Cyprinodon
| Cyprinodon[1] | |||
| Lacepède, 1803 | |||
 Przedstawiciel rodzaju – karpieniec zmienny | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
Cyprinodon | ||
| Synonimy | |||
| |||
Cyprinodon – rodzaj ryb karpieńcowatych (Cyprinodontidae).
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Wody słodkie i słonawe południowo-zachodniej części Ameryki Północnej. Spotykane w zbiornikach wody stojącej, okresowo wysychających (na obszarach pustynnych), na terenach bagiennych, w źródłach geotermalnych oraz w wolno płynących strumieniach. Wiele gatunków to endemity.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Ciało silnie wygrzbiecone, niewielkich rozmiarów (od dwóch do kilkunastu centymetrów), często żywo ubarwione o wyraźnie zaznaczonym dymorfizmie płciowym. Gatunki jajorodne. Należą do ryb najbardziej odpornych na ekstremalne warunki środowiska. Wytrzymują krótkotrwały wzrost temperatury do 45 °C (Cyprinodon macularius), dobowe różnice temperatur do 20 °C oraz wody o dużym zasoleniu. Tolerują wysokie zmiany zasolenia np. Cyprinodon macularius może żyć zarówno w wodzie słodkiej jak i w wodzie o zasoleniu 90‰, a Cyprinodon variegatus był obserwowany żywy w wodzie o zasoleniu 144‰. Gatunki bytujące w zbiornikach okresowo wysychających bardzo szybko osiągają dojrzałość płciową, składają zapłodnioną ikrę w podłożu i najczęściej giną z braku wody. Młode wylęgają się po ponownym zalaniu zbiornika wodami deszczowymi.
Obecnie większość gatunków z rodzaju Cyprinodon to gatunki w różnym stopniu zagrożone wyginięciem, kilka już wyginęło[2].
Ze względu na niewielkie wymiary i często atrakcyjne ubarwienie, a także interesującą biologię budzą coraz większe zainteresowanie wśród akwarystów. Są rybami agresywnymi, silnie terytorialnymi. Żywią się głównie wysysanymi z podłoża składnikami pokarmowymi (pobierają do pyska porcję mułu, filtrują i wypluwają lub wypychają otworami skrzelowymi) oraz ślimakami, owadami i ikrą.
Klasyfikacja[edytuj | edytuj kod]
Gatunki zaliczane do tego rodzaju[3]:
Symbolem EX oznaczone w klasyfikacji IUCN jako gatunki wymarłe, a EW – wymarłe na wolności.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cyprinodon, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. [dostęp 2009-12-26]. (ang.).
- ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 7 sierpnia 2012 [dostęp 2012-09-17] (ang.).
- ↑ Wally Kahl, Burkard Kahl, Dieter Vogt, Atlas ryb akwariowych, Henryk Garbarczyk (tłum.), Eligiusz Nowakowski (tłum.), Warszawa: Delta W-Z, 2000, ISBN 83-7175-260-1.
- ↑ a b Ryby : encyklopedia zwierząt. Henryk Garbarczyk, Małgorzata Garbarczyk i Leszek Myszkowski (tłum.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- ↑ Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.