Dąbrowa Mała (województwo kujawsko-pomorskie)
52°58′35″N 18°14′42″E/52,976389 18,245000| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
10[2] |
| Strefa numeracyjna |
52 |
| Kod pocztowy |
88-111[3] |
| Tablice rejestracyjne |
CIN |
| SIMC |
0094455 |
Położenie na mapie gminy Rojewo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu inowrocławskiego  | |
| 52°58′35″N 18°14′42″E/52,976389 18,245000[1]
| |
Dąbrowa Mała – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie inowrocławskim, w gminie Rojewo.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) wieś liczyła 10 mieszkańców[2]. Jest zdecydowanie najmniejszą miejscowością gminy Rojewo (druga spośród najmniejszych wsi, Jurancice, liczą 42 mieszkańców).
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Dąbrowa Mała to wieś niesołecka usytuowana na południowym skraju Puszczy Bydgoskiej, na północno-zachodnim skraju gminy Rojewo w powiecie inowrocławskim. Od zachodu graniczy z Chrośną (gmina Solec Kujawski, od wschodu z Osiekiem Wielkim i Zawiszynem (gmina Rojewo), a od południa poprzez pas lasu z Dąbrową Wielką (gmina Nowa Wieś Wielka).
Pod względem fizyczno-geograficznym leży w obrębie Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej w mezoregionie Kotlina Toruńska[4].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Dąbrowa Mała to niewielka wieś, położona w enklawie pośród Puszczy Bydgoskiej. Znajduje się w obrębie ostańców erozyjnych kęp morenowych w obrębie Kotliny Toruńskiej, które ciągną z zachodu na wschód od Dobromierza, poprzez Dębinkę, Leszyce i Chrośnę. W związku z tym notuje się tu lepsze gleby, niż typowe dla Puszczy Bydgoskiej piaski wydmowe. Zajmowane przez wieś obniżenie odwadnia Kanał Chrośniański uchodzący do Zielonej Strugi. Bór sosnowy na północ i południe od wsi porasta pas wydm śródlądowych o wysokości względnej dochodzącej do 15 m.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wiek XVIII[edytuj | edytuj kod]
Wieś Dąbrowa Mała, należąca do starostwa bydgoskiego, powstała w 1752 roku, kiedy otrzymała kontrakt osadniczy olęderski na 50 lat nadany przez wójta bydgoskiego Maurycego Brühla[5]. Wieś w 1753 r. zamieszkiwało 4 gospodarzy, który uprawiali 3 włóki ziemi uprawnej. Osadnicy oprócz opłaty podatków (czynsz, pogłówne, hiberna, gajowe, młynowe), obowiązani byli wozić drewno do dworu oraz zaopatrywać się w piwo i gorzałkę z karczmy zamkowej[5]. Wieś wzięła nazwę od pobliskiej, starszej wsi olęderskiej Dąbrowa (założonej około 1690 r.), którą odtąd nazywano Dąbrową Wielką. Inwentarz wójtostwa bydgoskiego z 1766 r. podaje, że we wsi znajdował się folwark, na którym mieszkało 2 gospodarzy (Paweł Rezon, Michał Bollke), oczynszowany rocznie na 278 złotych polskich. Ponadto za osobnym przywilejem wójta Maurycego Brühla z 1756 r. we wsi osadzono kolejnych 5 olędrów, którzy zobowiązani byli płacić rocznie 211 złotych[5]. Nowi gospodarze posiadali 4 i ½ włók ziemi uprawnej. Z mapy topograficznej Friedricha von Schröttera (1798-1802) wynika, że wieś zajmowała wykarczowaną polanę w Puszczy Bydgoskiej na południe od Chrośnej i na zachód od Leszyc.
Wiek XIX[edytuj | edytuj kod]
Wieś rozrosła się wskutek napływu kolonistów niemieckich[6]. Spis miejscowości rejencji bydgoskiej z 1833 r. podaje, że we wsi Dąbrowa Mała (niem. Klein Dombrowo) w powiecie bydgoskim mieszkało 149 osób (wszyscy ewangelicy) w 19 domach[7]. Według opisu Jana Nepomucena Bobrowicza z 1846 r. wieś i folwark Dąbrowa Mała należały do rządowej domeny bydgoskiej[8]. Kolejny spis z 1860 r. podaje, że we wsi mieszkało 144 osób (143 ewangelików, 1 katolik) w 23 domach. We wsi istniała szkoła elementarna[9]. Pod koniec XIX wieku nazwę miejscowości zniemczono na Mittenwalde. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego dla roku 1884 podaje, że Dąbrowa Mała (niem. Elsendorf) była wsią położoną na południowo-wschodnim krańcu powiatu bydgoskiego. Mieszkało tu 192 osób (190 ewangelików, 2 katolików) w 22 domach[10]. Jak wynika z podziału wyznaniowego, przytłaczającą większość mieszkańców stanowili Niemcy.
