Czerniec grubopędowy
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
czerniec grubopędowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Actaea pachypoda Elliott Sketch Bot. S. Carolina 2(1): 15 1821[3] | |||
Synonimy | |||
|
Czerniec grubopędowy (Actaea pachypoda Elliott) – gatunek rośliny z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae Juss.). Występuje naturalnie w Ameryce Północnej. Jest także uprawiany w różnych częściach świata[4].
Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]
Rośnie naturalnie w Ameryce Północnej – w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W Stanach Zjednoczonych spotykany jest w Maine, Connecticut, Vermont, New Hampshire, Massachusetts, Rhode Island, w stanie Nowy Jork, New Jersey, Pensylwanii, Marylandzie, Wirginii Zachodniej, Ohio, Indianie, Michigan, Delaware, Wirginii, Tennessee, Kentucky, Karolinie Południowej, Karolinie Północnej, Georgii, na Florydzie, w Alabamie, Arkansas i Missisipi. W Kanadzie został zarejestrowany w prowincjach Nowa Szkocja, Ontario, Quebec, Wyspa Księcia Edwarda oraz Nowy Brunszwik[4].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Liście
- Złożone z trzech listków o kształcie od owalnego do elipsoidalnego. Pojedyncze listki są proste lub trójdzielne. Od spodu są owłosione. Blaszka liściowa jest ząbkowana na brzegu. Ogonek liściowy jest mniej lub bardziej owłosiony[5].
- Kwiaty
- Zebrane w wyprostowane grona dorastające do 2–17 cm długości, o owłosionych osiach. Kwiaty rozwijają się na szczytach pędów. Mają białą barwę. Osadzone są na długich szypułkach[5][6].
- Owoce
- Jagody o kształcie od elipsoidalnego do kulistego, osiągają 6–9 mm średnicy, mają białą (czasami czerwoną) barwę, czarne przy wierzchołku. Są osadzone na grubych szypułkach o czerwonej barwie[5][6].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Rośnie w lasach liściastych zrzucających liście. Występuje na wysokości do 1200 m n.p.m.[5] Najlepiej rośnie w cieniu. Preferuje żyzne, próchniczne podłoże. Kwitnie od maja do czerwca, natomiast owoce dojrzewają od lipca do października[6].
Wszystkie części rośliny są trujące, lecz najwięcej toksyn znajduje się w owocach i korzeniach. Zawiera między innymi glikozydy i protoanemoninę. W przypadku spożycia w dużych ilościach pojawić mogą się objawy takie jak pieczenie w ustach i gardle, ślinotok, ostre bóle brzucha, bóle głowy, biegunka, zawroty głowy czy halucynacje[6].
Zmienność[edytuj | edytuj kod]
W obrębie tego gatunku wyróżniono jedną formę[3]:
- Actaea pachypoda f. rubrocarpa (Killip) Fernald
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Uprawiany jest jako roślina ozdobna[4]. Niektóre plemiona indiańskie używają tej rośliny w medycynie ludowej w leczeniu niektórych dolegliwości gardła[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-01] (ang.).
- ↑ a b c Actaea pachypoda Elliott. The Plant List. [dostęp 2016-06-29]. (ang.).
- ↑ a b c Taxon: Actaea pachypoda Elliott. U.S. National Plant Germplasm System. [dostęp 2016-06-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Actaea pachypoda. Plantes & botanique. [dostęp 2016-06-29]. (fr.).
- ↑ a b c d e Actaea pachypoda. NC Cooperative Extension. [dostęp 2016-06-29]. (fr.).
- EoL: 595010
- Flora of North America: 233500023
- GBIF: 5371705
- identyfikator iNaturalist: 63062
- IPNI: 330907-2
- ITIS: 18722
- NCBI: 64023
- Plant Finder: 286163
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2620557
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:330907-2
- identyfikator Tropicos: 27100835
- USDA PLANTS: ACPA