Czarne koło
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1915 |
| Medium | |
| Wymiary |
106,4 × 106,4 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Czarne koło (ros. Чёрный круг) – obraz olejny namalowany w 1915 przez rosyjskiego malarza suprematycznego Kazimierza Malewicza.
Opis i interpretacja[edytuj | edytuj kod]
W latach 1910–1919 Malewicz usunął ze swych obrazów wszelkie ślady figuratywizmu lub przedstawienia rzeczywistości na rzecz czystej abstrakcji. Obraz Czarne koło przedstawia monumentalny, idealny okrąg w czarnym kolorze na płaskim, białym tle. Jest to, razem z Czarnym kwadratem z 1915, jedno z jego najbardziej znanych wczesnych dzieł z tej serii, przedstawiających czyste figury geometryczne w kolorach podstawowych[1][2]. Obraz był eksponowany w grudniu 1915 na wystawie 0.10 Ostatnia wystawa futurystyczna w Sankt Petersburgu wraz z jego 34 innymi dziełami abstrakcyjnymi[3]. Wystawa zbiegła się z publikacją manifestu artysty „Od kubizmu do suprematyzmu” i stała się bezkompromisowym początkiem ruchu suprematycznego[2]. Malewicz opisywał Czarne koło, wraz z podobnymi Czarnym kwadratem i Czarnym krzyżem (oba 1915), w kategoriach duchowych jako „nowe ikony” estetyki sztuki współczesnej, uważając, iż ich klarowność i prostota odzwierciedla tradycyjną rosyjską pobożność. W tych kategoriach jego sztuka i późniejsze idee wtórowały ideom bolszewików. Podczas gdy jego obrazy spotkały się z przychylnością intelektualistów, nie przemawiały jednak do zwykłego widza i w rezultacie Malewicz stracił uznanie władz[4]. Był później prześladowany przez Stalina, który sam przejawiał nieufność w stosunku do całej sztuki nowoczesnej. W swoim manifeście Malewicz opisywał obrazy jako „rozpaczliwą walkę o uwolnienie sztuki od balastu świata obiektywnego” koncentrując się jedynie na czystej formie[4]. Próbował malować obrazy, które mogłyby być zrozumiane przez wszystkich, zachowując jednocześnie oddziaływanie emocjonalne porównywalne z dziełami religijnymi. W 1990 krytyk sztuki Michael Brenson recenzując retrospektywną wystawę prac Malewicza w National Gallery of Art zauważył, iż:
- Jedynym stałym elementem w suprematyzmie Malewicza jest białe tło. Jest ono całkowicie bezinteresowne, a anonimowo nawet wyraźniejsze. Jest to gęsta pustka, lub pełna próżnia. Jest ono nastrojowe nawet jeśli ma niewiele aury i nie przywodzi na myśl nieba. Nie spowija ani nie zgniata prostokątów, okręgów i linii. Jest gotowe i dostępne, ale nie przezroczyste. Nie jest ani otwarte ani zamknięte, ale jednym i drugim jednocześnie. Niektóre białe figury tulą się w nim. Większość figur przylega do niego. Nic nie jest uwięzione. Wszystko wydaje się być nadal swobodne. Figura i biel są różne, ale nigdy nie kolidują ze sobą[5].
W 1924 obraz Czarne koło wraz z Czarnym kwadratem i Czarnym krzyżem zostały wystawione na 14. Biennale w Wenecji[6]. Prace Malewicza z tego okresu wywarły istotny wpływ na sztukę XX w., a szczególnie na fotografię lat 20. I 30. oraz na ruch Op-art z lat 60[2].
Malewicz został pochowany w trumnie, którą jego były uczeń Nikołaj Suetin udekorował czarnym kwadratem (u wezgłowia) i czarnym kołem (u stóp)[7].
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Czarny kwadrat, 1915, olej na płótnie, Muzeum Rosyjskie, Sankt Petersburg -
Czarny krzyż, ok. 1920-23, olej na płótnie, Muzeum Rosyjskie, Sankt Petersburg -
Czarne i białe. Kompozycja suprematyczna, 1915, olej na płótnie, Moderna Museet, Sztokholm
.png)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Camilla Gray: The Great Experiment: Russian Art, 1863-1922. s. 194.
- ↑ a b c Stephen Farthing: 1000 Paintings. s. 617.
- ↑ visual-arts-cork.com: Suprematism (c.1913-18). [dostęp 2012-08-29]. (ang.).
- ↑ a b Frances Bradshaw Blanshard: Retreat from Likeness in the Theory of Painting. New York: Columbia University Press, 1949, s. 4. (ang.).
- ↑ Michael Brenson w: The New York Times: Review/Art; Malevich’s Search for a New Reality. [dostęp 2012-08-29]. Cytat: „The one constant in Malevich’s Suprematism is the white ground. It is utterly selfless and anonymous yet distinct. It is a dense emptiness, or full void. It is atmospheric yet it has little air, and it does not suggest sky. It does not envelop or squeeze the rectangles, rings and lines. It is ready and available but not transparent. It is not open or closed but both at the same time. Some white shapes nestle inside it. Most shapes stick to it. Nothing is trapped. Everything seems held yet free. Shape and whiteness are different but they never struggle.” (ang.).
- ↑ Gilles Néret: Kazimir Malevich 1878-1935 and Suprematism. s. 93.
- ↑ Gilles Néret: Kazimir Malevich 1878-1935 and Suprematism. s. 94.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stephen Farthing: 1000 Paintings. New York: Cassel Illustrated, 2011. ISBN 1-84403-704-5. (ang.).
- Camilla Gray: The Great Experiment: Russian Art, 1863-1922. New York: Harry N. Abrams, 1962. (ang.).
- Gilles Néret: Kazimir Malevich 1878-1935 and Suprematism. Köln: Taschen, 2003. ISBN 3-8228-1961-1. (ang.).