Wiek XX[edytuj | edytuj kod]
W styczniu 1920 roku na mocy traktatu wersalskiego miejscowość znalazła się w granicach odrodzonej Polski. Przywrócono wówczas polską nazwę miejscowości Dąbrowa Mała. W okresie międzywojennym miejscowość wchodziła w skład powiatu bydgoskiego. Spis ludności z dnia 30 września 1921 r. wykazał, że wieś Dąbrowa Mała liczyła 164 mieszkańców (2 Polaków, 162 Niemców), którzy zamieszkiwali 34 domy[6]. Była to obok Chrośny i Dąbrowy Wielkiej wieś o największym udziale Niemców w populacji. Do 1934 r. była gminą wiejską o powierzchni 247 ha[a]. Istniało tu 24 gospodarstwa należące do mniejszości niemieckiej, które obejmowały łącznie 83% powierzchni wsi[6]. Od 1934 r. wchodziła w skład gromady Chrośna w gminie Solec Kujawski[6].
Podczas okupacji niemieckiej wieś wchodziła w skład nowo utworzonej gminy Nowa Wieś Wielka[6], do czasu gdy gminę tą rozwiązano i wcielono do gminy Solec Kujawski[b]. W 1941 r. miejscowość liczyła 148 mieszkańców[11].
W latach 1945-1954 wieś podobnie jak w latach 30. XX wieku wchodziła w skład gromady wiejskiej Chrośna, w gminie Solec Kujawski[6]. Po reformie administracyjnej z 25 września 1954 r. miejscowość włączono do powiatu inowrocławskiego do nowo utworzonej gromady Rojewice. Od 1 stycznia 1973 r. wieś znajduje się w gminie Rojewo.
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Od 1928 r. w skład Starostwa Powiatowego w Bydgoszczy wchodziły 3 gminy miejskie, 6 wójtostw, 123 gminy wiejskie i 42 obszary dworskie, a od 1 kwietnia do 22 września 1934 r. – 3 gminy miejskie, 120 wiejskich i 38 obszarów dworskich
- ↑ W skład gminy Nowa Wieś Wielka (1940-1945) weszły wyłączone z gminy Solec Kujawski wsie: Chrośna, Dąbrowy Wielkie, Dobromierz, Leszyce, Łażyn i Nowa Wieś Wielka
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 22157
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 218 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Środowisko przyrodnicze Bydgoszczy. Praca zbiorowa pod red. Józefa Banaszaka, Wydawnictwo Tanan. Bydgoszcz 1996
- ↑ a b c Kabaciński Ryszard: Inwentarze starostwa i wójtostwa bydgoskiego z lat 1753-1766 roku. [w:] Bydgoskie Towarzystwo Naukowe. Źródła do dziejów Bydgoszczy. Nr 9. Warszawa-Poznań 1977
- ↑ a b c d e f Łukasz Myszka, Gmina Nowa Wieś Wielka. Z dziejów samorządu terytorialnego – do 2002 roku, Bydgoszcz: Bydgoski Dom Wydawniczy Margrafsen, 2006, ISBN 83-89734-14-1, OCLC 749214986.
- ↑ Verzeichniss aller Ortschaften des Bromberger Regierungs-Bezirks mit einer geographisch-statistischen Uebersicht. Bromberg 1833
- ↑ Jan Nepomucen Bobrowicz: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Lipsk: Księgarnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 426.
- ↑ Verzeichniss sämmtlicher Ortschaften des Regierungs-Bezirks Bromberg. Bromberg 1860
- ↑ http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/928 dostęp 6-10-2014
- ↑ Deutsches Reichs-Adressbuch. Die Ostgebiete: Reichsgau Danzig-Westpreussen, Reichsgau Wartheland, Provinz Oberschlesien, Reg.-Bezirk Ziegenau und Land-Kreis Suwalki. Ausgabe 1941
| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie |
