Darcie pierza
Darcie pierza, wyskubki, wydzirki, pierzajki, szkubki, pierzak i in. – oddzieranie z gęsich (czasami innych) piór chorągiewek od twardych stosin oraz oddzielanie puchu. Dawniej wykonywane ręcznie w zimie w związku z przygotowywaniem wkładu do kołder i poduszek dawanych następnie córkom w posagu[1][2].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Prace nad pozyskaniem pierza trwały od listopada do końca zimy. W kolejnych domach grupy skubaczek spotykały się na 2-3 tygodnie, zależnie od potrzeb, a także liczby gęsi. Kolejne etapy pracy kończyły się poczęstunkiem lub zabawą, zwanymi wyskubkiem, będącymi formą zapłaty za pracę[3].
Gwarowe nazwy to szkubanie, skubaczki, poranie piyrzi, pobaba, drzycie pierza, wracka[4][5], pierzak[6], deńki[7]. Na Śląsku Opolskim używano gwarowego niemieckiego słowa federbal (także: fejderbal)[8][1].
Obecność w kulturze[edytuj | edytuj kod]
Darcie pierza jest formą wielu widowisk folklorystycznych, warsztatów śpiewu lub - na wzór pierwotnego zwyczaju - okazją do integracyjnych spotkań kobiet[9][10][11]. Agnieszka Osiecka napisała tekst dramatyczny Darcie pierza (inspirowany przez Singera)[12][13].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Darcie pierza w Masowie [online], lubniany.pl [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ Portal, Gospodynie opowiedziały nam o darciu pierza i skubaniu gęsi [ZDJĘCIA, FILM] [online], Rawicz24: Wiadomości z Rawicza. Z ostatniej chwili, dzisiaj w Rawiczu, 10 lutego 2022 [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ Darcie pierza, wyskubki, wydzirki – zimowa praca w kobiecym gronie [online], rme.cbr.net.pl [dostęp 2024-05-05].
- ↑ Skubaczki, [w:] Zwyczaje i obrzędy doroczne na Śląsku, Instytut Śląski w Opolu, 1987, s. 37.
- ↑ Pierzajki [online], teraz-wies.pl [dostęp 2024-05-05].
- ↑ Halina Pelcowa, Słownik gwar Lubelszczyzny. T. 9: Przestrzeń wsi, ukształtowanie powierzchni, życie społeczne i zawodowe, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2021, s. 258-259, ISBN 978-83-227-9472-2 [dostęp 2024-05-05].
- ↑ Przestrzeń wsi. Ukształtowanie powierzchni. Życie społeczne i zawodowe, [w:] Halina Pelcowa, Słownik gwar Lubelszczyzny, Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2012, s. 93, ISBN 978-83-7784-180-8, OCLC 828891395 [dostęp 2024-05-05].
- ↑ Wieczorami to najlepiej poszkubać…
- ↑ Sąsiadki i Przyjaciółki, czyli nowoczesne „darcie pierza” – pierwsze spotkanie. – Centrum Wielokulturowe [online], 7 listopada 2022 [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ Trol Intermedia / 2ClickPortal, XVIII DARCIE PIERZA - kolejność występujących [online], CK-BiS w Lelis, 15 stycznia 2024 [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ Otwarty IKM [online] [dostęp 2024-05-05] (pol.).
- ↑ "Darcie pierza" Agnieszka Osiecka /Premiera słuchowiska online/ [online], Teatr Mały Tychy [dostęp 2023-09-26].
- ↑ Darcie pierza, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (sztuki). [dostęp 2024-05-05].
