijne obchody święta Zaśnięcia Bogurodzicy oraz wspólne biesiadowanie; jest praktykowany m.in. w Grecji, Bułgarii, Rumunii i Albanii.
Kontekst[edytuj | edytuj kod]
Katolickie święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w prawosławiu występujące jako Święto Zaśnięcia Maryi Panny obchodzone rokrocznie 15 sierpnia to najważniejsze święto dla Arumunów[3]. Corlu Mari jest obchodzone zawsze w sierpniu, 15 sierpnia lub tydzień bądź dwa tygodnie po tej dacie[3]. Historycznie w Kleisourze święto obchodzono dwukrotnie: 15 sierpnia Corlu Mari tańczyli kupcy, a dzień później pasterze[4].
Obchody[edytuj | edytuj kod]
Święto w greckiej Samarinie rozciąga się na kilka dni, także przed 15 sierpnia[5]. Biesiadowanie przy instrumentalnej regionalnej muzyce granej przez orkiestry zarówno na wolnym powietrzu jak i w tawernach przyciąga wiele ludzi, nie tylko z Grecji[5]. Kulminacja następuje po nabożeństwie w cerkwi 15 sierpnia[6]. Ludzie w tradycyjnych strojach w liczbie kilkudziesięciu ustawiają się w krąg na placyku przed cerkwią[7], trzymają się za ręce, do nich stopniowo dołączają inni, tworząc szersze koncentryczne kręgi[6]. W Kleisourze w Grecji taniec inicjują najstarsi mężczyźni, do ich stopniowo dołączają się młodsze osoby[4] (stary porządek tancerzy jest rzadko praktykowany poza Grecją[8]). Uczestnicy dostojnie poruszają się, niczym w korowodzie, a jedna grupa intonuje śpiew na archaiczną melodię[6]. Po pewnym czasie do kręgu dołącza orkiestra z wielkim bębnem i rozpoczyna się powolny rytmiczny taniec z muzyką[6]. Po zakończeniu tańca uczestnicy nadal biesiadują i zjadają pieczoną baraninę ze zwierząt poddanych ubojowi poprzedniego dnia[6].
Obchody Corlu Mari w bułgarskiej Dupnicy odbywają się na polanie w górach[9]; wyglądają one podobnie do greckich, jednak mniej osób zna melodię oraz tekst pieśni, nie wszyscy biesiadujący dołączają się do tańca[10]. Zachowania o charakterze rytualnym są jednak szczątkowe[11], pomimo zachowania podstawowych elementów, takich jak półokrąg, archaiczny arumuński śpiew, wspólne spożywanie potraw po tańcu[9].
W Stejaru (Eschibaba[12]) w Rumunii święto jest obchodzone pod koniec sierpnia[11], Wielki Taniec ma charakter bardziej oficjalny i przyciąga ludzi ze świata polityki, nawet prezydenta Rumunii[13]. Duże znaczenie ma w tym przypadku prezentacja własnej tradycyji dla osób spoza jej kręgu kulturowego[14].
Taniec Corlu Mare od 2010 roku praktykowany jest 15 sierpnia w albańskim Moskopolu (Voskopojë)[15].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Ο Τρανός Χορός, το μεγαλύτερο Έθιμο στην Βλάστη [online], vlasti.gr [dostęp 2024-05-17] (gr.).
- ↑ a b Nowicka 2011 ↓, s. 233.
- ↑ a b Nowicka 2011 ↓, s. 234.
- ↑ a b Nowicka 2011 ↓, s. 238.
- ↑ a b Nowicka 2011 ↓, s. 235.
- ↑ a b c d e Nowicka 2011 ↓, s. 236.
- ↑ Nowicka 2011 ↓, s. 236-237.
- ↑ Thede Kahl, Istoria aromânilor, Tritonic, 2006, s. 178, ISBN 978-973-733-041-3 [dostęp 2024-05-17] (rum.).
- ↑ a b Nowicka 2011 ↓, s. 239.
- ↑ Nowicka 2011 ↓, s. 240.
- ↑ a b Nowicka 2011 ↓, s. 241.
- ↑ Nowicka 2011 ↓, s. 243.
- ↑ Nowicka 2011 ↓, s. 242.
- ↑ Nowicka 2011 ↓, s. 242-243.
- ↑ Fundacja Przestrzenie Dziedzictwa [online], Fundacja Przestrzenie Dziedzictwa [dostęp 2024-05-17] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ewa Nowicka, Nasz język rozumieją aniołowie: Arumuni we współczesnym świecie, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”, 2011, ISBN 978-83-7688-062-4.